"ปลอดการครอบงำของอำนาจรัฐ (และราชการ)

   ปลอดการครอบงำของอำนาจทุน

   บริหารโดยตรงโดยภาคประชาชน"

สโลแกนที่เครือข่ายองค์กรภาคประชาชนหลายองค์กรมานั่งหารือกันเพื่อผลักดันเรื่อง "ไอทีวี" ขานรับกับหลายส่วนที่เรียกร้องให้แปรสภาพเป็น "ทีวีสาธารณะ"

หลักใหญ่ใจความอีกประการ คือ รายการต้องคำนึงถึงการส่งเสริมให้ประชาชนเกิดการเรียนรู้และพัฒนา เป็นพื้นที่ให้กลุ่มคนที่ถูกละเลย ไม่ว่าจะเป็นกลุ่มคนพิการ กลุ่มชาติพันธุ์ พื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ฯลฯ

เครือข่ายองค์กรภาคประชาชนที่ว่าประกอบด้วย กลุ่มกู้คืนไอทีวี, คณะกรรมการประสานงานองค์กรพัฒนาเอกชน (กป.อพช.), มูลนิธิเข้าถึงเอดส์, สหพันธ์องค์กรผู้บริโภค, มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค, มูลนิธิสุขภาพไทย, เครือข่ายคนพิการ, มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม, ขบวนการตาสัปปะรด, เครือข่ายการศึกษาเพื่อเด็ก, เครือข่ายสื่อเพื่อเด็ก, เครือข่ายครอบครัว, คณะกรรมการสมานฉันท์แรงงานไทย,เครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี เอดส์ แห่งประเทศไทย

องค์กรภาคประชาชนมีความเห็นร่วมกันว่าควรผลักดันทีวีสาธารณะในตอนนี้ โดยอยู่บนฐานของพ.ร.บ.องค์การแพร่ภาพและการกระจายเสียงสาธารณะ ที่ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ แห่งทีดีอาร์ไอได้ยกร่างขึ้น แต่มีการวิจารณ์ในส่วนของคณะกรรมการสรรหาบอร์ดของทีวีสาธารณะนี้ที่มีภาคประชาชนเพียง 2 คนนอกนั้นเป็นนักวิชาการกับตัวแทนสื่อมวลชน

"จริงๆ กรรมการสรรหาข้างมากควรมากจากภาคประชาชน เพราะภาคประชาชนมีความหลากหลายมาก" จอน อึ๊งภากรณ์ อดีตส.ว.และแกนนำกลุ่มทวงคืนไอทีวีกล่าวพร้อมระบุว่า ได้หารือเรื่องนี้กับดร.สมเกียรติแล้วว่าคงมีการแก้ไขได้หลังจากเสนอกฎหมายนี้สู่สภานิติบัญญัติแห่งชาติ

จอนยังเสนอความคิดเห็นว่า กรณีไอทีวีนั้น การผลักดันต้องไม่ไปพัวพันเรื่องที่ถูกฟ้องอยู่ รวมถึงพนักงานกว่า 1,000 คน เนื่องจากคงไม่สามารถรับพนักงานทั้งหมดมาทำทีวีสาธารณะได้

ส่วนกรณีที่รัฐบาลอนุมัติให้ทีไอทีวีเป็นหน่วยบริการรูปแบบพิเศษ (SDU: Service Delivery Unit) ของกรมประชาสัมพันธ์นั้น จอนกล่าวว่า เรื่องนี้จะเป็นการบิดเบือนเจตนารมณ์ที่รัฐบาลบอกว่าอยากจะให้สถานีนี้เป็นทีวีสาธารณะ และจะทำให้การแปลงสภาพทีไอทีวีมีความยุ่งยากซับซ้อนขึ้น

ทั้งนี้ เอสดียูคือ เอสดียูจัดตั้งขึ้นมาตามแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบราชการไทย พ.ศ.2546-2550 และมาตรา 16 ของ พ.ร.บ.ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2545 ที่ต้องการให้มีโครงสร้างองค์กรรูปแบบใกล้เคียงกับระบบธุรกิจอื่น ไม่มีสถานะเป็นนิติบุคคล โดยได้รับการยกเว้นหรือผ่อนคลายระเบียบบางประการเพื่อให้เกิดความคล่องตัว แต่ไม่ได้เป็นอิสระ หรือตัดขาดจากหน่วยงานแม่ 100% สามารถจะเรียกเก็บค่าบริการจากหน่วยงานแม่ต้นสังกัดหน่วยงาน หรือลูกค้าผู้รับบริการอื่นๆ ได้ ทั้งในรูปแบบของ direct charge หรือ internal charges เพื่อหารายได้ให้เพียงพอกับรายจ่ายในการดำเนินงาน และไม่จำเป็นต้องส่งรายได้ทั้งหมดของรัฐ แต่ต้องนำรายได้บางส่วนส่งคลังในอัตราไม่ต่ำกว่าอัตราภาษีเงินได้นิติบุคคล

เถกิง สมทรัพย์ นายกสมาคมนักข่าววิทยุและโทรทัศน์ ซึ่งเป็นหนึ่งในคณะกรรมการรับฟังความคิดเห็นเพื่อกำหนดอนาคตไอทีวีที่คุณหญิงทิพาวดี เมฑสวรรค์ รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรีระบุว่า คณะกรรมการชุดนี้เกินครึ่งเป็นเอ็นจิโอและนักวิชาการ มีระยะเวลาทำงาน 1 เดือน ในช่วงต้นเดือนเมษายนนี้คาดว่าจะมีการรับฟังความเห็นโดยใช้วิธีเชื่อมสัญญาให้ไอทีวี หรือช่อง 11 ถ่ายถอดสดตามเวทีจังหวัดต่างๆ 8 จุด เพื่อรายงานความคิดเห็นของประชาชนอย่างทั่วถึง และก่อนหน้าจะเปิดรับฟังความคิดเห็นจะมีการให้ข้อมูล ความรู้เรื่องทีวีสาธารณะด้วย อย่างไรก็ตาม เรื่องนี้ต้องเสนอต่อที่ประชุมคณะกรรมการเพื่อพิจารณาอีกครั้ง

เถลิงยังเสนออีกว่า ควรมีการจัดตั้งคณะกรรมการที่จะร่างพันธสัญญากับรัฐบาล โดยมีเนื้อหาเหมือนมาตรา 39, 40, 41 ในรัฐธรรมนูญปี 2540 เพื่อเป็นหลักประกันและเป็นการแสดงเจตนารมณ์ทางการเมืองว่ารัฐบาลจะไม่แทรกแซงทีไอทีวีระหว่างที่ยังเป็นของรัฐอยู่ขณะนี้ นอกจากนี้ในส่วนของรายการก็น่าจะทดลองให้ทีไอทีวีตอนนี้ออกอากาศรายการในรูปแบบเนื้อหาของทีวีสาธารณะไปได้ก่อนพลางๆ

ตัวแทนจากมูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม (มอส.) กล่าวว่า จากการจัดเวทีปฏิรูปสื่อทั้งระบบในหลายจังหวัดพบข้อเสนอที่หน้าสนใจของประชาชนคือพวกเขาต้องการให้ไปรับฟังประชาชนด้วยเช่นกันว่าต้องการให้ไอทีวีเป็นแบบไหน อย่างน้อยในระดับภาค และต้องการรับทราบข้อมูลข่าวสารต่างๆ เกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างใกล้ชิด นอกจากนี้เรื่องคณะกรรมการบริหารทีวีสาธารณะประชาชนจังหวัดต่างๆ เห็นว่าส่วนใหญ่มักกระจุกตัวอยู่ในกรุงเทพฯ หรือมีการรวมศูนย์อำนาจเหมือน กทช. น่าจะมีการกระจายมากกว่านี้ ในอนาคตอาจมีคณะกรรมการสื่อสารระดับจังหวัด

"ในกระบวนการผลักดันเรื่องนี้ต้องให้ประชาชนรู้สึกร่วม มีระดับของการรับรู้ร่วมกัน ประเด็นไอทีวีต้องพูดกันมากๆ อย่างต่อเนื่องในทุกรูปแบบ เช่นกรณีวิทยุชุมชนถ้าประชาชนรู้สึกเป็นเจ้าของมันยากที่ใครจะไปล้มของเขาในระยะยาว" ตัวแทนจากมอส.กล่าว

อย่างไรก็ตาม คาดกันว่าพ.ร.บ.องค์การแพร่ภาพและการกระจายเสียงสาธารณะ จะมีการนำเสนอสนช.พิจารณาในสัปดาห์หน้า และทางองค์กรเครือข่ายภาคประชาชนยังระบุด้วยว่าจะเข้าพบกับรัฐบาลเพื่อนำเสนอจุดยืนและการผลักดันเรื่องนี้ด้วย