วันศุกร์ที่ 8 พฤศจิกายนนี้ ที่ห้อง 711 ศาลอาญารัชดา เวลา 9.00 น. ศาลนัดฟังคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ คดีที่จีรนุช เปรมชัยพร ผอ.เว็บประชาไท ตกเป็นจำเลย ตามความผิดมาตรา 15 พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ พูดภาษาชาวบ้านคือ จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการกระทำผิดในเว็บบอร์ดประชาไท สืบเนื่องมาจากการโพสต์ 10 ข้อความที่เข้าข่ายหมิ่นสถาบันกษัตริย์ในช่วงปี 2551

คดีนี้ศาลชั้นต้นพิพากษา ให้มีความผิดเพียง 1 ข้อความ ลงโทษจำคุก 1 ปี ปรับ 30,000 บาท แต่จำเลยให้การเป็นประโยชน์ ลดโทษให้เหลือจำคุก 8 เดือน ปรับ 20,000 บาท

5 คำถามเกี่ยวกับคดี

1. คดีนี้สำคัญอย่างไร
2. โจทก์ฟ้องว่าอย่างไร
3. ศาลชั้นต้นพิพากษาอย่างไร
4. จำเลยอุทธรณ์ประเด็นใด
5. มาตรา 15 ความรับผิดของตัวกลาง มีปัญหาอย่างไร

1. คดีนี้สำคัญอย่างไร

คดีนี้เป็นที่สนใจมากพอสมควรโดยเฉพาะจากสื่อต่างประเทศและองค์กรระหว่างประเทศ เนื่องจากเป็นคดีที่ “ตัวกลาง” (intermediary) หรือผู้ให้บริการอินเตอร์เน็ตหรือพื้นที่ในอินเตอร์เน็ต ถูกลงโทษเท่ากับผู้กระทำผิด (ผู้โพสต์ข้อความ)  เรื่องนี้เป็นที่ถกเถียงกันมากกว่าตัวกลางควรถูกลงโทษเสมือนทำผิดเสียเองหรือไม่

ตัวกลาง ไม่ใช่เฉพาะผู้ให้บริการเว็บบอร์ด ซึ่งเริ่มซบเซาลงแล้วในยุคนี้ แต่รวมถึงศูนย์ข้อมูล ผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต เสิร์ชเอนจิน โซเชียลเน็ตเวิร์ก เว็บบอร์ด หรือบล็อกด้วย

“ผลการตัดสินคดี จีรนุช เปรมชัยพร จะนำไปสู่การสร้างบรรทัดฐานของการกำกับดูแล และการบังคับใช้ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ที่ย่อมจะส่งผลต่อตัวกลาง การประกอบการด้านอินเทอร์เน็ตในไทย สังคมผู้ใช้เน็ตไทยและสถานการณ์เสรีภาพในการแสดงออกของประเทศไทย อย่างมีนัยยะสำคัญ”

เครือข่ายพลเมืองเน็ต
สรุปความเคลื่อนไหว คดี Internet กับภาระรับผิดของตัวกลาง “ผอ.ประชาไท”

เครือข่ายพลเมืองเน็ตชี้ว่า ด้วยกฎหมายลักษณะนี้และการตีความแบบที่เป็นอยู่ ผู้ให้บริการทั้งหลายจะลดความเสี่ยง หรือ “เพลย์เซฟ” ด้วยการใช้แนวทางไม่เปิดกว้าง พยายามคัดกรองการแสดงความคิดเห็นอย่างถึงที่สุด เป็นสำคัญ เพื่อความอยู่รอดปลอดคดี

แน่นอน แม้แต่เว็บบอร์ดประชาไทเองก็ต้องปิดตัวลงในท้ายที่สุด เมื่อวันที่ 31 ก.ค.53

นอกจากนี้ แม้คดีจีรนุชจะไม่ใช่คดีแรกที่ “ตัวกลาง” ถูกลงโทษด้วยมาตรา 15 เพราะก่อนหน้านี้มีผู้ให้บริการเว็บบอร์ดที่ต่างๆ โดนฟ้องเนื่องจากมีการกระทำผิดโพสต์ภาพลามก โพสต์ภาพการร่วมเพศ หรือมีการโพสต์หมิ่นประมาท กันมาแล้ว แต่คดีนี้นับเป็นคดีแรกที่เกี่ยวข้องการการแสดงความคิดเห็นทางการเมือง พาดพิงสถานบันกษัตริย์ และยังเป็นคดีแรกที่จำเลยต่อสู้คดี

2. โจทก์ฟ้องว่าอย่างไร

หากติดตามคดีที่เกี่ยวข้องกับการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองอันเกี่ยวพันกับสถาบันกษัตริย์ในยุคนี้ เราจะพบว่ากราฟจำนวนคดีลักษณะนี้พุ่งขึ้นสูงในช่วงที่มีความขัดแย้งทางการเมืองอย่างหนัก โดยเฉพาะหลังรัฐประหาร และช่วงก่อน-หลังการสลายการชุมนุม 2553

กล่าวสำหรับเว็บบอร์ดประชาไท มันเป็นส่วนหนึ่งของเว็บข่าวประชาไทมาตั้งแต่ราวปี 2547 แต่มาบูมสุดขีดในช่วงหลังรัฐประหารปี 2549 ซึ่งทางการไล่ปิดเว็บ เว็บบอร์ดและพื้นที่สนทนาจำนวนมาก ระหว่างที่เฟซบุ๊คยังไม่เกิดก็เห็นจะมีเว็บบอร์ดนี่เองที่เป็นพื้นที่แลกเปลี่ยนสนทนาของผู้คน ช่วงนั้นเว็บบอร์ดประชาไทยังไม่โดนปิดและมีนโยบายเปิดต่อการแสดงความเห็นทางการเมืองจึงมีผู้เข้ามาโพสต์ข้อความจากหลักสิบกลายเป็นเกือบ 3,000 ข้อความ 300 กระทู้ต่อวัน 

คดีนี้ โจทก์ คือพนักงานอัยการ สำนักงานอัยการสูงสุด ฟ้องว่า จำเลยเป็นผู้ให้บริการและดูแลเว็บบอร์ดประชาไท จงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการนำข้อความเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ในความควบคุมของจำเลยที่เข้าข่ายความผิดดูหมิ่นสถาบันกษัตริย์จำนวน 10 ข้อความ ในช่วงระหว่างวันที่ 15 เม.ย. - 3 พ.ย.2551 เป็นความผิดตามมาตรา 14 และ 15 ของพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์

อารีย์ จิวรักษ์ นักวิชาการจากไอซีที ผู้ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าหน้าที่ภายใต้ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ เบิกความว่า จำเลยปล่อยให้ข้อความทั้ง 10 ข้อความอยู่ในระบบนาน 11 วัน 1 วัน 3 วัน 2 วัน 2 วัน 1 วัน 3 วัน 2 วัน 1 วันและ 20 วันตามลำดับ ประกอบกับจากการตรวจยึดโน้ตบุ๊คของจำเลยยังพบข้อความภาพระบุว่าควรยกเลิกกฎหมายเกี่ยวกับการดูหมิ่นสถาบันกษัตริย์เพราะเป็นบุคคลไม่ดี และภาพถ่ายดัดแปลงพระบรมฉายาลักษณ์ ทำให้เห็นว่าจำเลยจงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใดๆ อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรตามฟ้อง 

ส่วนจำเลยนำสืบถึงมาตรการดูแลและความพยายามในการปรับระบบการดูแลให้รัดกุมตามลำดับ รวมถึงระบบอาสาสมัครที่มีอำนาจลบข้อความทันที แต่ก็ยังไม่เพียงพอต่อการรับมือผู้เข้ามาใช้บริการที่ก้าวกระโดดหลังรัฐประหาร เมื่อเห็นข้อความไม่เหมาะสมจำเลยลบทันทีโดยตลอด ส่วนข้อความและภาพพระบรมฉายาลักษณ์ดัดแปลงที่ปรากฏในฮาร์ดดิสก์ตามที่โจทก์อ้างฟ้องนั้น เป็นไฟล์สำเนาที่ระบบคอมพิวเตอร์จัดเก็บไว้อัตโนมัติ โดยจำเลยลบไฟล์ดังกล่าวออกจากอีเมล์ที่มีผู้ส่งให้เนื่องจากเห็นว่าไม่เหมาะสม จำเลยไม่ได้มีเจตนาจงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลใดๆ ตามฟ้อง

รายละเอียดการสืบพยานติดตามได้ที่  http://freedom.ilaw.or.th/case/112#detail

3. คำพิพากษาศาลชั้นต้นมีรายละเอียดอย่างไร

1. ข้อความทั้ง 10 ข้อความ ซึ่งเจ้าหน้าที่ไอซีทีทำสำเนาลงในเอกสารนั้น เป็นข้อความที่มีการโพสต์ในเว็บบอร์ดประชาไทจริงหรือไม่

เห็นว่า หัวกระดาษมีชื่อเว็บไซต์ประชาไทหลายจุด จำเลยมิได้ปฏิเสธชัดแจ้งเพียงแต่เบิกความลอยๆ ว่าไม่เคยเห็นข้อความดังกล่าว เอกสารดังกล่าวโจทก์ทำสำเนาขึ้นมาไม่ปรากฏมูลเหตุจูงใจที่ไอซีทีจะกลั่นแกล้งจำเลย เจ้าหน้าที่รัฐก็ไม่มีสาเหตุโกรธเคืองจำเลย และจำเลยยอมรับว่า 1   ใน 10   ข้อความนั้นอยู่ในเว็บบอร์ดจริง เนื่องจากตำรวจมีหมายเรียกจำเลยให้ไปตรวจสอบ และพบข้อความดังกล่าวจากนั้นจำเลยทำการปิดกั้นข้อความ จึงเชื่อว่าอีก 9 ข้อความที่เหลือซึ่งเข้าข่ายหมิ่นเป็นข้อความในเว็บบอร์ดจำเลยจริง

2. ปัญหาว่าจำเลยเป็นผู้นำข้อมูลดังกล่าวเข้าสู่ระบบหรือไม่

เห็นว่า โจทก์ไม่ได้บรรยายว่าจำเลยเป็นผู้นำข้อมูลเข้าสู่ระบบ กรณีจึงฟังไม่ได้ว่าจำเลยกระทำความผิดในข้อหาดังกล่าวตามที่โจทก์มีคำขอให้ลงโทษ (มาตรา 14(2) , 14(3) )

3. จำเลยจงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มีการกระทำความผิด (มาตรา 15) ในเว็บบอร์ดหรือไม่ เห็นว่า

3.1 แม้การให้บริการเว็บบอร์ดไม่ใช้ชื่อจำเลยโดยตรง แต่การเป็นผู้อำนวยการของเว็บไซต์ประชาไท ก็อยู่ในความหมายของ “ผู้ให้บริการ” ตามกฎหมายกำหนด

3.2 จำเลยจะต้องรับผิดในข้อกล่าวหาหรือไม่

> ทางไอซีทีได้ส่ง URL เข้าข่ายหมิ่นให้ตำรวจดำเนินการหลายร้อยคดี ในจำนวนนี้พบ 9 ข้อความที่เป็นของเว็บบอร์ดประชาไท (ภายหลังตำรวจแจ้งเพิ่มเติมอีก 1 ข้อความ) เมื่อนำสู่คณะกรรมการพิจารณาคดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ คณะกรรมการฯ เห็นว่าข้อความเหล่านั้นเข้าข่ายความผิด 

> จำเลยเบิกความถึงความหนาแน่นของผู้ใช้บริการ วันละ 20,000-30,000 คน การแสดงความเห็นในเว็บบอร์ดนับถึงเดือนต.ค.2551 มีผู้อ่านและแสดงความเห็นกว่าหนึ่งล้านข้อความแล้ว ซึ่งในจำนวนนี้มีข้อความที่หมิ่นเหม่ ไม่เหมาะสม ถูกปิดไปราวร้อยละ 3

> ส่วนที่เจ้าหน้าที่ไอซีทีเบิกความว่าเมื่อพบข้อความแล้วได้แจ้งจำเลย ก็ไม่ได้ระบุว่าแจ้งจำเลยโดยตรงหรือไม่ เมื่อไร แจ้งก่อนหรือหลังจากลบข้อความแล้ว

> แม้ตำรวจเบิกความว่าจำเลยรับว่ามีการนำข้อความดังกล่าวไปโพสต์ในเว็บบอร์ดก็เพียงรับว่ามีการนำข้อความไปลงเท่านั้น ไม่อาจฟังได้ว่าจำเลยจงใจหรือสนับสนุนให้มีการโพสต์ตามโจทก์กล่าวหา

> ข้อนำสืบของโจทก์เรื่องตรวจพบข้อความรูปภาพพาดพิงถึงสถาบันในฮาร์ดดิสก์โน้ตบุ๊คจำเลย ก็ไม่ใช่ข้อเท็จจริงอันเป็นมูลเหตุที่โจทก์นำมาฟ้องจำเลยในคดีนี้ ทั้งข้อความและภาพดังกล่าวก็ไม่ได้โพสต์ในเว็บบอร์ดประชาไท จึงเป็เรื่องไกลเกินเหตุที่จะนำมารับฟังว่าจำเลย “จงใจหรือสนับสนุน” ให้มีการลงข้อความ 10   ข้อความตามฟ้องในเว็บบอร์ด

4. ปัญหามีอยู่ว่า จำเลยปล่อยให้ข้อความอยู่ในเว็บบอร์ดนานต่างๆ กัน จะถือว่าจำเลย “ยินยอม” ให้มีการกระทำผิดหรือไม่

เห็นว่า  ลักษณะกระดานสนทนาย่อมไม่สามารถตรวจสอบข้อมูลได้ก่อนดังเช่นข้อมูลข่าวสารทั่วไป พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ก็ไม่ได้บัญญัติชัดแจ้งเกี่ยวกับระยะเวลานับแต่เกิดการกระทำผิดว่า ควรมีระยะเวลานานเพียงใดจึงจะถือว่าผู้ให้บริการยินยอมให้มีการกระทำผิดในระบบคอมพิวเตอร์ที่อยู่ในความควบคุมของตน

นอกจากนี้ พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ ก็ไม่ได้กำหนดระยะเวลาในการแจ้งเตือนให้ผู้ดูแลเว็บดำเนินการแก้ไขกรณีที่มีการนำข้อความไม่เหมาะสมเข้าสู่ระบบของผู้ให้บริการในฐานะตัวกลางระหว่างผู้ใช้บริการในเครือข่ายอินเตอร์เน็ต

กรณีจะถือว่าผู้ให้บริการยินยอมให้มีการกระทำผิด โดยทันทีหลังจากมีการนำเข้าข้อความไม่เหมาะสมสู่ระบบของตัวกลางนั้น นับว่าไม่เป็นธรรมแก่ผู้ให้บริการ แต่ผู้ให้บริการเองจะอ้างว่าไม่ทราบว่ามีการกระทำผิดในพื้นที่ในความควบคุมของตนโดยไม่ได้คำนึงถึงภาระหน้าที่และความรับผิดชอบในฐานะผู้ดูแลเว็บบอร์ดเพื่อให้พ้นความรับผิดและทำให้กฎหมายไม่มีสภาพบังคับนั้น ย่อมไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมาย

เมื่อพิจารณาจากหน้าที่ของจำเลย หากจำเลยเข้าไปตรวจสอบข้อมูล ซึ่งแต่ละกระทู้ก็เพียงสั้นๆ อ่านแล้วสามารถเข้าใจได้โดยง่ายว่ามีลักษณะต้องห้ามตามมาตรา 14 หรือไม่ หากปริมาณข้อความมีมากจนเกิดความสามารถของจำเลยก็เป็นหน้าที่ที่จะจัดหาลูกจ้างเพื่อช่วยดำเนินงาน เมื่อพิจารณาแล้ว น่าเชื่อว่า

หลังจากมีกระทำผิดควรจะใช้เวลาตรวจสอบและนำข้อความออกภายในระยะเวลาสมควร เพราะหากปล่อยนานอาจมีการนำข้อมูลดังกล่าวไปเผยแพร่ต่อไม่จบสิ้น เมื่อปรากฏว่าข้อความอยู่ในเว็บบอร์ดนาน 11, 13, 2, 2, 1, 3, 2, 1 วัน จึงไม่อาจรับฟังได้ว่าจำเลยได้รู้ถึงการนำเอาข้อความเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ในความควบคุมของจำเลยอันจะถือว่าเป็นความผิด

ส่วนข้อความที่อยู่ในเว็บบอร์ด 20 วัน เกินเวลาอันสควรที่จำเลยจะตรวจสอบพบ จึงเป็นการงดเว้นไม่ปฏิบัติหน้าที่ของผู้ให้บริการภายในเวลาอันสมคาร หากไม่ได้รับหมายเรียกให้ไปให้ปากคำก็ไม่แน่ว่าข้อความดังกล่าวจะอยู่ในระบบอีกนานเพียงใด กรณีย่อมถือได้ว่าจำเลยให้ความยินยอมโดยปริยายในการนำข้อมูลเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ 

ที่นำสืบว่าเว็บไซต์ประชาไทมุ่งเน้นเรื่องสิทธิมนุษยชนและส่งเสิมประชาธิปไตย ศาลก็ยอมรับว่าสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของพลเมือง ซึ่งให้การรับรองและคุ้มครองไว้ในรัฐธรรมนูญทุกฉบับ เพราะเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นสะท้อนถึงธรรมภิบาลและความเป็นประชาธิปไตยของประเทศหรือองค์กรนั้นๆ การวิพากษ์วิจารณ์จากประชาชนทั้งด้านบวกและลบย่อมเป็นโอกาสในการนำไปปรับปรุงประเทศ องค์กร และตนเองให้ดียิ่งๆ ขึ้น แต่เมื่อจำเลยเปิดช่องให้มีการแสดงความเห็น จำเลยย่อมมีหน้าที่ในการรวจสอบข้อมูลที่อาจกระทบต่อความมั่นคงรวมทั้งสิทธิเสรีภาพของผู้อื่น

พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตามมาตรา 15 ลงโทษจำคุก 1 ปี ปรับ 30,000 บาท ทางนำสืบของจำเลยเป็นประโยชน์แก่การพิจารณานับว่ามีเหตุบรรเทาโทษ คงจำคุก 8   เดือน ปรับ 20,000 บาท ไม่ปรากฏว่าจำเลยเคยได้รับโทษจำคุกมาก่อน เพื่อให้จำเลยมีโอกาสเป็นพลเมืองดีของประเทศชาติ โทษจำคุกจึงรอการลงโทษไว้ 1 ปี

4. จำเลยอุทธรณ์ประเด็นใด

ทั้งอัยการและจำเลยต่างอุทธรณ์คดี โดยจำเลยอุทธรณ์ในหลายประเด็น

- ทางนำสืบโจทก์ไม่ปรากฏหลักฐานว่า เมื่อมีการโพสต์ข้อความในเว็บบอร์ด จำเลยจะได้ทราบถึงข้อความดังกล่าวหรือมีการแจ้งเตือนให้จำเลยปิดกั้น ข้อเท็จจริงไม่อาจฟังได้ว่าจำเลยรับรู้และยินยอม

ที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า การที่ผู้ให้บริการอ้างว่าไม่ทราบว่ามีการกระทำผิดเพื่อให้หลุดพ้นความรับผิดและทำให้กฎหมายไม่มีสภาพบังคับนั้น เรียนว่า พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์กำหนดภาระหน้าที่ของผู้ให้บริการให้ต้องเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ไว้ไม่น้อยกว่า 90 วัน โดยไม่ได้กำหนดให้ผู้ให้บริการต้องตรวจสอบหรือรับรู้ถึงเนื้อหาทุกข้อความ ทั้งยังไม่มีกฎระเบียบอื่นใดกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการหรือมาตรการในการกำกับดูแลเนื้อหาข้อมูลคอมพิวเตอร์แน่ชัด ทางนำสืบโจทก์ก็ไม่ได้สืบให้เห็นมาตรฐานทั่วไปอันถือเป็นมาตรฐานวิชาชีพได้

ดังนั้น การจะถือโดยปริยายว่าผู้ให้บริการต้องรับรู้หรือรับผิดชอบต่อทุกข้อควาที่มีผู้อื่นนำเข้าระบบย่อมเป็นการไม่เป็นธรรมแก่ผู้ให้บริการ

- มาตรฐานความรับผิดของผู้ให้บริการในสหภาพยุโรป ตัวกลางไม่ต้องรับผิดตราบเท่าที่ไม่รู้ว่ามีเนื้อหาที่ผิดกฎหมายอยู่ และได้พยายามลบเนื้อหาเหล่านั้นทันทีที่ได้รู้ ส่วนในอเมริกาตัวกลางจะได้รับความคุ้มครองจนกระทั่งภายหลังจากที่ได้รับการแจ้งเตือนว่ามีเนื้อหาผิดกฎหมาย

- รายงานผู้รายงานพิเศษว่าด้วยการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก ที่นำเสนอต่อที่ประชุมคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (2554) กล่าวถึงการควบคุมเนื้อหาในอินเตอร์เน็ตและการกำหนดความรับผิดผู้เป็นสื่อกลางว่ารัฐหลายแห่งพยายามคุ้มครองผู้เป็นสื่อกลางโดยนำมาตรการต่างๆ ที่เรียกว่า “แจ้งและลบออก” มาใช้

- คณะกรรมาธิการของสหภาพยุโรป สรุปว่า แนวทางที่มีประสิทธิผลที่สุดทางกฎหมายในการจัดการกับเนื้อหาผิดกฎหมายในเครือข่ายอินเตอร์เน็ตควรมุ่งไปที่ผู้ให้บริการระดับ server รูปแบบที่ควรส่งเสริมต่อไปคือ การสร้างวัฒนธรรมแห่งการรับผิดชอบร่วมกัน 

- เคยมีการเชิญผู้ให้บริการรวมถึงจำเลยประชุม โดยไอซีทีและสำนักงานตำรวจแห่งชาติ สรุปแนวทางดำเนินการร่วมกันว่า หากผู้ดูแลเว็บเห็นข้อความไม่เหมาะสมให้อยู่ในวิจารณญาณของผู้ดูแลในการระงับการเผยแพร่ หากสตช.หรือไอซีทีเห็นว่าข้อความใดเข้าข่ายความผิดจะมีการประสานให้ผู้ดูแลเว็บปิดกั้น หากไม่ดำเนินการตำรวจจะทำหนังสือแจ้งเตือนไป หากยังเพิกเฉยจะดำเนินการตามกฎหมาย

- เว็บบอร์ดประชาไทมีนโยบายไม่ปิดกั้นความเห็นต่างแต่ต้องไม่ละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษของผู้อื่น ดำเนินการมาด้วยดีจนหลังรัฐประหารที่มีผู้ใช้บริการจำนวนมาก เว็บก็มีการปรับปรุงมาตรการดูแลอยู่ตลอดเวลาให้รับกับสภาวการณ์

- การตรวจสอบไม่ง่ายดังศาลเข้าใจ เนื่องจากกระทู้สั้นๆ ดังที่ศาลว่านั้น มีผู้ตอบกระทู้จำนวนมากซึ่งไม่อาจคาดหมายได้ว่าผู้กระทำผิดกฎหมายจะแทรกอยู่ในข้อความใด ทั้งไม่อาจเปรียบกับกรณีข้อความที่ตำรวจมีหมายเรียกให้จำเลยไปตรวจสอบ เมื่อพบจำเลยก็ทำการปิดกั้นทันที ทำให้ศาลเห็นว่าหากจำเลยทำหน้าที่ก็ทำได้ไม่ยากและหากไม่มีหมายเรียกก็ไม่รู้ว่าข้อความนั้นจะอยู่ในระบบนานเท่าใด ขอเรียนว่า กรณีนั้นมีความต่าง กรณีปกตินั้นต้องไล่ดูทั้งหมด หรือสุ่มดูข้อความที่สงสัยว่าอาจผิดกฎหมายเพื่อพิจารณาว่าผิดกฎหมายหรือไม่ ซึ่งใช้เวลานาน ไม่เหมือนที่ตำรวจเรียกไปตรวจสอบเนื่องจากมีวันที่ ชื่อกระทู้ ชื่อผู้โพสต์ โดยละเอียดอยู่แล้ว สามารถค้นหาเพื่อทำการปิดกั้นได้เลย จากข้อเท็จจริงข้างต้น เรียนว่า จำเลยไม่ได้งดเว้นการปฏิบัติหน้าที่ผู้ให้บริการ และได้ทำหน้าที่ตามมาตรฐานสากลมาโดยตลอด

- ในคดีอาญา โจทก์เป็นผู้กล่าวอ้างว่าจำเลยกระทำผิดย่อมมีหน้าที่ในการนำพยานหลักฐานมาสืบพิสูจน์ให้ปราศจากข้อสงสัยว่าจำเลยกระทำผิดตามฟ้อง ประเด็นในคดีนี้เมื่อไม่ได้มีกฎหมายบัญญัติ หรือมีระเบียบ ประกาศกำหนดไว้โดยแน่ชัดถึงภาระหน้าที่ หรือหลักเกณฑ์วิธีปฏิบัติในการกำกับดูแลเนื้อหาของผู้ให้บริการ ทั้งโจทก์ก็ไม่ได้นำสืบถึงมาตรฐานทั่วไปที่ผู้ให้บริการพึงปฏิบัติ ทั้งโจทก์ก็ไม่ได้มีพยานมานำสืบว่า การทำหน้าที่ดูแลเว็บบอร์ดของประชาไทไม่ได้มาตรฐานทั่วไปอย่างไร ที่ศาลชั้นต้นวินิจฉัยว่า จำเลยงดเว้นไม่ปฏิบัติหน้าที่ ถือเป็น “การยินยอมโดยปริยาย" นั้น จำเลยเห็นว่าเป็นการที่ศาลชั้นต้นอาศัยข้อเท็จจริงจากทางนำสืบของจำเลยมาวินิจฉัย เป็นการรับฟังพยานหลักฐานของจำเลยเพื่อเพิ่มน้ำหนักให้แก่พยานหลักฐานโจทก์อันจะเป็นผลร้ายแก่จำเลย ย่อมไม่ชอบด้วยหลักการรับฟังพยานหลักฐานในคดีอาญา

- มาตรา 15 ผู้ให้บริการจะรับผิดต่อเมื่อกระทำโดยเจตนา รับรู้ถึงการที่ผู้อื่นกระทำความผิดในระบบที่ตนควบคุมดูแล แต่เพิกเฉยไม่ดำเนินการแก้ไขหรือปิดกั้นข้อความนั้น คดีนี้ทางนำสืบโจทก์ไม่ปรากฏข้อเท็จจริงที่รับฟังได้โดยปราศจากข้อสงสัยว่า จำเลยได้รับรู้หรือรับแจ้งจากเจ้าหน้าที่หรือบุคคลใดถึงข้อความดังกล่าว หากศาลชั้นต้นจะฟังได้ว่า การดูแลเว็บบอร์ดของจำเลยยังไม่เพียงพอตามที่ควรจะเป็น กรณีก็คงถือได้ว่าจำเลยเพียงบกพร่องในการทำหน้าที่เท่านั้น ไม่อาจถือได้ว่าจำเลยมีเจตนายินยอมให้มีการกระทำผิด

5. ปัญหาของมาตรา 15 มีอะไรบ้าง 

มาตรา 14 ผู้ใดกระทําความผิดที่ระบุไว้ดังต่อไปนี้ ต้องระวางโทษจําคุกไม่เกินห้าปี หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจําทั้งปรับ

(1) นําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ปลอมไม่ว่าทั้งหมดหรือบาง ส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน

(2) นําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายต่อความมั่นคงของประเทศหรือก่อให้เกิดความ ตื่นตระหนกแก่ประชาชน

(3) นําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใด ๆ อันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรหรือความผิดเกี่ยวกับการ ก่อการร้ายตามประมวลกฎหมายอาญา

(4) นําเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใดๆ ที่มีลักษณะอันลามก และข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นประชาชนทั่วไปอาจเข้าถึงได้

(5) เผยแพร่หรือส่งต่อซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์ตาม (1) (2) (3) หรือ (4)

 

มาตรา 15 ผู้ให้บริการผู้ใดจงใจสนับสนุนหรือยินยอม ให้มีการกระทําความผิดตามมาตรา 14 ในระบบคอมพิวเตอร์ที่อยู่ในความควบคุมของตน ต้องระวางโทษเช่นเดียวกับผู้กระทําความผิดตาม มาตรา 14

สำหรับข้อบกพร่องของมาตรา 15 เครือข่ายพลเมืองเน็ตเคยนำเสนอไว้ ดังนี้