บรรยากาศการเต้นรำเฉลิมฉลอง 11 ปีแห่งการต่อสู้ของบรรดาผู้สนับสนุนกบฏเหมาอิสต์ กลางเมืองหลวงของเนปาล เมื่อวันที่ 13 ก.พ. ที่ผ่านมา (AP/Binod Joshi)

กาฐมาณฑุ - ผู้นำกบฏเหมาอิสต์แห่งเนปาล ประจันดา ประกาศจะยกเลิกสถาบันกษัตริย์และสร้าง "เนปาลใหม่" เมื่อวันที่ 13 ก.พ. ที่ผ่านมา ระหว่างการปราศรัยต่อหน้าผู้สนับสนุนหลายแสนคน ระหว่างการปรากฏตัวเพื่อกล่าวสุนทรพจน์ในที่สาธารณะกลางกรุงกาฐมาณฑุเป็นครั้งแรกในรอบ 25 ปี

11 ปีแห่งการต่อสู้และ "เนปาลใหม่"

"หากไม่มีการกำจัดสถาบันกษัตริย์ให้สิ้นไป เนปาลใหม่จะไม่เกิดขึ้น" ประจันดา กล่าว ในขณะที่ฝูงชนต่างโบกธงและโห่ร้องแสดงความยินดีเมื่อวันอังคารที่ผ่านมา

การเดินขบวนซึ่งผ่านใจกลางของเมืองหลวงในวันนี้ เพื่อเป็นการฉลองครบรอบ 11 ปีแห่งการเริ่มต้นทำสงครามต่อสู้กับรัฐบาลของกลุ่มกบฏเหมาอิสต์ ซึ่งสงครามได้สิ้นสุดเมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว หลังจากกลุ่มกบฏลงนามในสนธิสัญญาสันติภาพประวัติศาสตร์กับรัฐบาล

"นี่คือวันแห่งความทรงจำของพวกเราที่กว่า 10 ปีมานี้ สงครามประชาชนได้ประดิษฐานซึ่งบรรทัดฐานและค่านิยมใหม่ให้กับประเทศนี้อันมีเข็มมุ่งไปสู่การเป็นสาธารณรัฐ" นายประจันดากล่าว ซึ่งผู้จัดงานนี้ระบุว่าเป็นการกล่าวสุนทรพจน์ในที่สาธารณะครั้งแรกของเขานับตั้งแต่ทศวรรษที่ 1980 หรือช่วง พ.ศ.2520

การรักษาความปลอดภัยเป็นไปอย่างเข้มงวดระหว่างที่ผู้ชุมนุมกำลังฟังผู้นำของเขา ซึ่งไม่ค่อยปรากฏตัวในที่สาธารณะ ผู้ซึ่งเคลื่อนไหวใต้ดินอย่างแข็งขันมานานกว่า 25 ปี เพื่อเป้าหมายของเขากำลังกล่าวปราศรัย

ผู้นำเหมาอิสต์ผู้นี้กล่าวปราศรัยบนเวทีกลางแจ้งเป็นเวลากว่าชั่วโมง โดยมีมวลชนชนส่งเสียงเชียร์และโบกธงแดงตลอดเวลา โดยมวลชนเหล่านี้ชูป้าย "พรรคเหมาอิสต์จงเจริญ" และ "ประจันดาจงเจริญ"

กบฏเหมาอิสต์หรือพรรคคอมมิวนิสต์เนปาล (เหมาอิสต์) นี้เข้าสู่รัฐสภาของเนปาลเมื่อต้นปีนี้ และได้มีที่นั่งในสภา 83 ที่นั่งจาก 330 ที่นั่ง แต่พวกเขาไม่ได้รับตำแหน่งใดในคณะรัฐมนตรี

ประจันดาไม่ใช่สมาชิกของรัฐสภา แต่เขากล่าวเมื่อปลายปีที่แล้วว่า เขาต้องการรับตำแหน่งประธานาธิบดีของสาธารณรัฐเนปาลในอนาคต "ถ้ามวลชนต้องการให้ข้าพเจ้าเข้ามารับผิดชอบและถ้าพรรคของข้าพเจ้าเลือกข้าพเจ้าเป็นผู้สมัครลงชิงตำแหน่ง"

กระบวนการประชาธิปไตยเนปาล

ภายใต้ข้อตกลงสันติภาพเมื่อปลายปีที่แล้ว ชะตากรรมของกษัตริย์คเยนทรา (King Gyanendra) จะถูกตัดสินโดยการลงคะแนนครั้งสำคัญเพื่อเลือกตัวแทนร่างรัฐธรรมนูญถาวรฉบับใหม่ขอเนปาล

โดยคาดหมายกันว่าการเลือกตั้งสมาชิกสมัชชาร่างรัฐธรรมนูญจะเริ่มขึ้นกลางเดือนมิถุนายนปีนี้

แต่เมื่อที่ 12 ก.พ. ผ่านมา นายเอียน มาร์ติน (Ian Martin) ทูตขององค์การสหประชาชาติที่เข้ามาดูแลกระบวนการสันติภาพของเนปาล ได้กระตุ้นเตือนสมัชชาแห่งชาติชั่วคราวของเนปาลให้เร่งการเลือกตั้งว่า และกล่าวว่าก่อนที่จะมีการเลือกตั้งสมาชิกสมัชชาร่างรัฐธรรมนูญก็ควรจะต้องผ่านกฎหมายการลงประชามติก่อนเส้นตายที่จะถึงนี้

ถ้าการเลือกตั้งสมาชิกสมัชชาร่างรัฐธรรมนูญไม่สามารถเกิดขึ้นในกลางเดือนมิถุนายนบน เราก็พร้อมจะประกาศว่าเนปาลเป็นสาธารณะรัฐประชาธิปไตยในกลางเดือนพฤษภาคม" ประจันดากล่าวต่อฝูงชน

นักวิเคราะห์การเมืองกล่าวว่า การชุมนุมมวลชนครั้งนี้ ถือเป็นโอกาสของอดีตกบฏที่จะแสดงให้เห็นถึงกระแสความนิยมต่อพวกเขา

"ชะตากรรมทางการเมือง" และ "ที่ทางในธนบัตร" ของสมมติเทพเนปาล

กษัตริย์คเยนทราทรงยึดอำนาจการปกครองมาเป็นระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เมื่อต้นปี 2548 โดยทรงอ้างเหตุผลว่าเพื่อปราบกบฏลัทธิเหมาซึ่งทำให้มีผู้เสียชีวิตกว่า 13,000 คน

แต่มวลชนผู้รักประชาธิปไตยจำนวนมหาศาล นำโดยกบฏเหมาอิสต์และบรรดาพันธมิตรพรรคการเมืองเนปาลได้จัดการชุมนุมเรียกร้องให้กษัตริย์สละพระราชอำนาจและฟื้นฟูระบอบรัฐสภาจนเป็นผลสำเร็จเมื่อเดือนเมษายนปี 2549 ที่ผ่านมา

อนาคตของกษัตริย์คเยนทราจะถูกตัดสินโดยสมาชิกสมัชชาร่างรัฐธรรมนูญที่จะเขียนรัฐธรรมนูญถาวรของเนปาลฉบับใหม่

ล่าสุดเมื่อวันที่ 9 ก.พ. ที่ผ่านมา นายราม ชาราน มาฮัต (Ram Sharan Mahat) รัฐมนตรีกระทรวงการคลังของเนปาลแถลงว่า จะมีการเปลี่ยนแปลงธนบัตรราคา 10 รูปีใหม่ โดยจะใช้ภาพของภูเขาเอเวอเรสต์แทนภาพของกษัตริย์คเยนทรา โดยเมื่อวันที่ 8 ก.พ. คณะรัฐมนตรีได้ตัดสินใจเลือกภาพของภูเขาเอเวอเรสต์ หลังจากที่มีการประชุมเพื่อพิจารณาเลือกระหว่างภาพภูเขาเอเวอเรสต์กับภาพของพระพุทธเจ้าซึ่งประสูติในเนปาลเมื่อกว่า 2,600 ปีที่ผ่านมา เนื่องจากองค์กรทางพุทธศาสนาของเนปาลไม่เห็นด้วยกับการตีพิมพ์ภาพของพระพุทธเจ้าในธนบัตร

"เราตัดสินใจที่จะใช้ภาพของ "สกามัณฑะ" (Sagarmatha) แทน เพราะองค์กรทางศาสนาไม่เห็นด้วยที่ใช้ภาพพระพุทธเจ้า" ราม ชารัน มาฮัต รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของเนปาลกล่าว

ทั้งนี้ คำว่า สกามัณฑะ เป็นภาษาเนปาล หมายถึงเจ้าแห่งท้องทะเล ซึ่งชาวเนปาลสื่อถึงยอดเขาเอเวอเรสต์ซึ่งเป็นยอดที่สูงที่สุดในโลกมีความสูงที่ 29,035 ฟุตเหนือระดับน้ำทะเลทั้งยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวสำคัญของเนปาล