พงษ์พันธุ์ ชุ่มใจ แปลและเรียบเรียง

(ที่มาของภาพประกอบข่าวหน้าเว็บ: www.irrawaddy.org)

ภาพขณะที่ซาร์กานาร์ (คนกลาง) ศิลปินตลกชื่อดัง ไปร่วมถวายอาหารให้กับพระสงฆ์ ระหว่างการชุมนุมเมื่อวันที่ 24 กันยายนที่ผ่านมา จนทำให้เขาถูกจับกุม ในภาพยังมี "คนดัง" พม่าที่ร่วมการเดินขบวนครั้งนี้ด้วยคือ สมาชิกพรรคสันนิบาติชาติเพื่อประชาธิปไตย (NLD) วิน นาย (Win Naing) (ซ้าย) ซึ่งถูกจับกุมตัวแล้วเช่นกัน และนักแสดงอย่างจอ ตู่ (Kyaw Thu) (ขวา) โปรดสังเกตว่าพวกเขาใช้ 'สัญลักษณ์' ในการประท้วงครั้งนี้คือเข็มกลัดที่ทำมาจากเศษจีวร (ที่มาของภาพ: http://english.dvb.no)

เป็นเวลาหลายทศวรรษมาแล้ว ที่ศิลปินตลกพม่าได้สร้างความบันเทิงแก่ผู้ชมและสร้างความขุ่นเคืองให้กับนายทหารผู้ปกครองพม่า ด้วยมุขเสียดสีในเรื่องที่คนกำลังสนใจและใช้ไหวพริบทางการเมือง

ช่วงที่เกิดความไม่สงบในขณะนี้ เจ้าหน้าที่รัฐบาลพม่าได้ตอบโต้กลับด้วยการจับ 2 ศิลปินตลกชื่อดังของประเทศพม่า ซึ่งขณะนี้ไม่ทราบชะตากรรมว่าพวกเขาเป็นตายร้ายดีอย่างไร

สมาชิกครอบครัวสองศิลปินตลกดังกล่าวมีความทุกข์ใจต่อชะตากรรมของผู้เป็นที่รักของพวกเขา

"ผมเป็นห่วงเขามาก เขาสุขภาพไม่ค่อยดี" จีอู (Kyi Oo) มารดาของซาร์กานาร์ (Zarganar) ผู้ที่ชาวพม่าขนานนามเขาว่าเป็น "ชาร์ลี" แชปลินของพม่า สำหรับชื่อซาร์การ์นาร์เป็นชื่อที่ใช้ในการแสดง ชื่อจริงของเขาคือหม่องถุระ (Maung Thura)

"ฉันเตือนเขาแล้วว่าอย่าไปข้องเกี่ยวการประท้วง แต่เขาปฏิเสธฉัน" เธอกล่าวกับนิตยสารอิรวะดีผ่านทางโทรศัพท์จากย่างกุ้ง "เขารักประเทศของเขาและรักประชาชนพม่า"

ซาร์กานาร์ วัย 45 ปี ทันตแพทย์ผู้ผันตัวเองไปเป็นตลก บทบาทของเขาฉายแววเด่นช่วงทศวรรษที่ 1980 ด้วยการเล่นตลกล้อเลียนระบอบสังคมนิยมพม่าในขณะนั้น

เขาถูกจับในช่วงกลางคืนของวันที่ 25 กันยายน (รุ่งสางของวันที่ 26 กันยายน) หลังจากปรากฏตัวต่อสาธารณชนด้วยการไปถวายอาหารและน้ำดื่มให้กับพระสงฆ์ ระหว่างการประท้วงของพระสงฆ์ที่เกิดขึ้นล่าสุดนี้

ซาร์กานาร์ถูกจับ 2 ครั้งเนื่องจากทำกิจกรรมทางการเมืองและสังคม ครั้งแรกเป็นการประท้วงรัฐบาลทหารพม่าในปี 1988 และครั้งที่ 2 ในปี 1990 ระหว่างช่วยมารดาของเขาหาเสียงเลือกตั้งในปีนั้น ซึ่งเขาถูกปล่อยในปี 1994

ชื่อ "ซาการ์นา" ของนักแสดงตลกชื่อดัง แปลว่า "แหนบถอนขน" (tweezers) เขาได้รับรางวัล the Lillian Hellman and Dashiel Hammett Award ในปี 1991 หลังจากที่เขาได้รับการเสนอชื่อโดยกองทุนเพื่อเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น, คณะกรรมการเฝ้าระวังสถานการณ์สิทธิมนุษยชน (the Fund for Free Expression, a committee of Human Rights Watch)

คณะตลกหนวดแห่งเมืองมัณฑะเลย์ คณะตลกชื่อดังที่มีประวัติเล่นตลกเสียดสีรัฐบาลทหารพม่า จากซ้ายไปขวา ลูซอว์ (Lu Zaw)  ลูมอว์ (Lu Maw) และ ปาปาเลย์ (Par Par Lay) มีรายงานว่า ปาปาเลย์ (ขวาสุด) ซึ่งเคยถูกจับกุมตัวในปี 1996 ได้ถูกจับกุมตัวแล้วเมื่อคืนวันอังคารที่ผ่านมา หลังไปถวายอาหารให้กับพระสงฆ์ที่ออกมาชุมนุมประท้วง (ที่มาของภาพ imageevent.com)

ศิลปินตลกผู้มีชื่อเสียงอีกคนหนึ่งซึ่งถูกจับและเคยเป็นดาราภาพยนตร์มาก่อน คือ ปาปาเลย์ วัย 60 ปี ผู้นำคณะพี่น้องตลกหนวด ปาร์ปาร์เลย์ถูกตำรวจกรุงมัณฑะเลย์จับในช่วงกลางคืนของวันที่ 25 กันยายน (รุ่งสางของวันที่ 26 กันยายน) ที่ผ่านมา หลังจากเขาไปที่วัดเพื่อถวายปัจจัยสนับสนุนพระสงฆ์

ภรรยาของเขา วินมาร์ (Win Mar) บอกกับนิตยสารอิระวดีว่า "ฉันกังวลมาก ฉันไม่รู้เลยว่าเขาอยู่ที่ไหน ตั้งแต่ถูกจับตัวไป ฉันต้องการเอายาและเสื้อผ้าไปให้เขา"

ปาปาเลย์ และน้องชายร่วมคณะตลกของเขา ลูซอว์ (Lu Zaw) เคยถูกตัดสินจำคุก 7 ปี ข้อหาทำให้รัฐบาลเสื่อมเสียชื่อเสียง หลังจากเล่นตลกเสียดสีรัฐบาลทหารพม่าในงานเลี้ยงฉลองวันเอกราชที่บ้านพักซึ่งเป็นสถานที่กักบริเวณนางอองซานซูจีเมื่อ 4 ม.ค. ปี 1994 ด้วยบทสนทนาโต้ตอบของปาปาเลย์ และลูซอว์เรื่อง "ใครใหญ่กว่ากัน"

หลังจากที่รัฐบาลปล่อยตัวเขาในเดือนกรกฎาคมปี 2001 พวกเขาถูกขึ้นบัญชีดำและห้ามจัดการแสดงในที่สาธารณะ อย่างไรก็ตาม พวกเขายังคงเปิดการแสดงสำหรับนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศที่มาชมเป็นกลุ่มเล็กๆ ที่บ้านของเขาในเมืองมัณฑะเลย์

แปลและเรียบเรียงจาก

No Joke: Fate of Popular, Arrested Comedians Unknown, By Aye Lae, the Irrawaddy News Magazine, October 10, 2007 http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=8966

โปรดอ่านเพิ่มเติม

ซาร์กานาร์,วิกิพีเดีย http://en.wikipedia.org/wiki/Zarganar

"ปาปาเลย์ คณะตลกหนวดผู้กล้าแห่งกรุงมัณฑะเลย์" ที่มา: นิตยสารสาละวินโพสต์ ฉบับที่ 33 (16 สิงหาคม - 30 กันยายน 2549)