รัฐบุรุษชื่อเปรม

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

 

พิณผกา งามสม

 

ภาพข่าวป๋าเปรม ไปงานพืชสวนโลก ออกงานให้โอวาทเด็ก แสดงความเห็นทางการเมืองทั้งเรื่องเล็กเรื่องใหญ่ ตั้งแต่การออกมาการันตีว่านายกรัฐมนตรีคนปัจจุบันเป็นคนดีที่สุด ไปจนกระทั่งให้ความเห็นและแนวทางในการแก้ปัญหาภาคใต้ตั้งแต่ระดับหลักการจนถึงการปฏิบัติเล็กน้อยเช่น เสนอให้พาเด็กๆ ในสามจังหวัดชายแดนใต้ได้มีโอกาสไปงานพืชสวนโลกบ้าง

 

ภาพที่ถูกฉายเหล่านี้ เหมือนจะพาเราเข้าสู่บรรยากาศย้อนทวนความหลัง ตามกระแส Nostalgia ที่เราท่านเสพอยู่ขณะนี้ ถ้าคุณย้อนกลับไปดูวิธีเล่าเรื่องแบบเป็นชู้กับผี แฟนฉัน หรือ เพื่อนสนิท ก็อาจจะพอกล้อมแกล้มว่า การเป็นข่าวคราวถี่ขึ้นของประธานองคมนตรี แนวทางการปฏิรูปการเมืองที่ย้อนรอยกลับไปสู่ยุคข้าราชการเป็นใหญ่ การพูดเรื่องคนดีปกครองแผ่นดิน หรือนายกฯ ไม่ต้องมาจาการเลือกตั้ง ฯลฯ ก็เป็นแนวทางแบบ ป๊อบๆ ของประชาธิปไตยไทยได้เหมือนกัน

 

ด้วยบรรยากาศที่ชวนให้หวนรำลึกความหลังเหล่านี้ ชวนให้ย้อนกลับไปอ่านเรื่องราวของประธานองคมนตรีที่ถูกอ้างอิงถึงถี่เหลือเกินนับตั้งแต่กระแสต้านทักษิณเฟื่องฟูหมาดๆ ....เหมือนฟ้าบันดาล หนังสือชื่อสั้นๆ "รัฐบุรุษชื่อเปรม" ซึ่งพิมพ์ครั้งแรกเมื่อปี 2538 โดยมูลนิธิรัฐบุรุษ ได้ถูกตีพิมพ์ซ้ำอีกครั้งโดยสำนักพิมพ์มติชน ง่ายต่อผู้คนซื้อหาไปอ่านด้วยรูปเล่มเรียบร้อยสวยงาม ประกอบภาพที่ได้รับการคัดเลือกเพื่อช่วยร้อยเรื่อง

 

"รัฐบุรุษชื่อเปรม" บอกเล่าชีวประวัติของรัฐบุรุษคนที่ 2 ของประเทศไทยตั้งแต่จากบ้านและแม่อันเป็นที่รักจากจังหวัดสงขลา กระทั่งเข้าสู่รั้วสวนกุหลาบ นักเรียนเตรียมทหาร สู่การเป็นนายร้อยเมื่ออายุเพียง 21 ปี เนื่องจากสถานการณ์สงครามขณะนั้นบังคับ ไล่ไปจนถึงการไปเรียนต่อต่างประเทศ ลำดับการดำรงตำแหน่งอย่างต่อเนื่องแม้จะไม่ได้ให้รายละเอียดในการปฏิบัติงานมากเท่ากับเรื่องเล่าเกี่ยวกับ "บารมีเฉพาะตัว"

 

อาจเป็นท่วงทำนองเล่าเรื่องคล้ายๆ กัน เมื่อฟังจากปากทหารที่ขึ้นสู่ตำแหน่งใหญ่ทั้งหลายล้วนพูดไปในทำนองเดียวกัน การมีอำนาจนั้นเป็นภาระหน้าที่อันใหญ่ยิ่ง และปราศจากความทะเยอทะยานอย่างสิ้นเชิง

 

เรื่องราวของ พล.อ.เปรม ก็เฉกเช่นเดียวกัน การเสียสละเพื่อชาตินั้นกินความกว้างขวางเกินกว่าเพียงการเสียชีวิตเพื่อปกป้องเขตอธิปไตย แต่เมื่อประเทศชาติต้องการผู้นำที่มีความเข้มแข็งและสามารถจัดการกับความแตกแยกในหมู่ชนนั้นนำได้ นั่นก็เป็นหน้าที่ที่ทหารต้องสละเพื่อชาติอันเป็นที่รักด้วย

 

อาจฟังดูแปลกๆ เหมือนอำนาจนั้นหมุนเวียนและตกลงกันด้วยประโยคสนทนาง่ายๆ ประเภท "พี่จะเอาไหม" หรือ "ผมพอแล้ว" แต่ก็อาจจะช่วยทำความเข้าใจวิธีคิดของทหารได้มากขึ้น ว่าเขาคิด เขาเชื่ออะไรกัน

 

และสำหรับบางคน ที่รำพึงอยู่ซ้ำไปซ้ำมา ภายหลังการรัฐประหารครั้งล่าสุดพร้อมๆ กับข่าวคราวการรัฐประหารซ้ำที่กระเพิ่มขึ้นเป็นระลอกอยู่ในระยะนี้ … "ไม่เข้าใจทหารเอาเสียเลย" อ่านหนังสือเล่มนี้แล้วคุณอาจจะเข้าใจได้มากขึ้นถึงชุดเหตุผลที่ทหารใช้....แต่นั่นก็ไม่ได้หมายความว่าจะทำให้คุณเข้าใจทหารมากขึ้น รวมถึงเข้าใจและเข้าถึงความสมเหตุสมผลของการรัฐประหารแต่อย่างใด

 

การอ่านชีวประวัติคนนั้นสนุกอยู่แล้วโดยเรื่องเล่าเอง มิพักจำต้องมีชีวิตผาดโผน แต่เมื่อสามารถจินตนาการได้ถึงคนที่มีชีวิตอยู่จริง หนังสือก็กลายเป็นสิ่งที่มีชีวิตชีวาขึ้นมาโดยพลัน

 

แล้ว "รัฐบุรุษชื่อเปรม" คือหนังสือของบุคคลซึ่งคร่ำหวอดและโลดแล่น มีอายุการเมืองยาวนานเหลือเกินในสังคมไทย ไฉนจะละวางเสียได้เล่า คนผู้หนึ่งดำรงอยู่อย่างไรจนกระทั่งฝ่าคลื่นลมแห่งการเมืองอันแสนจะขาดความเสถียรในประเทศเล็กๆ แห่งนี้ บุคคลผู้หนึ่งผ่านช่วงวันที่กำลังจะก้าวสู่ความตกต่ำหลังจากเริ่มถูกวิพากษ์วิจารณ์และต่อต้านการดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีโดยไม่เคยผ่านการเลือกตั้งแม้สักครั้ง ด้วยคำพูดสั้นๆ "ผมพอแล้ว" หนังสือเล่มนี้อาจบอกเล่าแง่มุมมหัศจรรย์เช่นนั้นได้

 

แต่ข้อเท็จจริงในแง่มุมอื่น ก็เป็นหน้าที่ของผู้อ่านที่จะต้องขวนขวายหา....เหมือนการอ่านหนังสือ ที่ต้องอ่านระหว่างบรรทัดไปพร้อมๆ กับตัวหนังสือในบรรทัด เมื่อฟังเรื่องเล่า นอกจากจะฟังเรื่องเล่าแล้ว ก็ต้องฟังเรื่องที่ไม่ถูกเล่าด้วย

 

และข้อพึงระลึกหนึ่ง อายุทางการเมืองที่ยาวนานของคนบางคนไม่ได้แปรผันตามอายุประชาธิปไตยไทยแต่อย่างใด

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท