ประชาไท-28 ส.ค. 47 ตัวแทนชาวบ้านที่ได้รับผลกระทบจากเขื่อนและโครงการพัฒนาแหล่งน้ำ 29 โครงการและองค์กรภาคประชาสังคม 13 องค์กร ได้ยื่นข้อเสนอต่อรัฐบาลในการแก้ไขปัญหาผลกระทบจากการสร้างเขื่อนและพัฒนาแหล่งน้ำ

นางผา กองธรรม จากเขื่อนราษีไศล ตัวแทนผู้เข้าร่วมการสัมมนา "เขื่อนและสิทธิชุมชน" กล่าวถึงการแก้ปัญหากรณีเขื่อนที่สร้างแล้วว่า รัฐบาลต้องแก้ไขปัญหาอย่างเป็นธรรมและมีหลักประกันว่าจะสามารถดำรงชีวิตได้อย่างปกติสุข รวมทั้งชดเชยค่าเสียหายแก่ครอบครัวผู้เสียชีวิต

นอกจากนั้นจะต้องแก้ไขระเบียบ ประกาศกระทรวง กฎหมาย มติคณะรัฐมนตรีที่เป็นอุปสรรคในการแก้ไขปัญหา ส่วนเขื่อนที่เกิดผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมและสังคมมากกว่าผลได้ให้ยกเลิกการใช้โดยถาวร เช่น เขื่อนปากมูน เขื่อนราศีไศล

ทั้งจะต้องไม่ดำเนินโครงการใหม่ๆ จนกว่าจะดำเนินการแก้ไขปัญหาเขื่อนที่สร้างแล้วให้ครบถ้วน และปรับปรุงกระบวนการตัดสินใจตามข้อเสนอแนะของคณะกรรมการเขื่อนโลก และโครงการเขื่อนที่มีความขัดแย้งสูงรัฐควรยุติการดำเนินโครงการ

รวมทั้งยกเลิกโครงการเขื่อนที่มีการศึกษาแล้วว่าไม่เหมาะสม เช่น โครงการเขื่อนแก่งเสือเต้น โครงการเขื่อนโป่งขุนเพชร โครงการเขื่อนรับร่อ โครงการเขื่อนคลองกลาย และโครงการเขื่อนแม่ขานเป็นต้น

รัฐต้องรับรองสิทธิการจัดการน้ำโดยชุมชน โดยเปลี่ยนนโยบายการจัดการน้ำแบบเดิมเป็นการส่งเสริมและรับรองสิทธิการจัดการน้ำโดยชุมชนซึ่งเหมาะสมและสอดคล้องกับระบบนิเวศ วิถีชีวิตชุมชน ภูมิปัญญาท้องถิ่น และไม่ก่อให้เกิดผลกระทบทางสังคมและสิ่งแวดล้อม

สำหรับโครงการบนแม่น้ำระหว่างประเทศ ต้องยึดหลักเพื่อสันติภาพและการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยต้องมีการศึกษาผลกระทบตลอดทั้งลุ่มน้ำ และผู้ที่จะได้รับผลกระทบหรือจะได้รับความเสี่ยงต้องให้การยินยอม

เช่น โครงการเขื่อนสาละวินควรระงับโครงการไว้ก่อน กรณีโครงการเขื่อนกั้นแม่น้ำโขงทางตอนบนในประเทศจีนรัฐควรสนับสนุนให้มีการศึกษาผลกระทบด้านท้ายน้ำและนำเสนอรัฐบาลจีนเพื่อแก้ไขปัญหา และโครงการผันน้ำไทย-ลาวรัฐต้องยุติโครงการจนกว่าจะมีการศึกษาผลกระทบอย่างรอบด้าน

รวมถึงรัฐต้องแก้ไขนโยบายและกระบวนการตัดสินใจในโครงการเขื่อนและการพัฒนาแหล่งน้ำ และแผนการจัดการน้ำและพลังงาน รวมถึงพรบ.ส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ.2535 โดยตั้งคณะกรรมการอิสระที่มีตัวแทนผู้ได้รับผลกระทบจากการสร้างเขื่อนและการพัฒนาแหล่งน้ำเป็นกรรมการ

"จากนี้อีก 15 วันเราจะติดตามความคืบหน้าว่ารัฐบาลมีท่าทีอย่างไรกับข้อเสนอในวันนี้ ซึ่งเป็นข้อเสนอที่มีการสรุปร่วมกัน เป็นความจริงและความเดือดร้อนที่ต้องการนำเสนอให้รัฐบาลนำไปพิจารณา" นางผา กล่าว

รายงานโดย : ศูนย์ข่าวประชาไท