โครงการประกาศนียบัตรกฎหมายมหาชน คณะนิติศาสตร์ ม.ธรรมศาสตร์

ร่วมกับคณะนิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่, สำนักงานสิทธิมนุษยชนศึกษาและการพัฒนาสังคม ม.มหิดล

และภาควิชาปกครอง รัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ร่วมกันจัดการอภิปรายทางวิชาการ เรื่อง "หลากมิติกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ" ในวันที่ 21-22 มี.ค.นี้ที่ ห้องจี๊ด เศรษฐบุตร คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

ทั้งนี้ ผู้จัดงานระบุเหตุผลของการจัดงานอภิปรายครั้งนี้ว่า ท่ามกลางวิกฤติการณ์ทางการเมืองที่ก่อตัวขึ้นนับตั้งแต่มีการขับไล่รัฐบาล พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตรโดยกลุ่มพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย จนนำไปสู่การรัฐประหารโดยคณะทหารเมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ.2549 และเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ประเด็นสำคัญที่ก่อตัวขึ้นมาในระยะเดียวกันก็คือ ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับสถาบันพระมหากษัตริย์ของไทย  อันได้แก่ อะไรคือบทบาทและพระราชอำนาจที่แท้จริงและที่ควรจะเป็นของสถาบันพระมหากษัตริย์  ไปจนถึงการใช้สถาบันพระมหากษัตริย์เป็นข้ออ้างเพื่อสนับสนุนการเคลื่อนไหวทางการเมืองของคนบางกลุ่ม และใช้ข้อหาไม่จงรักภักดีเป็นเครื่องมือเพื่อทำลายความชอบธรรมของฝ่ายตรงกันข้าม

อย่างไรก็ตาม เป็นที่ทราบกันดีว่าการถกเถียงในเรื่องสถาบันพระมหากษัตริย์ไทยไม่สามารถกระทำได้อย่างเปิดเผยและตรงไปตรงมา เพราะมีกฎหมายมาตรา 112 ที่ระบุว่าผู้ใดหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือ แสดงความอาฆาตมาดร้าย พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ต้องระวางโทษ จำคุกตั้งแต่ สามปีถึงสิบห้าปี ทำให้การถกเถียงส่วนใหญ่ไปปรากฏอยู่ในโลกไซเบอร์สเปซที่ยากจะควบคุมได้ และเพื่อจะหาทางควบคุม-ตอบโต้การถกเถียงในหัวข้อต้องห้ามนี้ จึงได้เกิดกระแสกดดันให้เจ้าหน้าที่รัฐที่เกี่ยวข้องหาทางจัดการกับปรากฏการณ์เหล่านี้ให้ได้โดยเร็ว ปฏิบัติการตามปิดเว็บไซต์ที่เข้าข่ายละเมิดมาตรา 112 จึงกลายเป็นภารกิจที่สำคัญของกระทรวงเทคโนโลยีและสารสนเทศของไทยไปในที่สุด ขณะเดียวกัน คดีที่เกี่ยวข้องกับหมิ่นพระบรมเดชานุภาพก็มีแนวโน้มจะเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ    ซึ่งแนวทางการแก้ปัญหาของผู้มีอำนาจรัฐในปัจจุบันก็คือ การเพิ่มบทลงโทษให้รุนแรงมากขึ้น 

กระนั้น การแก้ปัญหาที่มุ่งไปที่การจับกุมปราบปรามและลงโทษเป็นหลัก กลับก่อให้เกิดข้อกังขาตามมาอีกมากมาย เช่น วิธีการดังกล่าวจะนำมาซึ่งความมั่นคงของสถาบันกษัตริย์ได้จริงหรือ? อะไรคือความสัมพันธ์ระหว่างกฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพกับหลักการเสรีประชาธิปไตยและสิทธิมนุษยชน? เจ้าหน้าที่รัฐและระบบตุลาการของไทยปฏิบัติต่อผู้ต้องหาในคดีนี้อย่างโปร่งใสและคำนึงถึงหลักการสิทธิและเสรีภาพตามที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญเพียงใด? กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพมีความเหมาะสมกับสภาพสังคมปัจจุบันหรือไม่ อย่างไร? ควรมีการปรับปรุงการใช้กฎหมายนี้หรือไม่ อย่างไร? หากไม่มีกฎหมายหมิ่นฯแล้ว สถาบันพระมหากษัตริย์ควรได้รับการปกป้องคุ้มครองในลักษณะใด และด้วยกฎหมายใด? ฯลฯ

นอกจากนี้ คำถามเหล่านี้ไม่ได้จำกัดตัวอยู่เฉพาะแต่ในสังคมไทยเท่านั้น แต่กำลังกลายเป็นประเด็นที่ประชาคมโลกต่างให้ความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ ว่าจะนำไปสู่ความไร้เสถียรภาพของสังคมไทยในระยะยาวหรือไม่อย่างไร ฉะนั้น สังคมไทยจึงไม่สามารถเก็บคำถามเหล่านี้ซ่อนไว้ในลิ้นชักหรือผลัดผ่อนที่จะไม่ตอบได้อีกต่อไป โดยเฉพาะในภาวะที่ความแตกแยกของสังคมมีแต่จะลุกลายขยายตัวมากยิ่งขึ้น

ด้วยความตระหนักถึงความสำคัญของสถาบันพระมหากษัตริย์ต่อสังคมไทย และประเด็นปัญหาที่รายล้อมการใช้กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพนี้เอง คณะผู้จัดในฐานะองค์กรทางวิชาการจึงเห็นร่วมกันว่าควรจัดให้มีการถกเถียงพูดคุยเชิงวิชาการอย่างรอบด้านจากบรรดาผู้ทรงคุณวุฒิที่มีบทบาทสำคัญในประเด็นปัญหาดังกล่าว ด้วยความหวังว่าเวทีแห่งนี้จะเป็นก้าวแรกของการพิจารณาปัญหาที่มีความละเอียดอ่อนและซับซ้อนนี้อย่างเป็นวิชาการ รอบด้าน และมีวุฒิภาวะ เพราะหากปราศจากเงื่อนไขนี้แล้ว การแสวงหาทางออกที่จะนำสังคมไทยไปสู่ความมั่นคงในระยะยาวย่อมเป็นไปได้ยากยิ่ง

วันที่ ๒๑ มีนาคม ๒๕๕๒

๐๘.๓๐-๐๙.๐๐ น.            ลงทะเบียน

๐๙.๐๐-๐๙.๑๕ น.            กล่าวเปิดงานโดย ผศ. ดร. จันทจิรา เอี่ยมมยุรา         

ผู้อำนวยการโครงการประกาศนียบัตรกฎหมายมหาชน นิติศาสตร์ มธ.

๐๙.๑๕-๑๒.๐๐ น.            เรื่อง "สถาบันพระมหากษัตริย์ในสังคมประชาธิปไตย"

- ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์                   นักวิชาการอิสระ              

- รศ.ดร.เกษียร เตชะพีระ               คณะรัฐศาสตร์ มธ.

- ศ.ธงทอง จันทรางศุ                    อดีตคณบดีคณะนิติศาสตร์   จุฬาฯ

- นายทองใบ ทองเปาด์                  ทนายความสิทธิมนุษยชน

ดำเนินรายการโดย  ดร.พวงทอง ภวคร์พันธุ์                 คณะรัฐศาสตร์ จุฬาฯ

๑๒.๐๐-๑๓.๓๐ น.            พักรับประทานอาหาร (ตามอัธยาศัย)

๑๓.๓๐-๑๖.๓๐ น.            เรื่อง "กฎหมายหมิ่นพระบรมเดชานุภาพกับความมั่นคงของรัฐ"

            - นายธาริต เพ็งดิษฐ์                      ผู้แทนรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม

- นายวรินทร์ เทียมจรัส                  สมาชิกวุฒิสภา (แต่งตั้ง)  คณะกรรมการวิสามัญศึกษาติดตามการบังคับใช้กฎหมาย และมาตรการเกี่ยวกับการพิทักษ์สถาบันพระมหากษัตริย์          

- รศ.ดร.วรเจตน์ ภาคีรัตน์               คณะนิติศาสตร์ มธ. 

- รศ.สมชาย ปรีชาศิลปกุล              คณะนิติศาสตร์ มช.

ดำเนินรายการโดย อาจารย์ธีระ สุธีวรางกูร                              คณะนิติศาสตร์ มธ.                      

วันที่ ๒๒ มีนาคม ๒๕๕๒

๐๙.๐๐-๐๙.๓๐ น.            ลงทะเบียน

๐๙.๓๐-๑๒.๐๐ น.            เรื่อง "ผลกระทบจากข้อกล่าวหากรณีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ"

- นางสาวจิตรา คชเดช                   อดีตประธานสหภาพแรงงานไทร์อัมพ์ อินเตอร์เนชั่นแนล (ประเทศไทย)

- นางสาวจีรนุช เปรมชัยพร ผู้อำนวยการเวบไซด์ข่าวออนไลน์

ประชาไท

- นายสมบัติ บุญงามอนงค์  นักกิจกรรมทางสังคม

- ผศ.ดร.สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ           คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ

- นายวสันต์ พานิช                        อดีตคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่ง

                                                ชาติ

๑๒.๐๐-๑๓.๓๐ น.            พักรับประทานอาหาร (ตามอัธยาศัย)

๑๓.๐๐-๑๖.๐๐ น. เรื่อง "สิทธิมนุษยชนกับความกลัวในสังคมไทย"

                                    - ดร.ศรีประภา เพชรมีศรี                สำนักงานสิทธิมนุษยชนศึกษาฯ ม.มหิดล

                                    - นายประวิตร โรจนพฤกษ์  สื่อมวลชน

- นายไพโรจน์ พลเพชร                  เลขาธิการสมาคมสิทธิเสรีภาพของ

ประชาชน (สสส.)

- ศ. เสน่ห์ จามริก                         ประธานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชน

แห่งชาติหรือผู้แทน (รอการยืนยัน)

                                    - รศ.จรัญ โฆษณานันท์                  คณะนิติศาสตร์ มร.

ดำเนินรายการโดย รศ.ดร.กฤตยา อาชวนิจกุล             ผู้อำนวยการหลักสูตรปริญญาโท

สาขาสิทธิมนุษยชน ม.มหิดล

๑๖.๐๐-๑๖.๓๐ น. ปัจฉิมกถา   "หลากมิติว่าด้วยกฎหมายหมิ่นพระบรมราชานุภาพ"           

            โดย ศ. วิฑิต มันตราภรณ์   คณะนิติศาสตร์ จุฬาฯ