ยิ้มสู้ของสุธาชัย ยิ้มประเสริฐ (2499-2560)

เกิดที่บางเลน เด็กสวน เรียนธรรมศาสตร์ คนเดือนตุลา เขียนหนังสือ "แผนชิงชาติไทย" ทำวิทยานิพนธ์เรื่องชุมชนโปรตุเกสในเอเชีย ฟื้นฟูประวัติศาสตร์ 2475 ต้านรัฐประหาร ฟ้องกลับ "ผังล้มเจ้า" จนโฆษก ศอฉ. ยอมรับต่อศาลว่าแต่งขึ้น

มีรายงานว่า สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ หรือ “อาจารย์ยิ้ม” รองศาสตราจารย์ประจำภาควิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เสียชีวิตแล้วอย่างสงบด้วยอาการติดเชื้อในปอดจากโรคมะเร็ง เมื่อเวลา 08.33 น. วันนี้ (27 ก.ย. 60) ที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ขณะอายุได้ 61 ปี โดยมีกำหนดการรดน้ำศพวันนี้เวลา 14.00 น. ตึกพยาธิ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ และสวดพระอภิธรรมตั้งแต่วันที่ 27 กันยายน ถึง 1 ตุลาคม 2560 ที่วัดหัวลำโพง ศาลา 2

รวมข่าวและบทความที่เกี่ยวข้องกับสุธาชัย ยิ้มประเสริฐ ที่เผยแพร่ในประชาไท

000

แฟ้มภาพสุธาชัย ยิ้มประเสริฐ ร่วมงานแถลงข่าว 40 ปี 14 ตุลาคม 2516 เมื่อปี 2556

เกิดที่บางเลน เด็กสวน เรียนธรรมศาสตร์ คนเดือนตุลา

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ เกิดเมื่อ 28 เมษายน 2499 ที่ อ.บางเลน จ.นครปฐม หลังเรียนจบจากโรงเรียนบางเลน ได้มาเรียนต่อที่โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เป็นนักเรียนสวนกุหลาบรุ่น 88 โดยสุธาชัยยังเป็นหนึ่งในคนเดือนตุลา ในขณะเป็นนักศึกษาของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ได้เข้าร่วมในขบวนการนักศึกษา และร่วมชุมนุมในเหตุการณ์ 6 ตุลา 2519 หลังเหตุการณ์ ได้เดินทางเข้าสู่เขตป่าเขาร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย ในเขต จ.สุราษฎร์ธานี ใช้ชื่อจัดตั้งว่า “สหายสมพร”

ภายหลังกลับคืนเมือง สุธาชัยจบการศึกษาระดับอักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์ จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยในปี 2532 ทำวิทยานิพนธ์หัวข้อ “กระบวนการทางการเมืองที่ต่อต้านรัฐบาลจอมพล ป.พิบูลสงคราม ครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2490-พ.ศ. 2500)” และจบปริญญาเอกด้านประวัติศาสตร์โปรตุเกส จากมหาวิทยาลัยบริสตอล (University of Bristol) ประเทศอังกฤษ ในปี 2541 โดยทำวิทยานิพนธ์เรื่อง “Portuguese Lancados in Asia in the Sixteenth and Seventeenth Centuries”

ในปี 2544 ในโอกาส 25 ปี 6 ตุลาคม 2519 สุธาชัย ได้รวบรวมบทความของสมศักดิ์ เจียมธีรสกุล นำมาตีพิมพ์โดยสำนักพิมพ์ 6 ตุลารำลึก ในชื่อ "ประวัติศาสตร์ที่เพิ่งสร้าง" โดยออกวางขายในวันที่ 6 ตุลาคม 2544

นอกจากนี้เขายังเขียนบทความลงในคอลัมน์ถนนประชาธิปไตยประจำหนังสือพิมพ์โลกวันนี้ วันสุข ซึ่งออกเผยแพร่ทุกวันศุกร์ และเผยแพร่บทความออนไลน์ทางเว็บไซต์ประชาไท นอกจากนี้ยังจัดรายการโทรทัศน์ชื่อ ห้องเรียนประชาธิปไตย ทางช่องเอเชียอัพเดท ร่วมกับสมยศ พฤกษาเกษมสุข และเมื่อสมยศถูกจับกุม เขาได้จัดรายการร่วมกับ สุดา รังกุพันธุ์ จนรายการยุติลงหลังรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557

 

บางส่วนของหนังสือและบทความโดยสุธาชัย ยิ้มประเสริฐ

ภาพปกหนังสือ "แผนชิงชาติไทย" พิมพ์ครั้งที่ 2 ปี 2550

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. "การเคลื่อนไหวทางการเมืองทีต่อต้านรัฐบาลสมัยจอมพลแปลกพิบูลสงคราม (พ.ศ. 2491-2500)" วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต ภาควิชาประวัติศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2532.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. แผนชิงชาติไทย : ว่าด้วยรัฐและการต่อต้านรัฐสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ครั้งที่สอง (พ.ศ. 2491-2500). กรุงเทพฯ: สมาพันธ์, 2534.

ใจ อึ๊งภากรณ์ และสุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. อาชญากรรมรัฐในวิกฤตการเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ:  คณะกรรมการรับข้อมูลและสืบพยานเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519, 2544.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. แผนชิงชาติไทย : ว่าด้วยรัฐและการต่อต้านรัฐสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ครั้งที่สอง (พ.ศ. 2491-2500). พิมพ์ครั้งที่ 2 (แก้ไขและเพิ่มเติม) กรุงเทพฯ: 6 ตุลารำลึก, 2550.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. "ประวัติการก่อตั้งพรรคคอมมิวนิสต์สยาม" ใน วารสารศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 28  ฉบับที่ 6, 2550 หน้า 142-157.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. "กุหลาบ สายประดิษฐ์ กับอุดมการณ์ปฏิวัติสยาม พ.ศ. 2475" ใน วารสารธรรมศาสตร์ ปีที่ 29 ฉบับที่ 1 (ม.ค.-มิ.ย. 2553) หน้า 38-71.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. อีกฟากหนึ่งของยุโรป : ประวัติศาสตร์สมัยใหม่ของยุโรปตะวันออก ค.ศ.1800-2000. กรุงเทพฯ: ศูนย์ยุโรปศึกษาแห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2553.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ, นักวิจัย. ขบวนการนักศึกษาไทย พ.ศ. 2513-2519 ศึกษาจากผู้ปฏิบัติงาน: รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์, กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, 2556.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ, บรรณาธิการ. จิตร ภูมิศักดิ์ : ความทรงจำและคนรุ่นใหม่ (ในโอกาสการสัมมนาวิชาการ 80 ปี จิตร ภูมิศักดิ์ (2553 : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย). กรุงเทพฯ: 6 ตุลารำลึก, 2557.

สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ. น้ำป่า : บันทึกการต่อสู้ในเขตป่าเทือกเขาบรรทัด. กรุงเทพฯ: อ่าน, 2558.

 

บทบาททางการเมือง

ในรอบ 10 ปีมานี้ สุธาชัยเป็นผู้ที่แสดงจุดยืนไม่เห็นด้วยกับรัฐประหารโดยตลอด นอกจากนี้ยังเป็นนักวิชาการที่ขอยื่นประกันตัวดารณี ชาญเชิงศิลปกุล หรือ ดา ตอร์ปิโด ซึ่งถูกจำคุกระหว่างถูกดำเนินคดีข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพในปี 2551 นอกจากนี้เขาเคยเป็นกรรมการมูลนิธิ 14 ตุลา ซึ่งมี นพ.วิชัย โชควิวัฒน เป็นประธาน และมีประสาร มฤคพิทักษ์ เป็นเลขาธิการ แต่เขาได้ลาออกตั้งแต่ปี 2557

ในปี 2552 ได้ร่วมกับเพื่อนมิตร เช่น อินสอน บัวเขียว, อุดม ขันแก้ว, ประชา อุดมธรรมานุภาพ, สรรเสริญ ศรีอุ่นเรือน และไม้หนึ่ง ก.กุนที เป็นต้น เพื่อรื้อฟื้นพรรคแนวร่วมสังคมประชาธิปไตย แต่ยังไม่ประสบความสำเร็จ

ในปี 2554 เขาได้รับเชิญเป็นผู้กล่าวปาฐกถาในโอกาสครบรอบ 35 ปี เหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 นอกจากนี้ยังเป็นผู้สนับสนุนการล้มล้างผลพวงรัฐประหารตามข้อเสนอของคณะนิติราษฎร์ และรณรงค์ให้มีการปล่อยตัวนักโทษการเมืองอีกด้วย

 

ถูก ศอฉ. คุมตัวปี 53 - อดอาหารประท้วงหลังถูกห้ามอ่านหนังสือ - ไก่อูแนะให้กินเจเล่

ในวิกฤตการเมืองรอบ 10 ปีมานี้ สุธาชัยถูกเจ้าหน้าที่ป้ายสีและควบคุมตัวหลายครั้ง โดยหลังเหตุสลายการชุมนุมที่แยกราชประสงค์ ต่อมาในวันที่ 23 พฤษภาคม 2553 สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ พร้อมด้วยสมยศ พฤกษาเกษมสุข ถูก ศอฉ. ควบคุมตัวที่ศูนย์การทหารม้า ค่ายอดิศร จ.สระบุรี โดยระหว่างควบคุมตัวเจ้าหน้าที่ไม่อนุญาตให้สุธาชัยอ่านหนังสือพิมพ์ ฟังวิทยุ ดูโทรทัศน์ หรือติดตามข่าวสารใดๆ แม้แต่หนังสือวิชาการที่เอาไปด้วยเพื่ออ่านเตรียมการสอนสำหรับปีการศึกษาที่กำลังจะเริ่มเปิดเทอม ทำให้ในวันที่ 27 พฤษภาคม 2553 สุธาชัยอดอาหารประท้วง ทำให้ พ.อ.สรรเสริญ แก้วกำเนิด (ยศในเวลานั้น) ทำหน้าที่โฆษก ศอฉ. ให้สัมภาษณ์หนังสือพิมพ์มติชนว่า การที่ไม่รับประทานอาหารก็คงทำให้หิว แต่ก็เป็นสิทธิของนายสุธาชัย ศอฉ. ควบคุมตัวตามอำนาจ พ.ร.ก.การบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน ที่ต้องควบคุมตัวในสถานที่ไม่ใช่ทัณฑสถาน เรือนจำ ทั้งนี้ ศอฉ. ทำตามกรอบกฎหมาย แต่หากท่านไม่ทานอาหารจริง ท่านกินเจเล่ก็คงจะอิ่มอยู่แล้ว (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง) โดยต่อมาสุธาชัยได้รับการปล่อยตัว

 

ฟ้องหมิ่นประมาท ศอฉ. ผังล้มเจ้า - จนสรรเสริญยอมรับแต่งขึ้น

อนึ่งในวันที่ 26 เมษายน 2553 ในการแถลงข่าวของ ศอฉ. ซึ่ง พ.อ.สรรเสริญ แก้วกำเนิด โฆษก ศอฉ. (ยศในเวลานั้น) ได้แถลงข่าวพร้อมแผนผังซึ่งต่อมาถูกเรียกว่า "ผังล้มเจ้า" โดยระบุว่าการชุมนุมของ นปช. จะยกระดับไปสู่การก่อการร้าย มีการซ่องสุมอาวุธ ใช้ข้อมูลเท็จโจมตีสถาบันเบื้องสูงมีการดำเนินการกันแบบเป็นระบบ โดยในแผนผังที่แจกนั้น นอกจากมีการเขียนรายชื่อนักการเมือง แกนนำคนเสื้อแดง เชื่อมโยงกับ นปช. ว่าจาบจ้วงสถาบันฯ แล้ว นอกจากนี้ยังกล่าวหาว่าโรงเรียนผู้ปฏิบัติงาน นปช. แดงทั้งแผ่นดิน ซึ่งแกนนำ นปช. เป็นบุคลากรหลักของโรงเรียน มีความพยายามที่จะสร้างวาทกรรม มีชุดความคิดอำมาตย์ ไพร่ เนื้อหาในเชิงของการบิดเบือน ปลุกปั่น กระทบต่อความมั่นคงของรัฐอยู่ตลอดเวลา นอกจากนี้ยังเขียนชื่อสุธาชัยไว้ในแผนผังดังกล่าวด้วย

ทำให้ในวันที่ 28 เมษายน 2553 สุธาชัยได้แถลงว่าจะดำเนินคดีต่อ พ.อ.สรรเสริญกับพวกด้วย โดยคำแถลงฟ้องคดีของสุธาชัย ระบุว่า

"อนุสนธิจากการที่ พ.อ.สรรเสริญ แก้วกำเนิด โฆษกของ ศอฉ.ได้แถลงข่าวในวันจันทร์ที่ 26 เมษายน 2553 โดยกล่าวถึงเครือข่ายที่มีการส่อถึงการล้มสถาบันเบื้องสูง ปรากฏว่าในแผนผังของเครือข่ายกลุ่มบุคคลที่ พ.อ.สรรเสริญกล่าวถึง ได้ปรากฏชื่อของข้าพเจ้า สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ อยู่ในเครือข่ายนั้นด้วย และทำให้พี่น้อง เพื่อนฝูง โทรมาถามข่าวว่า เหตุการณ์นั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร จากนั้น ต่อมา ในวันที่ 27 เมษายน รายการต่างๆ ทางวิทยุ และโทรทัศน์ก็นำเอาข่าวและแผนผังนี้มาเผย และมีรายการบางรายการ ได้โจมตีกลุ่มบุคคลที่ปรากฏชื่อในแผนผังอย่างรุนแรง เป็นการจงใจบิดเบือนให้ร้าย โดยไม่ไต่ถามที่มา หรือข้อเท็จจริงแต่อย่างใด และคุณสุเทพ เทือกสุบรรณ ก็ยังออกมาแถลงต่อด้วยซ้ำ ว่าจะออกหมายจับตามรายการนี้อีกด้วย

ในกรณีเช่นนี้ ข้าพเจ้าในฐานะครูสอนประวัติศาสตร์ในมหาวิทยาลัยคนหนึ่ง ที่คงจะไม่มีมหิทธานุภาพที่จะไปต่อกรอำนาจกับ ศอฉ.ได้ แต่ข้าพเจ้าก็มีความจำเป็นที่จะต้องปกป้องสิทธิของตนเอง ก่อนที่จะถูกลากเข้าไปเกี่ยวข้องกับเรื่องสกปรกทางการเมืองที่มากกว่านี้"

โดยคดีดังกล่าวสุธาชัยเป็นโจทก์ยื่นฟ้อง อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรี จำเลยที่ 1 สุเทพ เทือกสุบรรณ รองนายกรัฐมนตรี จำเลยที่ 2 และ พ.อ.สรรเสริญ เป็นจำเลยที่ 3

คำให้การต่อศาลของ พ.อ.สรรเสริญ แก้วกำเนิด (ยศในเวลานั้น) จำเลยที่ 3 คดีผังล้มเจ้า

ต่อมาในวันที่ 22 มีนาคม 2554 พ.อ.สรรเสริญ แก้วกำเนิด (ยศในเวลานั้น) จำเลยที่สาม ได้ให้การต่อศาลยอมรับว่าเป็นผู้เผยแพร่แผนผังดังกล่าว หลังมีการใส่ร้าย “ท่านผู้หญิงจรุงจิตต์” ว่าโทรศัพท์มาสั่งการ ศอฉ. จึงแถลงตอบโต้พร้อมแจกแผนผังเพื่อให้สังคมพิจารณา แต่ที่แจกไปมิได้หมายความว่าผู้ที่มีชื่อในเอกสารอยู่ในขบวนการล้มล้างสถาบันฯ แต่ให้สังคมวินิจฉัยเอาเอง ส่วนที่สื่อมวลชนเอาไปขยายผล ผู้ที่มีรายชื่อในผังจะไปฟ้องร้องก็สุดแล้วแต่จะพิจารณา

คำให้การตอนหนึ่งของ พ.อ.สรรเสริญ ระบุว่า

"ข้าฯ ได้รับมอบหมายให้นำเอกสารเหล่านั้นไปแจกแก่สื่อมวลชน ซึ่งเอกสารที่ไปแจกนั้นมิได้หมายความว่าผู้ที่มีชื่อในเอกสารเป็นผู้เกี่ยว ข้องในฐานะอยู่ในขบวนการล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์ แต่เป็นความเกี่ยวข้องสัมพันธ์ในลักษณะต่างๆ ซึ่งให้สังคมพิจารณาและวินิจฉัยเอาเอง ซึ่งมีรายละเอียดอยู่ในเอกสาร ว่าแต่ละคนเกี่ยวข้องกันในฐานะอะไร เช่น เกี่ยวข้องสัมพันธ์กันในฐานะญาติพี่น้อง เกี่ยวข้องสัมพันธ์กันในฐานะผู้ทำธุรกิจร่วมกันอย่างนี้เป็นต้น ซึ่งมิได้แถลงเลยว่า บุคคลทั้งปวงเหล่านั้นมีความสัมพันธ์ในฐานะที่เป็นผู้อยู่ในขบวนการ และมิได้ให้หมายความเช่นนั้น"

ทั้งนี้ศาลได้ดำเนินการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาท เมื่อโจทก์คือสุธาชัยรับฟังข้อเท็จจริงจากจำเลยที่สาม จึงไม่ติดใจที่จะดำเนินคดีต่อจำเลยทั้งสามอีกต่อไป จึงขอถอนฟ้องจำเลยที่สาม (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง)

 

เผยเป็นเกียรติถูก คสช. เรียกตัว-ยืนยันขอต้านรัฐประหารทุกครั้ง

หลังการรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557 สุธาชัย ถูก คสช. เรียกรายงานตัวตามคำสั่ง คสช. 44/2557 โดยให้มารายงานตัววันที่ 3 มิถุนายน 2557 โดยเขาไม่ได้ถูกควบคุมตัวต่อแต่อย่างใด (อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง)

สุธาชัยเขียนสเตตัสหลังได้รับการปล่อยตัวว่า

"ผมถือว่าเป็นเกียรติมากที่ถูกเชิญตัวในครั้งนี้ เรื่องขอความร่วมมือ ผมจะเอาอำนาจอะไรไปสู้กับคณะรัฐประหารได้ แต่ในเรื่องความคิดและจิตใจ คงบังคับกันไม่ได้ เพราะผมก็ยืนยันว่า ผมไม่ได้ต้านรัฐประหารเฉพาะครั้งนี้ การรัฐประหารตั้งแต่ 6 ตุลา 2519 เป็นต้นมา ผมไม่เคยเห็นเลยว่าจะแก้อะไรได้ มีแต่จะยิ่งขยายปัญหามากขึ้นทุกครั้ง ปัญหาบ้านเมืองคลี่คลายด้วยประชาธิปไตยทั้งนั้น

เรื่องมาตรา 112 สังคมไทยเป็นสังคมที่เป็นใบ้กับเรื่องนี้อยู่แล้ว ผมคนเดียวก็คงทำอะไรไม่ได้อยู่แล้ว เสี่ยงต่อการถูกล่าแม่มด เก็บขยะแผ่นดิน

เล่าให้ฟังแค่นี้ก่อน ผมคงจะเขียนบทความลงโลกวันนี้และประชาไทต่อไป ส่วนเรื่องอะไรคงว่ากันภายหลัง"

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท