บรรดาเขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำที่สร้างขึ้นแล้วและมีแผนจะสร้างกำลังจะสร้าง บนลำน้ำโขงสายหลักทั้งตอนบนและล่าง กำลังก่อให้เกิดภัยคุกคามอันสำคัญยิ่ง ต่อแม่น้ำโขงและผู้คนที่อาศัยอยู่ในลุ่มน้ำนี้  หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่มีอยู่ ได้แสดงให้เห็นถึงผลกระทบอย่างมหาศาลของเขื่อนเหล่านี้ที่ถูกสร้างขึ้นแล้วและกำลังจะถูกสร้าง ให้กับภูมิภาคอย่างมีนัยยะสำคัญ ด้วยการปิดกั้นเส้นทาง อพยพของปลา หยุดยั้งการไหลของตะกอนในลำน้ำโขงซึ่งมีความสำคัญต่อการผลิตทางการเกษตร ทั้งนี้ คือการทำลายระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพของแม่น้ำโขงลง

 

เขื่อนไฟฟ้าพลังน้ำจำนวนหกเขื่อน ได้สร้างขึ้นแล้วบนแม่น้ำโขงสายหลักในเขตประเทศจีน ทั้งนี้ ล่าสุด นับตั้งแต่ช่วงกลางเดือนธันวาคม 2013 ที่ผ่านมา ประชาชนตลอดลำน้ำโขง ได้รับความเสียหายอย่างหนักจากการที่ระดับน้ำของแม่น้ำโขงเกิดการได้ท่วมสูงขึ้น และต่อมาได้ลดต่ำลงอย่างเฉียบพลัน  ปรากฏการณ์การเปลี่ยนแปลงระดับน้ำที่เด่นชัดนี้สร้างผลกระทบโดยตรง ทันที และอย่างรุนแรงต่อวิถีชีวิตของประชาชน เศรษฐกิจ ทั้งในระดับท้องถิ่นและระดับชาติของผู้คนที่อาศัยอยู่ริมแม่น้ำโขง ในประเทศทางตอนล่างของแม่น้ำโขง ในขณะที่เป็นไปได้ว่า ผลกระทบที่เกิดขึ้นเหล่านี้ อาจจะเกี่ยวข้องกับการสร้างเขื่อนทางตอนบนของแม่น้ำโขง แต่กลับไม่มีการตรวจสอบอย่างเป็นทางการ และไม่มีผู้ออกมาแสดงความรับผิดชอบใด ๆ

 

ในส่วนของแม่น้ำโขงสายหลักตอนล่าง ในขณะนี้มีการเสนอชุดของเขื่อน และมีการผลักดันให้เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้โดยปราศจากการศึกษาผลกระทบข้ามพรมแดนอย่างพอเพียงและผลกระทบโดยรวม ไม่มีการปรึกษาหารือกับประชาชนในพื้นที่และสาธารณชนในภูมิภาค ภูมิปัญญาท้องถิ่นและความรู้ของประชาชนที่มีต่อสายน้ำถูกละเลย ปฏิเสธ และคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขงเอง ก็ล้มเหลวในการดำเนินการให้แน่ใจว่ากระบวนการตัดสินใจที่มีประสิทธิภาพจะเกิดขึ้นได้จริงในระดับภูมิภาคว่าเขื่อนเหล่านี้สมควรจะเดินหน้าต่อไปหรือไม่

 

เขื่อนไซยะบุรี เขื่อนแห่งแรกบนลำน้ำโขงสายหลักตอนล่างในประเทศลาว กำลังถูกอ้างว่าการก่อสร้างเสร็จสิ้นไปแล้วร้อยละ 21 อย่างไรก็ตาม โครงการยังส่อเค้าถึงความไม่แน่นอนเป็นอย่างมาก ในขณะที่ยังไม่เคยมีการคำนวณความเสี่ยงที่แท้จริงของโครงการ ไม่มีการดำเนินการประเมินผลกระทบข้ามแดนที่เด่นชัด รวมถึงปราศจากความตกลงร่วมกันในระดับภูมิภาคในหมู่มวลรัฐบาลของประเทศสมาชิกคณะกรรมาธิการแม่น้ำโขง อีกทั้งนักสร้างเขื่อนทั้งหลาย ก็ยังไม่สามารถแสดงให้เห็นได้ว่า การบรรเทาผลกระทบด้านการประมงและการไหลของตะกอนตามธรรมชาติ จะเกิดขึ้นอย่างแท้จริงและมีประสิทธิภาพได้อย่างไร

 

เขื่อนดอนสะโฮง อันเป็นเขื่อนแห่งที่ 2 ที่เสนอสร้างโดยประเทศลาว ก็กำลังกลายเป็นมหันตภัยในลักษณะเดียวกันกับเขื่อนไซยะบุรี รัฐบาลลาวประกาศความตั้งใจที่จะสร้างเขื่อน โดยปราศจากการตกลงร่วมกันในระดับภูมิภาคและปราศจากการศึกษาในประเด็นข้ามพรมแดนที่เหมาะสมและเพียงพอ

 

ด้วยความไม่แน่นอนทั้งหลายเหล่านี้ ไม่เพียงแต่แม่น้ำโขงและประชาชนในลุ่มน้ำเท่านั้นที่จะได้รับผลกระทบ แต่ผู้ลงทุนในโครงการ ก็จะต้องเผชิญกับความเสี่ยงที่สำคัญด้วยอย่างแน่นอน รวมทั้งความเสี่ยงในเรื่องผลประโยชน์จากโครงการที่พวกเขาคาดว่าจะได้รับ

 

ด้วยความเกี่ยวข้องของเราที่มีต่อแม่น้ำโขงและชุมชนของภูมิภาคนี้ เรา สมาชิกของกลุ่มภาคประชาสังคมและชุมชนท้องถิ่น ผู้เข้าร่วมในเวทีสาธารณะระดับภูมิภาคหัวข้อ "เขื่อนดอนสะโฮงในประเทศลาว : ความเห็นของกัมพูชา  ไทยและเวียดนาม " ในวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2014 ที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรุงเทพฯ ขอร่วมกันเรียกร้อง ให้รัฐบาลของประเทศแม่น้ำโขง ตระหนักถึงความเดือดร้อนของประชาชนผู้กำลังได้รับผลกระทบและต้องเดือดร้อนอย่างสาหัสจากการสร้างเขื่อนขนาดใหญ่บนลำน้ำโขง รัฐบาลต้องให้ความสำคัญต่อความต้องการของชุมชนท้องถิ่น และเคารพสิทธิของพวกเขาในการมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ รัฐบาลของประเทศแม่น้ำโขงจะต้องใช้ความพยายามทั้งหมด ในการให้การก่อสร้างเขื่อนบนแม่น้ำโขงสายหลักยุติลงทันที และทำให้แน่ใจได้ว่า จะไม่มีการทำข้อตกลงใดๆ อีกในอนาคตเพื่อสร้างเขื่อนบนแม่น้ำโขงอีกต่อไป

 

เราขอเรียกร้องให้ธนาคารในประเทศไทยทุกธนาคาร รวมทั้งธนาคารไทยพาณิชย์ ธนาคารกรุงไทย  ธนาคารกสิกรไทย  ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารทิสโก้ และ ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย หยุดการให้เงินกู้ต่อเขื่อนไซยะบุรีทันที และขอเรียกร้องให้หยุดการให้กู้ยืมเงินที่จะเกิดขึ้นในอนาคตทั้งหมดต่อโครงการเขื่อนอื่นๆ  และจะต้องเปิดเผยข้อมูลโครงการที่เข้าไปเกี่ยวข้องแล้วให้ประชาชนรับรู้

 

ในท้ายที่สุด ในขณะที่สัญญาสัมปทานของเขื่อนดอนสะโฮงยังไม่ได้รับการลงนาม และยังไม่มีธนาคารใดที่ประกาศต่อสาธารณะว่าจะให้เงินกู้สำหรับโครงการนี้ เราขอเรียกร้องให้ไม่มีการลงทุนใด ๆ สำหรับโครงการที่เต็มไปด้วยความเสี่ยงนี้ โดยเด็ดขาด

 

 

สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน (คสข.)

โครงการฟื้นฟูนิเวศในภูมิภาคแม่น้ำโขง

สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต

ศูนย์ข้อมูลชุมชน

สมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม

มูลนิธิพิทักษ์ธรรมชาติเพื่อชีวิต (Nature Care Foundation)

ฮักน้ำโขง อุบลราชธานี

กลุ่มเกษตร-ประมงพื้นบ้านเชียงคาน จังหวัดเลย

องค์กรเอริ์ทไรท์อินเตอร์เนชั่นแนล (EarthRights Internation)

องค์การแม่น้ำนานาชาติ (International Rivers)

 

นายสมพงษ์ ดาวเรืองรัมย์                           สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน อุบลราชธานี

นางสาวเฉลิมศรี ประเสริฐศรี                        ศูนย์ข้อมูลชุมชน

นางอ้อมบุญ ทิพย์สุนา                               สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน หนองคาย

นายธีระพงศ์ โพธิ์มั่น                                  สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต

นางสาวกมลชนก คุณยศยิ่ง             สมัชชาองค์กรเอกชนด้านการคุ้มครองสิ่งแวดล้อม

นางสาวจันทร์นภา คืนดี                  สมาคมแม่น้ำเพื่อชีวิต

นายมนตรี จันทวงศ์                                   โครงการฟื้นฟูนิเวศในภูมิภาคแม่น้ำโขง

นางสาวฐาปนี เมืองโคตร                สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน มุกดาหาร

นางสาวจินตนา เกษรสมบัติ             สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน บึงกาฬ

นายชาญณรงค์ วงศ์ลา                               สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน เลย

นายวีระพงษ์ กังวานนวกุล               จังหวัดเชียงราย

พ.ต.ท. วิเชียร เสียงใส                               สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน อุบลราชธานี

นายบรรเจิด เสนจันทร์ฒิไชย                       สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน นครพนม

นางมัสยา คำแหง                         Nature Care Foundation

นางสมปอง เวียงจันทร์                               ปากมูน (P Move)

นายพรม ทรายมูล                         ปากมูน สิรินธร

นายสุณี ผลดก                                         ปากมูน โขงเจียม

นางสาวคำปิ่น อักษร                                  ฮักน้ำโขง อุบลราชธานี

นายภูเบศ ใจขาน                          สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน หนองคาย

นายสง่า ก่ำเกลี้ยง                         ประธานสภาองค์กร

จ.สต. วีระ วงศ์สุวรรณ                                สภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง 7 จังหวัดภาคอีสาน อำนาจเจริญ

นายนิชล ผลจันทร์                                    เครือข่ายสภาองค์กรชุมชนตำบลลุ่มน้ำโขง จังหวัดบึงกาฬ

นายวชิรา นันทพรหม                                 กลุ่มเกษตร-ประมงพื้นบ้าน อำเภอเชียงคาน จังหวัดเลย