นักวิชาการด้านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ประจำมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย วิเคราะห์การมาเยือนของโอบามาเป็นสัญญานของการยอมรับความเป็นผู้นำของยิ่งลักษณ์ในประชาคมโลก ชี้การต่อสู้ระหว่างอำนาจเก่า-ใหม่ต้องยกให้กับพลังที่มาจากการเลือกตั้ง

เมื่อวันที่ 19 พ.ย. 55 แอนดรูว์ วอล์กเกอร์ นักวิชาการด้านเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และรองคณบดีวิทยาลัยเอเชียแปซิฟิกแห่งมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย เขียนบทความลงในเว็บไซต์มหาวิทยาลัยวิเคราะห์การเดินทางมาเยือนประเทศไทยของประธานาธิบดีสหรัฐบารัค โอบามา และนัยยะสำคัญของการเข้าเยี่ยมพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และนายกรัฐมนตรียิ่งลักษณ์ ชินวัตร โดยวอล์กเกอร์มองว่า การมาเยือนของโอบามายังประเทศไทย แสดงให้เห็นว่ายิ่งลักษณ์เป็นผู้นำที่มีความชอบธรรมและได้รับการยอมรับจากนานาชาติ นอกจากนี้ ยังวิเคราะห์ว่า การเข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของโอบามาที่มิได้มีลักษณะน้อมกราบ ก็แสดงให้เห็นแล้วว่า อำนาจที่มาจากการเลือกตั้ง เป็นสิ่งที่มีอำนาจไม่น้อยไปกว่าอำนาจอื่นๆ

ในบทความดังกล่าว วอล์กเกอร์ชี้ว่า การเดินทางมาเยือนของโอบามาในครั้งนี้ นอกจากจะเป็นการย้ำถึงความชอบธรรมของยิ่งลักษณ์ ชินวัตรในฐานะนายกรัฐมนตรีด้วยตนเอง ยังเป็นการทำให้ภาพของเธอที่เป็น "หุ่นเชิด" ของทักษิณ ชินวัตรอ่อนลงไปด้วย

ต่อการเข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวของโอบามา ซึ่งมีการโชว์รูปถ่ายผู้นำสหรัฐและพระมหากษัตริย์ไทยในอัลบั้มภาพ และการถ่ายทอดออกโทรทัศน์นั้น วอล์กเกอร์มองว่า ถึงแม้ว่าฝ่ายกษัตริย์นิยมของไทยจะชื่นชมและปลาบปลื้มในภาพดังกล่าว ด้วยมองว่าเป็นการสร้างความศักดิ์สิทธิ์ของพระหากษัตริย์ให้เข้มแข็ง แต่หากเปรียบการเข้าเยือนพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และยิ่งลักษณ์ ชินวัตรเป็นภาพซ้อนทับแล้ว ก็จะสะท้อนถึง "ช่วงการเปลี่ยนผ่านร่วมสมัยของประเทศไทย"

นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยแห่งชาติออสเตรเลีย ขยายความในเรื่องนี้ว่า การที่โอบามากล่าวว่า เขาแสดงความซาบซึ้งในการได้เข้าเฝ้าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และในประโยคถัดมา ก็กล่าวว่า เขา "ย้ำถึงการสนับสนุนอย่างต่อเนื่องของสหรัฐอเมริกาเพื่อประชาธิปไตยในประเทศไทย และยินดีต่อความยึดมั่นของรัฐบาลที่มีต่อประชาธิปไตยแบบรัฐสภา" นับเป็นการให้ความสำคัญกับผู้นำที่มาจากการเลือกตั้งมากพอๆ กับการให้ความสำคัญกับประมุขของรัฐ

"การให้ราชวงศ์และประชาธิปไตยอยู่ในตำแหน่งเคียงข้างกัน อาจจะเป็นเหตุบังเอิญ แต่ทั้งโอบามาและยิ่งลักษณ์ต่างรู้ดีว่า การให้ความสำคัญกับสถาบันกษัตริย์มากเกินไป เป็นปัจจัยสำคัญที่สร้างความอ่อนแอให้ระบบเลือกตั้งและรัฐสภา" บทความดังกล่าวระบุ

"ในทางการทูต มันเป็นการเหมาะสมสำหรับโอบามาที่จะเข้าเฝ้าประมุขของประเทศ แต่ก็ชัดเจนว่า เขาก็มุ่งลงทุนทางการทูตกับนายกรัฐมนตรีที่มาจากการเลือกตั้งเช่นเดียวกัน วันเวลาที่ผู้นำสหรัฐมองว่าสถาบันกษัตริย์เป็นป้อมปราการพิทักษ์ประชาธิปไตยมันหมดสิ้นไปนานแล้ว คล้ายกับความทรงจำที่จำกัดอยู่แต่ในอัลบั้มภาพที่โอบามามอบให้พระมหากษัตริย์นั่นเอง"

วอล์กเกอร์ตั้งข้อสังเกตว่า มีคนไทยบางส่วนที่ตั้งข้อสังเกตว่า โอบามามิได้ก้มลงน้อมกราบพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเช่นขนมธรรมเนียมของผู้นำประเทศไทยที่มักจะปฏิบัติ อย่างไรก็ตาม เขาชี้ว่า ผู้นำต่างประเทศมิได้ถูกคาดหวังว่าจะต้องปฏิบัติแบบเดียวกัน เนื่องจากเป็นธรรมเนียมที่สงวนไว้เฉพาะผู้นำไทย และการเปิดภาพเช่นนี้ต่อประชาชนไทยเช่นนี้ ก็มีนัยยะสำคัญเช่นเดียวกัน ว่าการเข้าเฝ้าของโอบามา, โดยเฉพาะที่เพิ่งมาจากการเลือกตั้งไปหมาดๆ, ต่อพระมหากษัตริย์ไทยในแบบที่ "เท่าเทียมกัน" จะช่วยย้ำเตือนคนบางส่วนในประเทศไทยว่า "อำนาจที่มาจากการเลือกตั้งไม่น้อมหัวให้ใคร"

"ฝ่ายนิยมกษัตริย์ของประเทศไทยได้ทำให้ภาพของนักการเมืองเป็นเรื่องเกี่ยวกับการคอร์รัปชั่น ซึ่งตรงข้ามของภาพเปี่ยมไปด้วยคุณธรรมและความดีของพระมหากษัตริย์ แต่เสน่ห์ของโอบามาได้แสดงให้เห็นว่า คุณสมบัติเรื่องการยึดมั่นต่อสาธารณะ คุณค่าของครอบครัว และการทำงานที่ดีเพื่อคนด้อยโอกาส มิได้จำกัดอยู่เพียงในราชวงศ์เท่านั้น ประเทศไทยน่าจะรู้ดีแน่นอนในเรื่องนี้โดยเฉพาะอนาคตอันใกล้ของการสืบสันตติวงศ์ ว่าสายเลือดเป็นฐานที่ไม่มั่นคงสำหรับการนำประเทศ"

ผู้เขียนสรุปตอนท้ายบทความไว้ว่า ถึงแม้การมาเยือนของโอบามาที่ประเทศไทย จะไม่ใช่เป็นจุดเปลี่ยนทางการเมือง และมิได้มีผลกระทบต่อการเยือนพม่ามากนัก แต่ "มันก็เป็นการย้ำความสำคัญของเสถียรภาพทางการเมืองของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ พร้อมทั้งสร้างความชอบธรรมของเธอทั้งในระดับประเทศและระหว่างประเทศ และยังเน้นถึงความท้าทายต่อสถาบันกษัตริย์ในความพยายามที่จะรับมือกับความนิยมในการเลือกตั้งของนายกรัฐมนตรีจากตระกูลชินวัตรด้วย"

ที่มา Obama visits, Yingluck stays