สืบเนื่องจากนโยบายรัฐบาลซึ่งกำหนดให้มีการจัดทำแผนงบประมาณในเชิงบูรณาการ เพื่อเป็นเครื่องมือสำคัญในการผลักดันยุทธศาสตร์เฉพาะ และมีความจำเป็นเร่งด่วนในส่วนของยุทธศาสตร์งานด้านการวิจัย โดยมอบให้สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.) เป็นหน่วยงานหลักในการดำเนินการรวบรวมแผนเสนองบประมาณของหน่วยงานวิจัยต่างๆ ทั้งนี้เพื่อกำหนดทิศทางการวิจัยที่ชัดเจนและสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์ของรัฐบาล
ด้วยเหตุนี้ วช. จึงได้จัดทำยุทธศาสตร์การวิจัยกลุ่มจังหวัดในภูมิภาคต่างๆของประเทศ โดยการจัดประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อให้ได้ยุทธศาสตร์การวิจัยของกลุ่มจังหวัดแต่ละภูมิภาค ซึ่งจะเชื่อมโยงกับประเด็นยุทธศาสตร์ของกลุ่มจังหวัดและจังหวัด ที่สามารถตอบสนองนโยบายรัฐบาลและแผนบริหารราชการแผ่นดิน ที่ผ่านมา วช. ได้จัดทำนโยบายและแนวทางการวิจัยชองชาติมาแล้ว 6 ฉบับ ตั้งแต่ปี 2545-2549 และตั้งแต่ปี 2547 เป็นต้นมา คณะรัฐมนตรีมีมติในการประชุมเมื่อวันที่ 17 ธันวาคม 2545 ให้ วช. เป็นหน่วยงานหลักในการจัดทำแผนงบประมาณการวิจัยของประเทศในเชิงบูรณาการ
วช. ได้จัดทำแผนยุทธศาสตร์ระยะปานกลาง (2548-2550) และได้เผยแพร่ไปยังหน่วยงานวิจัยต่างๆ ในส่วนของภาคเหนือ ได้มอบหมายให้มหาวิทยาลัยเชียงใหม่เป็นผู้ศึกษาจัดทำยุทธศาสตร์การวิจัยกลุ่มจังหวัดภาคเหนือ และเพื่อให้มีความสมบูรณ์มากขึ้น จึงจัดให้มีการการประชุมเพื่อประชาพิจารณ์ยุทธศาสตร์ดังกล่าว ผลจากการประชาพิจารณ์จะทำให้ได้รับยุทธศาสตร์การวิจัยกลุ่มจังหวัดในภูมิภาค นำผลจากการจัดทำยุทธศาสตร์การวิจัยไปใช้สำหรับเป็นยุทธศาสตร์ปี 2550-2552 เกิดการกระจายงบประมาณการวิจัยไปยังภูมิภาคเพื่อให้เกิดการพัฒนางานวิจัยในทุกส่วนและทุกระดับของประเทศ ตลอดจนส่งเสริมให้งานวิจัยตอบสนองต่อการพัฒนาประเทศมากยิ่งขึ้น
กลุ่มจังหวัดภาคเหนือ มีประเด็นปัญหาหลายด้านที่ต้องนำมาอภิปราย ด้านทรัพยากรมนุษย์ได้รับผลกระทบจากโครงสร้างประชากรที่มีอัตราการเพอ่มประชากรต่ำ กลุ่มประชากรวัยแรงงานรุ่นใหม่เข้าสู่ตลาดแรงงานต่ำลง ซึ่งต้องเร่งพัฒนาประชากรกลุ่มนี้เพื่อรองรับกลุ่มผู้สูงอายุที่มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ด้านทรัพยากรธรรมชาติประสบปัญหาความเสื่อมโทรม ความขัดแย้งในการบริหารจัดการ ด้านเศรษฐกิจต้องเผชิญต้นทุนการผลิตที่สูงกว่าประเทศต่างๆในอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขงทั้งภาคเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม ในด้านสังคมนั้นพื้นที่เป็นเส้นทางผ่านของยาเสพติดตามแนวชายแดน รวมทั้งการลักลอบเข้าเมืองของแรงงานต่างด้าว และในด้านการแก้ไขปัญหาความยากจน แม้ในเชิงกว้างจะได้รับการแก้ไขไปแล้วระดับหนึ่ง แต่ในเชิงลึกยังมีกลุ่มคนยากจนเฉพาะที่ควรกำหนดเป็นเป้าหมายเพราะขาดโอกาสและอยู่ห่างไกล
ในร่างยุทธศาสตร์การวิจัยกลุ่มจังหวัดภาคเหนือ สรุปผลการวิเคราะห์ออกมาว่า จุดแข็งของภาคเหนือ ได้แก่ ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ ซึ่งเป็นจุดเชื่อมโยงกลุ่มประเทศอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง และกลุ่มประเทศเอเชียใต้ และภายในประเทศยังเป็นศูนย์กลางโครงข่ายคมนาคมของภาคกลางและภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (สี่แยกอินโดจีน) ไปสู่ประเทศเพื่อนบ้าน ในส่วนของโครงสร้างทางสังคมและวัฒนธรรม ระบบครอบครัว ชุมชน และวัฒนธรรมประเพณีที่เกี่ยวข้อง มีความแข็งแกร่งในหลายพื้นที่ และมีแนวโน้มศักยภาพความเข้มแข็งของกระบวนการการมีส่วนร่วมของประชาชนในหลายพื้นที่ช่วยในการพัฒนาเพิ่มขึ้น เศรษฐกิจมีการกระจายและความหลากหลายทั้งภาคเกษตรกรรม อุตสาหกรรม การท่องเที่ยว การค้าชายแดน มีสถาบันอุดมศึกษาจำนวนมากซึ่งเป็นแหล่งสร้างองค์ความรู้ทางวิชาการที่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้
โอกาสในอนาคตของภาคเหนือ ได้แก่ ความร่วมมือทางด้านเศรษฐกิจการค้าต่างประเทศ ผลสำเร็จของนโยบายความร่วมมือทางเศรษฐกิจกับประเทศเพื่อนบ้าน โครงข่ายด้านคมนาคมที่เชื่อมโยงทั้งแนวตะวันออก-ตะวันตก และแนวเหนือ-ใต้ ผ่านพื้นที่เข้าสู่กลุ่มประเทศอนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง และกลุ่มประเทศเอเชียใต้ ประกอบกับจีนเข้าสู่ WTO และนโยบายของรัฐบาลมุ่งเน้นการเปิดตลาดขนาดใหญ่ของเอเชีย เช่น บังคลาเทศ และอินเดีย ทำให้ตลาดขยายเปิดกว้างขึ้น นอกจากนี้ข้อตกลงทวิภาคีด้านการค้าระหว่างประเทศไทย-จีน จะเพิ่มศักยภาพการตลาดของสินค้าเกษตร เช่น ลำไย ผลไม้สด และข้าวหอมมะลิ เป็นต้น การใช้ฐานเศรษฐกิจที่รัฐลงทุนไว้ปรับสู่การค้าที่เปิดกว้าง ได้แก่ การปรับเปลี่ยนพันธุ์และการปลูกข้าวในพื้นที่ชลประทานให้มีคุณภาพดีเพื่อส่งออกตลาดจีน รวมถึงการส่งออกผลไม้ และทั้งนี้ควรใช้ผลจากการลงทุนพัฒนาเมืองหลัก เชียงใหม่ พิษณุโลก นครสวรรค์ อย่างต่อเนื่อง
อนึ่ง ข้อมูลจากการประชาพิจารณ์ จะได้นำไปใช้เป็นข้อมูลหลักในการจัดทำยุทธศาสตร์การวิจัยของชาติ (2550-2552) ซึ่งคาดว่าจะแล้วเสร็จภายในปี 2548 และจะนำเสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อให้หน่วยงานต่างๆนำไปใช้เป็นแนวทางในการปฏิบัติการวิจัย และเสนอของบประมาณการวิจัยต่อไป.
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)