อาทิตย์ เคนมี, ปกรณ์ พึ่งเนตร : ศูนย์ข่าวอิศรา สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย

วิกฤตการณ์ที่บ้านตันหยงลิมอ อ.ระแงะ จ.นราธิวาส เมื่อวันที่ 21 กันยายน 2548 ซึ่งเคยเป็นข่าวครึกโครมระดับประเทศ เพิ่งจะผ่านพ้นไปได้ไม่ถึง 3 เดือน แต่ผลสะเทือนของเหตุการณ์ในครั้งนั้น จนถึงวันนี้ดูจะไม่อยู่ในความสนใจของสังคมไทยมากเท่าใดนัก 

เช้าของวันที่ 13 ธันวาคม วันที่แสนมืดครึ้มเพราะเมฆฝนปกคลุมอยู่เต็มท้องฟ้า ผู้ต้องหาคดีก่อความไม่สงบที่บ้านตันหยงลิมอจำนวน 12 คน ถูกคุมตัวจากเรือนจำ เดินทางไปยังศาลจังหวัดนราธิวาส เพื่อฟังคำสั่งอนุญาตให้ผัดฟ้องและฝากขังต่อเป็นครั้งที่ 6 ตามคำร้องขอของอัยการ เนื่องจากยังพิจารณาสำนวนคดีไม่เสร็จสิ้น

บรรยากาศการขึ้นศาลของผู้ต้องหาทั้งหมดเป็นไปอย่างเงียบเหงา ไม่มีกล้องทีวีมาติดตามถ่ายภาพ ไม่มีแสงแฟลชวูบวาบ และไม่มีนักข่าวมารุมล้อมขอสัมภาษณ์เหมือนเมื่อครั้งเกิดเหตุการณ์ใหม่ๆ

มีเพียงครอบครัวและญาติพี่น้องของพวกเขาเท่านั้น ที่ยังหอบลูกจูงหลานมาตามเยี่ยมและให้กำลังใจกันตามประสา...

โชคยังดีอยู่บ้างตรงที่สภาทนายความได้ส่งทนายในเครือข่ายเข้ามาช่วยว่าความให้ ทั้งๆ ที่แต่ละคนไม่มีแม้แต่เงินจะจ้างทนายสู้คดี

สำหรับผู้ต้องหาทั้ง 12 คน แบ่งเป็นชาย 7 คน และหญิง 5 คน ทั้งหมดเป็นชาวบ้านหมู่ 7  ต.ตันหยงลิมอ อ.ระแงะ จ.นราธิวาส โดยไม่มีคนนอกหมู่บ้านเลยแม้แต่คนเดียว!

ทั้งนี้ ผู้ต้องหาชายทั้ง 7 คน ล้วนอยู่ในวัยหนุ่มฉกรรจ์  แต่มีคนหนึ่งที่ขาพิการ ต้องใช้ไม้ค้ำยันตลอดเวลา ส่วนผู้ต้องหาหญิง มีทั้งวัยสาวและวัยกลางคน ผู้ต้องหาหญิงคนหนึ่งถูกจับทั้งๆ ที่ลูกยังไม่หย่านม ทุกวันนี้ต้องให้พ่อของเด็กดูแลแทน

ทั้ง 12 คนถูกตั้งข้อหาแตกต่างกันไป แยกเป็นปล้นทรัพย์ 4 คน (ปืนและทรัพย์สินของ 2 นาวิกโยธิน) ทำให้เสียทรัพย์ 2 คน (ทำลายรถยนต์ของ 2 นาวิกโยธิน) และกีดขวางการจราจร 6 คน โดยผู้ต้องหาหญิงทั้ง 5 คนถูกตั้งข้อหานี้ เพราะเจ้าหน้าที่เชื่อว่าเป็นกลุ่มสตรีมุสลิมที่ชุมนุมอยู่ในเต็นท์ปิดทางเข้าหมู่บ้าน

ส่วนคนที่ 6 คือชายขาพิการ ซึ่งตำรวจมีหลักฐานว่าเป็นคนช่วยตั้งเต็นท์ช่วงก่อนเกิดเหตุ!

เจ๊ะรอหะนิง ยูโซะ หญิงสาววัยย่าง 30 ปี มือหนึ่งจูงลูกชายอายุ 10 ขวบ ขณะที่อีกมือหนึ่งก็ต้องอุ้มลูกชายวัย 2 ขวบไว้แนบอก ยืนพิงลูกกรงห้องขังตะโกนคุยกับสามีซึ่งถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจจับกุมตามอำนาจพระราชกำหนด (พ.ร.ก.) การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ.2548 หลังเกิดเหตุเพียงไม่กี่วัน

 "สามีฉันไม่รู้เรื่องอะไรเลย" เธอหันมาคุยกับเราเมื่อถอนสายตาจากหลังลูกกรง "เขาเป็นคนตันหยงลิมอก็จริง แต่เมื่อแต่งงานกับฉัน ก็ย้ายมาอยู่ด้วยกันที่สายบุรี (อ.สายบุรี จ.ปัตตานี) โดยทำงานเป็นช่างก่อสร้าง"

เจ๊ะรอหะนิง เล่าว่า ในวันที่เกิดเหตุ สามีเดินทางกลับไปบ้านพอดี เพราะเป็นช่วงใกล้ถือศีลอด โดยเขาเป็นญาติกับเจ้าของร้านน้ำชาที่ถูกคนร้ายกราดยิงตอนหัวค่ำ และยังถูกกระสุนปืนถากๆ ได้รับบาดเจ็บเล็กน้อยด้วย

ทว่าภายหลังเมื่อเหตุการณ์บานปลาย มีการจับตัวและสังหาร 2 นาวิกโยธิน สามีของเธอกลับถูกจับกุมและกลายเป็นหนึ่งในผู้ต้องหา

"ฉันไม่รู้ว่าสามีถูกจับได้อย่างไร เพราะเขาก็ยืนยันว่าไม่ได้เกี่ยวข้องอะไรทั้งสิ้น แต่เขาก็ยังหวังว่าศาลจะให้ความยุติธรรม และยกฟ้องเขาในที่สุด" เจ๊ะรอหะนิง กล่าว

เธอบอกด้วยว่า ตอนนี้ครอบครัวกำลังลำบากมาก แทบจะไม่มีรายได้อะไรเลย เพราะเธอไม่เคยทำงานมาก่อน เลี้ยงลูกอย่างเดียว เมื่อสามีถูกจับ เธอจึงต้องรับจ้างเย็บผ้า แต่ก็ได้เงินเพียงน้อยนิดแทบไม่พอใช้จ่าย

"ลูกคนเล็กของฉันเพิ่งหัดพูด อยู่ๆ  แกก็พูดขึ้นว่า แพมเพิร์สก็หมด ตังค์ก็หมด พ่อก็ไม่มี ไม่รู้จะทำไง ไม่รู้เขาไปจำมาจากที่ไหน" เจ๊ะรอหะนิง กล่าวพร้อมกับร้องไห้

กูสิลัน ตูแวสะมะแอ ครูโรงเรียนบ้านตันหยงลิมอ เป็นอีกคนหนึ่งที่เดินทางมาให้กำลังใจภรรยาที่ถูกจับกุมเช่นกัน

"เมียผมเป็นช่างตัดผ้า ไม่ได้ไปร่วมชุมนุมอะไรกับเขาเลย แต่ที่ถูกจับเพราะว่าผ้าที่มัดมือ 2 นาวิกโยธิน มีลักษณะคล้ายกับผ้าที่เมียผมตัดเท่านั้นเอง"

ครูวัยกลางคน กล่าวด้วยว่า จริงๆ แล้วทั้ง 12 คนถูกตั้งข้อหาไม่หนักมาก ไม่ใช่ข้อหาฆ่า 2 นาวิกโยธิน หรือเป็นกบฏแบ่งแยกดินแดน ทางเจ้าหน้าที่จึงน่าจะให้ประกันตัว

"ผมพยายามยื่นประกันตัวให้เมียมาหลายครั้งแล้ว แต่ก็ไม่สำเร็จ ผมไม่เข้าใจว่าข้อหาเล็กๆ น้อยๆ แค่กีดขวางการจราจรทำไมถึงไม่ยอมให้ประกัน ตอนนี้เลยกลัวว่าเวลายื่นฟ้องศาลจริงๆ อาจจะมีข้อหาอื่นเพิ่มเข้ามาอีกก็ได้" เขาตั้งข้อสังเกตเสียงเครียด

จากการสนทนากับญาติผู้ต้องหาอีกหลายๆ คน ต่างตั้งคำถามเป็นเสียงเดียวกันว่า เหตุใดผู้ต้องหาที่ถูกจับทั้งหมด ล้วนเป็นคนในหมู่บ้านตันหยงลิมอ ไม่ใช่คนนอกหมู่บ้านซึ่งเป็นมือที่สามดังที่เจ้าหน้าที่รัฐให้ข่าวในช่วงแรก

และที่สำคัญคือ เหตุใดคดีกราดยิงร้านน้ำชาซึ่งมีชาวบ้านเสียชีวิต 2 ศพ กับบาดเจ็บอีกถึง 4 คนนั้น ถึงวันนี้จึงยังไม่มีความคืบหน้าใดๆ...

ไม่กี่นาทีหลังเดินลากตรวนไปฟังคำสั่งศาลที่อนุญาตให้ฝากขังต่อเป็นครั้งที่ 6 ผู้ต้องหาทั้ง 12 คนต่างเดินเรียงแถวกันออกมา

และก่อนจะก้าวขึ้นบันไดรถของเรือนจำ ผู้ต้องหาหนุ่มฉกรรจ์บางคนถึงกับโผเข้ากอดและซุกหน้าลงที่แก้มของแม่ที่มายืนรอส่ง จนผู้ให้กำเนิดกลั้นน้ำตาเอาไว้ไม่อยู่ ขณะที่อีกหลายคนเดินขึ้นไปยืนบนรถ แล้วเหลียวมามองลูกเมียด้วยสายตาอาลัย ผู้ต้องหาหญิงสอดนิ้วมือลอดลูกกรงรถออกมาจับมือสามี ก่อนที่รถจะค่อยๆ เคลื่อนจากไปจนลับตา...

อีก 12 วันจะครบกำหนดฝากขังผู้ต้องหาทั้ง 12 คนเป็นครั้งสุดท้าย โดยที่ไม่มีใครรู้ว่าหลังจากนั้นชะตาชีวิตของพวกเขาจะพลิกผันไปอย่างไร ในขณะที่ผู้ต้องหา 3 คนที่ถูกออกหมายจับในคดีสังหาร 2 นาวิกโยธิน กับกลุ่มคนร้ายที่กราดยิงชาวบ้านตายคาร้านน้ำชา...ยังคงลอยนวล!

  กลับหน้าแรกประชาไท