เหตุโกลาหลที่ 'เฟอร์กูสัน' การกีดกันนักข่าว และคำบอกเหล่าจากคนในพื้นที่

สถานการณ์โกลาหลที่เมืองเฟอร์กูสัน รัฐมิสซูรี สหรัฐฯ มีการจับกุมคนในเหตุการณ์อย่างน้อย 31 คน จำนวนหนึ่งเป็นนักข่าว มีคำบอกเล่าถึงต้นเหตุของการปะทะจากผู้อยู่ในเหตุการณ์ซึ่งชี้ถึงความเป็นไปได้ว่ามีคนนอกเข้ามาสร้างสถานการณ์ โดยขณะที่สื่อหลักถูกกักตัว สื่อพลเมืองก็ทำหน้าที่แทน

19 ส.ค. 2557 หลังจากที่เหตุการณ์ประท้วงในเมืองเฟอร์กูสัน รัฐมิสซูรี สหรัฐฯ ลุกลามจนเกิดเป็นการจลาจล เจ้าหน้าที่ตำรวจและกองกำลังป้องกันมาตุภูมิรัฐมิสซูรีได้เข้าไปในพื้นที่เพื่อควบคุมสถานการณ์ตั้งแต่เมื่อคืนระหว่างวันจันทร์-วันอังคารที่ผ่านมา (18-19 ส.ค.)

สื่อต่างประเทศหลายแห่งรายงานว่ามีการใช้แก๊สน้ำตาสลายการชุมนุมหลังจากการประท้วงลุกลามจนเกิดความโกลาหล โดยเจ้าหน้าที่ตำรวจสามารถจับกุมผู้ประท้วงได้อย่างน้อย 31 ราย ซึ่งสำนักข่าวคอมมอนดรีมส์รายงานว่ามีนักข่าวถูกจับกุมไปด้วยอย่างน้อย 4 ราย ในขณะที่พวกเขากำลังทำข่าวการชุมนุม

รายงานข่าวหลายแห่งระบุอีกว่ามีเสียงปืนดังขึ้นในขณะที่กำลังชุลมุนแต่ไม่ทราบว่าใครเป็นคนยิง มีผู้ชุมนุม 2 รายได้รับบาดเจ็บจากกระสุนปืน โดยฝ่ายเจ้าหน้าที่ปฏิเสธว่าไม่ได้ใช้ปืนในช่วงสลายการชุมนุม โดย ร.ต.อ. รอน จอห์นสัน จากหน่วยลาดตระเวนทางหลวงของรัฐมิสซูรีได้แถลงข่าวว่าเจ้าหน้าที่ตำรวจสามารถยึดปืนพกได้ 2 กระบอกและระเบิดขวดอีก 1 ขวด

แม้ว่าการใช้กำลังของเจ้าหน้าที่จะถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างมาก แต่จอห์นสันก็ยืนยันว่าฝ่ายเจ้าหน้าที่ปฏิบัติการด้วยความอดกลั้นเพื่อยับยั้ง "การก่ออาชญากรรมของผู้ละเมิดกฎหมายกลุ่มเล็กๆ" จอห์นสันเปิดเผยอีกว่ามีอยู่ช่วงหนึ่งที่ตำรวจถูกโจมตีด้วยอาวุธปืนและมีการใช้ก้อนหินและขวดน้ำขว้างปาเข้าใส่ เขายังได้เรียกร้องให้ผู้ที่ชุมนุมอย่างสงบดำเนินการชุมนุมได้ในช่วงกลางวันและเลิกชุมนุมช่วงกลางคืนโดยอ้างว่าจะทำให้อาชญากรใช้เป็นที่กำบังในการก่อเหตุได้

อย่างไรก็ตามเดอะการ์เดียนระบุว่าในช่วงเช้าของวันจันทร์ยังคงมีการชุมนุมอย่างสงบ แม้จะมีกลุ่มวัยรุ่นขว้างปาขวดน้ำใส่เจ้าหน้าที่ตำรวจที่ยืนเฝ้าอยู่ แต่ก็มีอาสาสมัครในกลุ่มผู้ชุมนุมพยายามตั้งแถวสกัดกั้นพวกเขาไม่ให้โจมตีตำรวจพร้อมทั้งขอร้องไม่ให้ตำรวจเข้ามาสลายการชุมนุม แต่ฝ่ายตำรวจได้ใช้ยุทธวิธีให้หน่วยจับกุมเข้าไปจับตัวผู้ชุมนุมบางคนออกมา ในขณะนั้นเองก็เริ่มเกิดเหตุการณ์มีอาคารบางส่วนถูกรื้อ ชิงทรัพย์ และถูกเผาแล้ว

เดอะการ์เดียนรายงานโดยอ้างอิงคำบอกเล่าของคนในพื้นที่ว่าผู้ก่อเหตุจลาจลเป็นคนมาจากพื้นที่อื่น ซึ่งผู้ที่เข้าร่วมประท้วงก็ไม่ทราบว่าพวกเขาเป็นใครและรู้สึกว่าพวกเขาใช้วิธีการที่รุนแรงเกินไป ผู้คนในพื้นที่ซึ่งได้รับความเสียหายจากการก่อจลาจลยังได้วิพากษ์วิจารณ์ว่าผู้ที่ก่อความวุ่นวายไม่ใช่นักกิจกรรมแต่เป็นอันธพาลที่ฉวยโอกาสใช้เหตุการณ์ก่อความรุนแรง

อย่างไรก็ตาม มีการตั้งข้อสังเกตว่า มีการใช้หน่วยกองกำลังป้องกันมาตุภูมิซึ่งไม่ได้มีการเรียกใช้มาตั้งแต่เหตุการณ์จลาจลที่ลอสแอนเจลิสในปี 2535

การประท้วงที่เมืองเฟอร์กูสันล่าสุดมาจากความไม่พอใจที่ตำรวจรายหนึ่งใช้ปืนยิงคนผิวสีอายุ 17 ปี ที่ชื่อไมเคิล บราวน์ โดยที่เขาไม่มีอาวุธ รวมถึงเหตุการณ์ใช้กำลังเกินกว่าเหตุของตำรวจในอีกหลายกรณีที่เกิดขึ้นในช่วงไม่นานมานี้

ประธานาธิบดีบารัค โอบามา ซึ่งยังไม่ได้แสดงท่าทีเข้าข้างฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง กล่าวถึงเหตุการณ์ครั้งนี้โดยเรียกร้องให้มีการพิจารณาการติดอาวุธทหารให้กับเจ้าหน้าที่ตำรวจในท้องถิ่น โอบามาเตือนว่าการทำเช่นนี้เป็นเรื่องที่ "ขัดต่อธรรมเนียม" ของสหรัฐฯ อีกทั้งยังได้กล่าวถึงรากเหง้าของปัญหาว่าวัยรุ่นคนผิวสีในประเทศมีความรู้สึกแปลกแยกและถูกทำให้เป็นคนที่ดูน่ากลัว อย่างไรก็ตามโอบามาก็ได้วิจารณ์ผู้ประท้วงบางคนที่สร้างสถานการณ์ความปั่นป่วนวุ่นวายโดยเอาความตายของบราวน์เป็นเรื่องบังหน้า

ยูจีน โรบินสัน เขียนบทความในวอชิงตันโพสต์ ระบุถึงรากเหง้าของปัญหาไว้คล้ายกับคำกล่าวของโอบามา แต่โรบินสันยังเขียนไว้อีกว่าเรื่องนี้ไม่เพียงแค่เป็นเรื่องของเชื้อชาติแต่อย่างเดียว เพราะคนผิวสีจำนวนหนึ่งในสหรัฐฯ สามารถขยับตัวขึ้นไปเป็นชนชั้นกลางได้ หรือในระดับผู้นำอย่างโอบามากับรัฐมนตรีกระทรวงยุติธรรมอิริค โฮลเดอร์ แต่ก็ยังมีคนผิวสีอีกจำนวนมากที่ยังมีความเป็นอยู่ยากจน และถูกปิดกั้นหนทางที่จะทำให้ชีวิตดีขึ้นได้

เมื่อสื่อหลักถูกกักกัน สื่อประชาชนกลายเป็นผู้รายงานแทน

หนึ่งในนักข่าวที่ถูกจับตัวไปคือสก็อต โอลซัน เป็นช่างภาพผู้ซึ่งถ่ายภาพผู้ชุมนุมที่กำลังยกมือยอมจำนนต่อหน้าเจ้าหน้าที่ในเครื่องแบบ ด้านเว็บเก็ตตีอิมเมจ ผู้ให้บริการขายภาพทางอินเทอร์เน็ต ออกแถลงการณ์ประณามการจับกุมสก็อต ซึ่งสมควรจะได้ทำหน้าที่สื่อรายงานเหตุการณ์สำคัญเช่นนี้

ในอีกแง่หนึ่ง เว็บไซต์กิกะโอมระบุว่าเหตุการณ์ประท้วงในครั้งนี้สื่อจากประชาชนก็มีส่วนสำคัญเช่นเดียวกับเหตุการณ์การประท้วง 'อาหรับสปริง' ในอียิปต์ หรือการใช้กำลังปราบปรามประชาชนในยูเครน สาเหตุหนึ่งเนื่องมาจากการจับกุมนักข่าวจากสื่อกระแสหลักอย่างนักข่าวจากวอชิงตันโพสต์และฮัฟฟิงตันโพสต์ซึ่งได้รับการปล่อยตัวในเวลาต่อมาโดยไม่มีข้อหา

ในสหรัฐฯ การกักกันตัวนักข่าวไม่ให้ทำหน้าที่ รวมถึงการกระทำอื่นๆ เช่นการถอดกล้องหรืออุปกรณ์นำเสนอข่าวอื่นๆ ถือเป็นการผิดบทบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 1 ของรัฐธรรมนูญสหรัฐฯ ที่ว่าด้วยเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น

แต่การกักกันนักข่าวก็ไม่สามารถหยุดยั้งการใช้สื่อโดยพลเมืองทั่วไปได้ พวกเขาอาศัยเครื่องมือรายงานข่าวแบบทันเหตุการณ์เช่นทวิตเตอร์ แม้ว่าส่วนหนึ่งจะทำให้เกิดข่าวที่ได้มีการตรวจเช็คข้อเท็จจริงปนอยู่บ้าง ในอีกแง่หนึ่งสื่อของพลเมืองก็กลายเป็นผู้รายงานการจับกุมตัวนักข่าวจากสื่อหลักได้ด้วย เช่น ผู้ใช้ทวิตเตอร์รายหนึ่งสามารถเก็บภาพและวิดีโอคลิปตำรวจถอดกล้องและอุปกรณ์ของสำนักข่าวอัลจาซีราเอาไว้ได้

เซย์เน็ป ตูเฟคสกี นักสังคมวิทยาผู้เชี่ยวชาญด้านโซเชียลมีเดีย เคยเขียนเกี่ยวกับเรื่องพลังของการใช้โซเชียลมีเดียในการประท้วงในตุรกีไว้ว่า การที่ทำให้ข้อมูลกระจายออกไปได้ผ่านสื่ออย่างทวิตเตอร์ ทำให้คนภายนอกสามารถรู้ได้ว่าเจ้าหน้าที่ทางการประพฤติในทางที่ผิดหรือไม่

เรียบเรียงจาก

Ferguson: outsiders spread unrest and unease in pursuit of eclectic aims, The Guardian, 19-08-2014
http://www.theguardian.com/world/2014/aug/19/ferguson-outsiders-protesters-riots-peaceful-unrest

Ferguson: 31 arrested as huge show of force fails to quell unrest, The Guardian, 19-08-2014
http://www.theguardian.com/world/2014/aug/19/ferguson-police-national-guard-michael-brown-missouri-crisis

In Ferguson, a sense of being left behind, Washington Post, 18-08-2014
http://www.washingtonpost.com/opinions/eugene-robinson-in-ferguson-a-sense-of-african-americans-being-left-behind/2014/08/18/9ba06380-2714-11e4-958c-268a320a60ce_story.html

Crowd-powered journalism becomes crucial when traditional media is unwilling or unable, Gigaom, 14-08-2014
http://gigaom.com/2014/08/14/crowd-powered-journalism-becomes-crucial-when-traditional-media-is-unwilling-or-unable/

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
เรื่องที่เกี่ยวข้อง
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท