การจัดอบายมุขกับการดัดจริตทางศีลธรรม

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

อยู่ที่เมืองลาสเวกัส รัฐเนวาดามากว่า 15  ปี ทำให้ผมได้เห็นอะไรหลายอย่าง หนึ่งในนั้น คือ การบริหารจัดการอบายมุขหลากหลายประเภท  และสำคัญที่สุด คือ อบายมุขประเภทการพนัน (Gambling business) ซึ่งถือเป็นธุรกิจหลักของที่นี่ ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เมืองนี้ถูกเรียกว่า “เมืองบาป”(Sin city)

ที่จริงความสำคัญของเมืองนี้ นอกจากในด้านความเป็นไปของตัวเมืองลาสเวกัสเองแล้ว ความสำคัญของเมืองยังมีในแง่ การเป็นเมืองแม่แบบในการบริหารจัดการอบายมุข คือ ธุรกิจการพนัน ของเมืองหลายเมืองทั่วโลก แม้กระทั่งประเทศเพื่อนบ้านของไทย เช่น สิงคโปร์ มาเลเซีย กัมพูชา เป็นต้น เพียงแต่ระดับมาตรฐานของการบริหารจัดการธุรกิจบ่อนของแต่ละประเทศเพื่อนบ้านของไทย อาจไม่เท่าเทียมกัน อย่างสิงคโปร์กับมาเลเซีย มาตรฐานของสองประเทศนี้สูงหน่อย

ผมเคยคุยกับเจ้าหน้าที่บ่อนที่เกนติ้ง (มาเลเซีย) เขาบอกว่า ทุกวันนี้ก็ทางบ่อนและทางการ มาเลเซียก็ยังมีการติดต่อประสานงานกับคณะกรรมการการพนันของรัฐเนวาดา (Nevada Gambling Board) เพื่ออบรมบุคคลากรอยู่เป็นระยะ ส่วนที่สิงคโปร์ แน่นอนว่ามีการดีล (deal) โดยตรงกับทางฝ่ายลาสเวกัสอยู่แล้ว เพราะธุรกิจการพนันในประเทศที่เป็นเกาะเล็กๆ แห่งนี้  เป็นสาขา หรือเป็นส่วนหนึ่งของธุรกิจบ่อนในลาสเวกัส เช่น การเข้าไปลงทุนร่วมหุ้นกับ CapitaLand เปิดบ่อน integrated resort (IR) ของกลุ่มเอ็มจีเอ็มที่ Marina Bay และ Sentosa  ไม่รวมถึงการที่กลุ่มธุรกิจการพนัน จากลาสเวกัสเจ้านี้ เข้าไปลงทุนในกิจการบ่อนในอีกหลายที่ ในเอเชียที่เป็นที่รู้กันดี คือ บ่อนมาเก๊า

ความจริงผมจะพูดเรื่องรายละเอียดของธุรกิจบ่อนอย่างเดียวก็คงจะได้ แต่ก่อนหน้านี้ผมได้อธิบายถึงส่วนของการบริหารจัดการธุรกิจบ่อนของรัฐเนวาดาไปบ้างแล้ว โดยเป้าหมายของเปิดสถาน พนันอย่างถูกกฎหมายก็เพื่อดึงเงินจากกระเป๋าของนักท่องเที่ยว ผู้ที่ต้องการเล่นการพนันอยู่แล้ว   ส่งเสริมให้คนในท้องถิ่นมีงานทำ และนำรายได้จากเงินดังกล่าวไปใช้ในกิจการสาธารณะประโยชน์โดย ผ่านทั้งหน่วยงานของรัฐ หรือหน่วยงานของเอกชนโดยตรง

ตัวอย่างเช่น ในรัฐเนวาดา เก็บภาษีจากธุรกิจบ่อนและโรงแรมเมื่อปีที่แล้ว (2012)  ได้ในจำนวน 2 พันล้านเหรียญ สัดส่วนของรายได้จากภาษีการพนัน ถูกนำไปใช้เพื่อสนับสนุนด้านการศึกษาอยู่ในลำดับที่ สาม เฉพาะใช้เพื่อการศึกษาของคลาร์กเค้าน์ตี้ (ที่ตั้งของลาสเวกัส)  จำนวน  124.5  ล้านเหรียญ  นอกนั้นก็ กระจายไปเพื่อการศึกษาในเค้าน์ตี้ต่างๆทั่วรัฐ เช่น  Washoe County  ซึ่งเป็นที่ตั้งของเมืองรีโน่ (Reno) เมืองบ่อนใหญ่อันดับสองของรัฐเนวาดา

ที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ เป็นวีธีการจัดการบริหารธุรกิจบ่อนในระดับโยบายของรัฐท้องถิ่น ซึ่งแน่นอนว่า ย่อมอยู่ภายใต้กฎหมายกลาง (Federal law)  นอกเหนือไปจากการที่รัฐยังให้สิทธิพิเศษกับชนพื้นเมือง อินเดียนแดง เปิดบ่อนในเขตอนุรักษ์ หรือ Indian reservations  area ในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ ซึ่งเป็นที่อาศัยของชนพื้น เมืองดังกล่าว  สำหรับคนไทยในพื้นที่ลอสแองเจลิส (แอล.เอ.) อาจรู้จัก The Bicycle Casino บ่อนที่ตั้งอยู่ในลอสแองเจลิสเคาน์ตี้  รัฐแคลิฟอร์เนีย

สำหรับรัฐแคลิฟอร์เนีย ถือได้ว่า มีบ่อนการพนันอยู่เป็นจำนวนมากประมาณ  150 กว่าแห่ง คนส่วนมากมักไม่ทราบว่ารัฐนี้ เป็นรัฐที่มีสถานพนันติดอันดับในอเมริกา ส่วนใหญ่มักคิดถึงเมืองสำคัญ อย่างลาสเวกัส แอตแลนติกซิตี้ (นิวเจอร์ซี่) และ นิว ออร์ลีนส์(ลุยเซียน่า) แต่แท้จริงแล้วอเมริกามีบ่อนการพนันอย่างถูกต้องตามกฎหมายกระจายอยู่ทั่วประเทศ

เหตุผลหนึ่งของวัฒนธรรมการคิดของฝ่ายก้าวหน้าหรือเสรีนิยมก็คือ การยอมรับข้อเท็จจริง ของความเป็นมนุษย์มากกว่าการใช้เหตุผลทางเชิงจารีตศีลธรรม เป็นตัวกำกับการกำหนดนโยบายรัฐ ทั้งๆ ที่คนอเมริกันมีมุมมมองในมิติทางด้านศีลธรรมในเชิงของการแคร่งครัดมากชาติหนึ่ง โดยเฉพาะที่พวกเขามี กับบุคคลสาธารณะ (Public figure) เช่น ผู้ที่จะมาเป็นผู้นำในระดับต่างๆ คือ ตำแหน่งยิ่งสูง มีอำนาจหน้าที่มากขึ้นเท่าใด การตรวจสอบในมิติด้านศีลธรรม ย่อมมีมากขึ้นเท่านั้น ดูได้จากตัวอย่างของคนที่จะขึ้นเป็นผู้นำประเทศ (ประธานาธิบดี)

แต่ในแง่ของปรัชญาความคิด การยอมรับข้อเท็จจริงของความเป็นมนุษย์แล้ว ฝ่ายเสรีนิยมก้าวหน้า จะแยกมิติทางศีลธรรมกับการบริหารจัดการนโนยายรัฐออกกัน เพราะสำเหนียกว่า มนุษย์ไม่ได้ซื่อใสทุกคน แต่มนุษย์ยังมีกิเลสไม่มากก็น้อย การบริหารจัดการนโยบายจึงต้องสอดคล้องกับ ข้อเท็จจริงของกิเลสนานาประการของมนุษย์

หลักการคิดของฝ่ายก้าวหน้าอเมริกันจึงอิงติดกับปรัชญาอย่างน้อย 2 ประการ คือ มนุษย์ย่อมต้องการมีเสรีภาพ กับ ธรรมชาติส่วนที่เป็นด้านลบของมนุษย์คือเป็นผู้มีกิเลส ปัญหา คือ ทำอย่างไรถึงจะให้ลักษณะ 2 ประการของมนุษย์ไปด้วยกัน  เพราะนั่นหมายถึงว่า หากสามารถทำตามโดยวิถีมนุษยนุโลมแล้วสังคมก็จะอยู่อย่างสันติสุขมากขึ้น แบ่งสัดส่วนผลประโยชน์ลงตัวเป็นที่พอใจของทุกฝ่ายมากขึ้น

หากการใช้ศีลธรรมแบบถือเคร่งต่างหากที่จะทำให้สังคมแตกแยกมีปัญหา เพราะการตีความศีลธรรมของแต่ละคน ของแต่ละศาสนิกก็ย่อมแตกต่างกันมากพอที่จะทำให้เกิดความ แตกแยกมากพออยู่แล้ว ดังนั้น ฝ่ายก้าวหน้าอเมริกัน จึงไม่ให้มิติ “ศีลธรรมแบบกฎ”มาเกี่ยวข้องหรือโยงถึง การบริหารจัดการนโยบายของรัฐ  ให้การบริหารนโยบายรัฐ กำหนดจากการแบ่งปันหรือแชร์ผลประโยชน์ อย่างเท่าเทียมและยุติธรรมมากที่สุดเท่าที่จะทำได้

ด้วยเหตุนี้มุมมองต่อการจัดการปัญหาอบายมุขทั้งหลาย ไม่ว่าจะเป็นการพนัน เหล้า โสเภณี หรืออื่นๆ จึงมาจากฐานการยอมรับความจริงของมนุษย์ก่อน ก่อนที่จะขยายไปถึงการมองถึงผลได้ผลเสีย ในเชิงผลประโยชน์ร่วมกันทั้งในเชิงปัจเจกและสังคม

กรณีของอบายมุข ประเด็นข้อเท็จจริงของฝ่ายก้าวหน้ามีอยู่ว่า

หนึ่ง คนจำนวนหนึ่งต้องการเข้าไปเกี่ยวข้อง เช่น อยากเล่นการพนัน อยากดื่ม โดยมีวัตถุประสงค์ที่เข้าไปเกี่ยวข้องแตกต่างกัน  กรณีของการดื่มเหล้าบางคนเข้าไปเกี่ยวข้องเพื่อสังคม หรือบางคนดื่มเพื่อความสนุกสนาน 

สอง  ถึงรัฐจะใช้มิติเชิงศีลธรรมมาใส่หรือผูกติดกับนโยบายรัฐในเรื่องของอบายมุขก็ตาม แต่สถานการณ์เชิงประจักษ์ ก็ชี้ตรงกันทั้งหมดว่ามนุษย์ยังมีกิเลส คือ มีความอยากในทางวัตถุ และความอยากดังกล่าวกลับไม่ได้ลดลงแต่อย่างใด ถึงรัฐปิดกั้นเสรีภาพในการเข้าไปเกี่ยวข้องกับอบายมุข ของเอกชนหรือประชาชนก็ตาม แต่เอกชนก็ยังมีพฤติกรรมพยายามลักลอบเข้าไปเกี่ยวข้องอยู่ดี

สาม รัฐมีหน้าที่ในการปกป้องคุ้มครองเอกชน หรือประชาชนไม่ให้ได้รับอันตรายจากอบายมุขที่ ร้ายแรง ประเด็นนี้ คือ รัฐปิดทางสำหรับอบายมุขที่ร้ายแรง เช่น ยาเสพติดประเภทร้ายแรง เป็นอันตรายต่อสุขภาพและทรัพย์สินของเอกชน และของรัฐ  รัฐคิดว่าการอนุญาตให้มีอบายมุขประเภทร้ายแรงนี้ เอกชนและรัฐเอง ได้ไม่คุ้มเสีย (ย้ำ นี่เป็นการมองตรงๆบนฐานข้อเท็จจริงในการอยู่ร่วมกันบนผลประโยชน์ร่วมของคนในรัฐโดยไม่อิงมิติด้านศีลธรรม)

สี่ มิติด้านศีลธรรม เป็นเรื่องของเอกชนมากกว่าที่จะนำมาสัมพันธ์กับนโยบายรัฐเรื่องอบายมุข รัฐมีหน้าที่บริหารจัดการผลประโยชน์ให้เกิดเต็มที่ เพื่อตอบสนองต่อผลประโยชน์ของคนในรัฐให้มากที่สุด โดยฉันทามติของคนส่วนใหญ่ในรัฐ “คำนึงถึงผลได้มากกว่าผลเสีย” และข้อเท็จจริงพื้นฐานที่ว่าไม่มีอะไรได้ หรือเสียทั้งหมด รัฐพร้อมที่จะชดเชยความเสียหายที่เกิดขึ้นจากนโยบายแห่งรัฐ ในกรณีของนโยบายด้าน อบายมุข เช่น  รัฐกำกับให้เป็นไปตามระเบียบหรือกฎหมายอย่างเข้มข้น รัฐส่งเสริมด้านสุขภาพ การศึกษา และคุณค่าเชิงปัจเจก เพื่อชดเชย เป็นต้น (กรณีของอเมริกาผลการวิจัยที่ออกมา พบว่า ผลประโยชน์จากอบายมุขที่ได้รับอนุญาตจากทางการ กับมูลค่าความเสียหายที่เกิดขึ้นต่อประชาชน ส่วนแรกมีมากกว่าส่วนหลัง และเป็นเหตผลสนับสนุนการคงอยู่อย่างถูกต้องตามกฎหมายของอบายมุข

ผลประโยชน์ของอบายมุขที่ว่า นอกเหนือจากเรื่องด้านการเงินของรัฐแล้ว ยังรวมถึงความโปร่งใส ในของกลไกการนำอบายมุขประเภทที่โดดเด่นอย่างเช่น การพนันจากใต้ดินมาอยู่บนดิน ซึ่งต่อเชื่อมไปถึงอาชญากรรมที่เกิดจาการหลบอยู่ใต้ดินของอบายมุข ทั้งรวมถึงปัญหาการทุจจริตคอรัปชั่นที่ ซุกซ่อนอยู่คู่กับกิจการอบายมุข

อย่างที่กล่าวมานั่นแหละครับ เวลาพูดถึงการพนันอย่างเพิ่งนึกแค่รัฐเนวาดาเท่านั้น ตัวอย่าง ล๊อตโตหรือสลากกินแบ่งของรัฐแคลิฟอร์เนียหรืออีกหลายๆรัฐ ซึ่งเป็นการพนันโดยตรง ออกบ่อยมาก(หมายถึงงวดของการออก) ทั้งมีหลายรูปแบบให้คนเลือกเล่น ซึ่งก็เป็นเครื่องชี้ได้อย่างดี ทั้งหมดรัฐเป็นผู้บริหารจัดการเองทั้งหมดอย่างโปร่งใส

เรื่องนี้น่าจะต่างจากปรัชญาอบายมุขของบางประเทศ ที่มักอ้างเรื่องความเคร่งครัดด้านศีลธรรมมา ผูกโยงกับกับนโยบายรัฐ แต่แล้วก็ยังอาศัย “ระบบท่อใต้ดิน”(อบายมุข), ส่งน้ำเลี้ยงมหาศาลให้ทั้ง “คนที่อยู่ในระบบ” ที่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง รวมถึงส่งให้องคาพยพทางการเมืองเชิงอำพราง

เพราะเหตุผลนี้ การนำเอาอบายมุขบางประเภทขึ้นมาบนดินจึงทำไม่ได้เสียที ทั้งที่จะมีประโยชน์เห็นๆ

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท