โสภณ พรโชคชัย: ความยุติธรรมที่ล่าช้าฆ่า 'อากง'

ดร.โสภณ พรโชคชัย
sopon@thaiappraisal.org facebook.com/dr.sopon

“อากง” นักโทษคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพตายด้วยโรคมะเร็ง บางท่านที่เชื่อเขาทำผิดจริง อาจสมน้ำหน้าด้วยซ้ำ ผู้เขียนก็รักในหลวง ไม่เอาด้วยกับการหมิ่นพระบรมเดชานุภาพใด ๆ แต่ผู้เชียนเชื่อว่าเขาไม่ได้กระทำผิด แต่หากเขาผิดจริง กรณีนี้ก็ยังอาจสร้างความเสื่อมเสียแก่ประเทศชาติได้

คดีประหลาดนี้เกิดขึ้นจากการฟ้องร้องว่า “อากง” ส่งข้อความส่งโทรศัพท์มือถือ 4 ครั้งที่มีข้อความหมิ่นพระบรมเดชานุภาพไปที่เลขานุการส่วนตัวของนายอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ในสมัยเป็นนายกรัฐมนตรีเมื่อกลางปี 2553 และศาลชั้นต้นตัดสินเมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน 2554 ให้จำคุก 20 ปี (ส่งข้อความ 4 ข้อความ ๆ ละ 5 ปี) ทั้งที่เขาไม่เคยรู้จักกับเลขานุการคนดังกล่าว

ศาลตัดสินเช่นนี้เพราะ “เห็นว่าการที่จำเลยอ้างว่านำโทรศัพท์ไปซ่อมนั้น เมื่อพนักงานสอบสวนนำตัวจำเลยไปยังห้างดังกล่าวปรากฏว่า จำเลยอ้างว่าจำชื่อร้านไม่ได้ ทั้งที่จำเลยต้องไปที่ร้านซ่อมโทรศัพท์อย่างน้อย 2 ครั้งในวันที่ส่งซ่อม และในวันที่ไปรับโทรศัพท์คืน ส่วนที่จำเลยอ้างว่าส่งข้อความทางโทรศัพท์มือถือไม่เป็น และไม่ทราบว่า หมายเลขผู้รับข้อความเป็นของเลขานุการอดีตนายกรัฐมนตรีนั้น เป็นเรื่องง่ายที่จะกล่าวอ้างพยานหลักฐานจำเลยจึงไม่มีน้ำหนักหักล้างพยานโจทก์ . . .” {1}

ต่อมา “อากง” ซึ่งป่วยมานานแล้ว ก็มีอาการหนักขึ้นจนเมื่อวันศุกร์ที่ 4 พฤษภาคม 2555 ก็ถูกส่งไปยังโรงพยาบาลกลาง ซึ่งไม่ได้เจาะเลือดหรือตรวจอะไรเป็นพิเศษเพราะหมดเวลา และยังติดเสาร์-อาทิตย์ พอถึงจันทร์จึงได้เจาะเลือด แต่ยังไม่ได้รักษาคงเพราะเป็นวันหยุดชดเชย รุ่งเช้าวันอังคารที่ 8 พฤษภาคม 2555 เขาก็ตายเพราะทนความเจ็บปวดต่อไปไม่ไหว {2}

กรณีนี้นายทวี ประจวบลาภ อธิบดีผู้พิพากษาศาลอาญา ชี้แจงว่า “จำเลยได้ยื่นประกันตัวชั้นศาลอุทธรณ์ ศาลอาญาส่งคำร้องขอประกันตัวให้ศาลอุทธรณ์พิจารณาสั่ง แต่ระหว่างการพิจารณาชั้นอุทธรณ์ดังกล่าว จำเลยยื่นขอประกันตัวต่อศาลฎีกา ศาลฎีกามีคำสั่งไม่อนุญาตให้ประกันตัววันที่15 มีนาคม 2555” {3} กรณีนี้ถ้าจำเลยต่อสู้ถึงสามศาลโดยไม่ได้รับการประกันตัวออกมารักษาตามปกติ ก็คงกินเวลานานมากจนตายในคุกแน่นอน ทนายจำเลยจึงได้ขอถอนอุทธรณ์คดีไปเมื่อวันที่ 3 เมษายน 2555 เพื่อจะใช้สิทธิ์ยื่นถวายฎีกาเพราะการถวายฎีกาจะยื่นได้ต่อเมื่อคดีถึงที่สุด แต่การรอผลฎีกาก็คงต้องใช้เวลาพอสมควร

ก่อนหน้านี้ทนายของ “อากง” ก็พยายาม “ยื่นประกันตัว 6 ครั้งในขั้นศาลชั้นต้น และ 2 ครั้งสุดท้าย เป็นการยื่นต่อศาลอุทธรณ์ และยื่นอุทธรณ์คำสั่งศาลอุทธรณ์ที่ไม่อนุญาตให้ประกันตัวโดยยื่นไปยังศาลฎีกา” {4} แต่ไม่เคยได้รับอนุญาตให้ประกันตัว เพราะ “โดยศาลพิเคราะห์ความหนักเบาแห่งข้อหาและพฤติการณ์แห่งคดีกับพยานหลักฐานที่ศาลชั้นต้นได้พิจารณาแล้วนับว่าร้ายแรง ประกอบกับข้อที่จำเลยอุทธรณ์โต้แย้งคำพิพากษาศาลชั้นต้น ยังไม่มีเหตุเชื่อว่าจำเลยไม่ได้กระทำความผิด หากให้ปล่อยชั่วคราว ไม่น่าเชื่อว่าจำเลยจะไม่หลบหนี และที่จำเลยอ้างเหตุความเจ็บป่วย ไม่ปรากฏถึงขนาดจะเป็นอันตรายต่อชีวิตได้ ทั้งราชทัณฑ์ก็มีโรงพยาบาลที่จะให้การรักษาจำเลยได้ทันทีอยู่แล้ว” {5}

ข้อสังเกตที่สำคัญก็คือ ในการขอประกันตัว ได้ใช้ “เงินสด 1 ล้านบาท พร้อมเงินประจำตำแหน่งนักวิชาการ และผู้ค้ำประกัน อีก 7 คน รวมประเมินราคา 2.2 ล้านบาทเศษ” {6} แต่ศาลก็ไม่อนุญาต และด้วยมาตรฐานที่ต่ำกว่าในการรักษาพยาบาลของเรือนจำโดยเฉพาะกรณีโรคร้าย เช่น โรคมะเร็ง เป็นต้น ‘อากง’ จึงต้องตายอย่างทุกข์ทรมานเช่นนี้ ความตายของ ‘อากง’ จึงสอดคล้องกับภาษิตกฎหมายว่า “ความยุติธรรมที่ล่าช้า คือความอยุติธรรม” (Justice delayed is justice denied) {7}

ในสายตาของประชาคมโลก ย่อมมองว่า ‘อากง’ เป็น ‘นักโทษการเมือง’ ที่หมิ่นประมุขของประเทศ แต่กระบวนการตัดสินที่กินเวลานาน การลงโทษถึง 20 ปี และการที่เขาต้องตายโดยไม่มีโอกาสออกไปรักษาตามสมควร เป็นสิ่งที่นานาชาติยอมรับได้ยาก และกลับจะเป็นการสั่นคลอนและสร้างความเสื่อมเสียต่อเกียรติภูมิและภาพลักษณ์ของประเทศ บุคคล และกระบวนการยุติธรรมไทยเป็นอย่างยิ่ง

อ้างอิง

{1} พลิก! คำพิพากษา"คดีอากง" http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1336476741&grpid=&catid=02&subcatid=0202

{2} "อากง" เสียชีวิต หลังปวดท้องหนักตั้งแต่วันศุกร์ ภรรยาบอก "กลับบ้านเรานะ ตอนนี้เค้าปล่อยตัวลื้อแล้ว" http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1336449341&grpid=00&catid&subcatid

{3} อธิบดีศาลอาญาเตือนกลุ่มชุมนุมอากงอยู่ในความสงบ http://www.suthichaiyoon.com/detail/28939

{4} "อานนท์ นำภา" แจงยื่นประกัน "อากงSMS" 8 ครั้ง ก่อนตัดสินใจถอนอุทธรณ์ เผยจำเลยยืนยันไม่ได้ทำผิด http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1336571392&grpid=00&catid=&subcatid=

{5} 'อากง' หมิ่นสถาบันนอนคุกต่อ! ศาลไม่ให้ประกัน http://www.manager.co.th/Daily/ViewNews.aspx?NewsID=9550000024919

{6} “อากง” หมิ่นเบื้องสูงคอตกนอนคุก ศาลอุทธรณ์ชี้พฤติการณ์คดีร้ายแรง http://www.dailynews.co.th/crime/14145
{7} ความยุติธรรมที่ล่าช้า คือความอยุติธรรม (Justice delayed is justice denied) http://en.wikipedia.org/wiki/Justice_delayed_is_justice_denied