สำนักข่าวฉานเปิดเผยรายละเอียด 12 ข้อตกลงระหว่างกองทัพรัฐฉาน SSA และรัฐบาลพม่า หลังเจรจาระดับสหภาพที่เมืองเชียงตุงเมื่อ 19 พ.ค. ที่ผ่านมา ส่วนพื้นที่ปกครองที่ "หัวเมือง" กองทัพรัฐฉานและอาสาสมัครพม่ากลุ่ม "เจ้ามหาจ่า" จะมีการหารือและลงสำรวจกำหนดเขตกันปลายเดือนนี้

โดยสำนักข่าวฉาน [S.H.A.N.] รายงานว่า คณะเจรจาสันติภาพของสภากอบกู้รัฐฉาน RCSS กองทัพรัฐฉาน SSA นำโดย พล.ท.เจ้ายอดศึก ได้พบเจรจาหารือเรื่องสันติภาพกับคณะเจรจาสันติภาพของรัฐบาลพม่า ที่เมืองเชียงตุง เมืองหลวงที่ 2 ของรัฐฉาน อยู่ในภาคตะวันออกของรัฐฉาน การเจรจาจัดขึ้นที่เรือนรับรองพิเศษ ภายใน บก.กองทัพภาคเชียงตุง สองฝ่ายใช้เวลาหารือกันนานเกือบ 12 ชั่วโมง เริ่มตั้งแต่เวลา 9.00 น.

ในการเจรจาทางฝ่าย RCSS/SSA ได้ยื่นข้อเสนอ 12 ข้อ ส่วนฝ่ายพม่าไม่ได้มีข้อเสนอ ซึ่งหลังจาก RCSS/SSA ยื่นข้อเสนอแล้ว สองฝ่ายได้มีการเจรจาต่อรองกันจนในที่สุดได้ลงนามในข้อสัญญาร่วมกัน 12 ข้อ ได้แก่

1.แผนปฏิบัติการปราบปรามยาเสพติด ที่ RCSS/SSA เสนอนั้น คณะเจรจารัฐบาลพม่าเห็นชอบและจะนำไปเสนอต่อประธานาธิบดีต่อไป

2. สองฝ่ายจะลงสำรวจพื้นที่เพื่อกำหนดเขตพื้นที่สำหรับเป็นที่อยู่อาศัยสมาชิก RCSS/SSA ประชาชน และผู้อพยพ สิ้นเดือนพฤษภาคมนี้ และทหารสองฝ่ายจะลาดตระเวนร่วมกัน เพื่อยุติการปะทะระหว่างกัน

3. เกี่ยวกับการดูแลพัฒนาคุณภาพชีวิตครอบครัวทหาร ทั้งที่ดินทำกิน การเกษตร ปศุสัตว์ นั้น ทางฝ่ายรัฐบาลจะให้การส่งเสริมและสนับสนุน และประชาชนสามารถประกอบอาชีพได้ตามสิทธิที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ

4. รัฐบาลจะส่งเสริมและสนับสนุนด้านภาษา วรรณกรรม และประเพณีวัฒนธรรม ตามที่ฝ่าย RCSS/SSA เสนอ

5. RCSS/SSA ได้รับอนุญาตติดต่อองค์กรต่างประเทศ ทั้งองค์กร NGO / INGOs เพื่อเข้าไปดำเนินการช่วยเหลือโครงการบรรเทาทุกข์และการพัฒนาของ RCSS/SSA โดยที่ให้กระทรวงที่เกี่ยวข้องออกใบอนุญาตในการดำเนินงานต้องตามกฎหมาย

6. ตามที่ RCSS/SSA เสนอขอจัดตั้งสถานีวิทยุ และสำนักข่าว Tai Freedom ในเมืองนั้น สามารถเข้าไปจดทะเบียนดำเนินการได้ทันที หลังจากรัฐบาลได้ออกกฎหมายควบคุมสื่อแล้ว

7. เกี่ยวกับการเสนอเรียกร้องขอให้ปล่อยตัวนักโทษการเมืองของ RCSS/SSA นั้น รัฐบาลจะพิจารณาปล่อยตัวโดยเร็ว ยกเว้นผู้มีคดีอาญา

8. สองฝ่ายจะเสนอชื่อผู้ที่เหมาะสมสำหรับจัดตั้งเป็นคณะสังเกตการณ์กระบวนการสร้างสันติภาพ โดยจะเริ่มภายในเดือนกรกฎาคมนี้ 

9. สองฝ่ายจะสร้างความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ซึ่งหากมีความเชื่อมั่นต่อกันแล้วจะทำการถอดถอนชื่อ RCSS/SSA ออกจากบัญชีองค์กรนอกกฎหมาย

10. รัฐบาลจะช่วยเหลือการจัดตั้งเขตโครงการอุตสาหกรรมพิเศษในพื้นที่คุ้มครองของ RCSS/SSA ในพื้นที่เมืองเต๊าะ เมืองทา (ตรงข้าม อ.เวียงแหง จ.เชียงใหม่)

11. รัฐบาลอนุญาตให้ RCSS/SSA ทำการติดต่อหรือพบหาพรรคการเมือง / กลุ่ม / องค์กร / ชมรมและกลุ่มบุคคลต่างๆ ทั่วประเทศได้อย่างเสรี

12. รัฐบาลจะจัดทำบัตรประจำตัวให้แก่สมาชิกครอบครัวของ RCSS/SSA ประชาชน และผู้อพยพ ที่อยู่ในพื้นที่คุ้มครองของ RCSS/SSA

ทั้งนี้ ข้อตกลงสองฝ่ายทั้ง 12 ข้อ มีรายละเอียดขั้นตอนการดำเนินการและการปฏิบัติการประกอบอีกหลายหัวข้อย่อย โดยเฉพาะเรื่องแผนปฏิบัติการปราบปรามยาเสพติดร่วมกัน และการกำหนดพื้นที่ในเขตกิ่งอำเภอหัวเมืองและกิ่งอำเภอเมืองทา รวมถึงการร่วมกันจัดการดูแลเรื่องการเปิดจุดผ่อนปรน 3 จุด คือ จุดผ่อนปรนบ้านหลักแต่ง อ.เวียงแหง จ.เชียงใหม่ จุดผ่อนปรนบ้านไม้ลัน อ.ปางมะผ้า จ.แม่ฮ่องสอน และจุดผ่อนปรนบ้านมานน อ.เมืองแม่ฮ่องสอน นอกจากนี้ สองฝ่ายจะตั้งฐานปฏิบัติการรักษาความปลอดภัยท่าข้ามแม่น้ำสาละวินร่วมกันอีก 3 จุด คือ 1. ท่าสบป๊าด 2.ท่าซะแงะ และ 3.ท่าเต

ส่วนพื้นที่หัวเมือง เจ้าหน้าที่ในกองทัพรัฐบาลพม่าประจำบ้านหัวเมือง จะนำเจ้าหน้าที่จากสภาเพื่อการกอบกู้รัฐฉาน RCSS กองทัพรัฐฉาน SSA และ “เจ้ามหาจ่า” หัวหน้ากองกำลังอาสาสมัครพม่า ประจำหัวเมือง พบปะหารือกันในสิ้นเดือนพฤษภาคม 2555 นี้ ทั้งนี้ เพื่อลงสำรวจพื้นที่และร่วมกันกำหนดพื้นที่ครอบครองสำหรับ RCSS/SSA ต่อไป