FCCT ยกเลิกฉาย 'When Mother's Away' หลังสถานทูตเวียดนามร้องเรียน สน. ลุมพินี โดยสารคดีเกี่ยวกับชีวิตนักกิจกรรมชาวเวียดนาม ผู้เขียนบล็อกเผยแพร่ปัญหาสิ่งแวดล้อม-เสรีภาพการแสดงออก-ความอยุติธรรม และถูกตั้งข้อหาเผยแพร่โฆษณาชวนเชื่อเพื่อต่อต้านพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม ศาลตัดสินจำคุก 10 ปี

'When Mother's Away' ภาพยนตร์สารคดีชีวิตบล็อกเกอร์นักกิจกรรมชาวเวียดนาม ‘มี นาม’ หรือ ‘Mother Muchroom’ ซึ่งถูกตัดสินจำคุกในปี 2560 10 ปี หลังเผยแพร่ผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากสารพิษรั่วจากโรงงานเหล็ก มีกำหนดฉายที่สโมสรผู้สื่อข่าวต่างประเทศประจำประเทศไทย (FCCT) เมื่อบ่ายวานนี้ (4 ก.ค. 61) ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจขอให้ยกเลิกการฉายหลังได้รับการร้องเรียนจากสถานทูตเวียดนามประจำประเทศไทยตามรายงานของไอลอว์ซึ่งอ้างจากบางกอกโพสต์

‘Mother Muchroom’ หรือ ‘เหงียน ง็อก งือ กวิน’ (Nguyen Ngoc Nhu Quanh) หนึ่งในสตรี 13 คนจากทั่วโลก ผู้ได้รับรางวัลสตรีผู้กล้าหาญสากล ของกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ ประจำปี 2560 ถูกคุมขังในเรือนจำมาตั้งแต่เดือนตุลาคมปี 2559 หลังจากที่เธอเขียนบล็อกเผยแพร่เรื่องราวเกี่ยวกับปัญหาสิ่งแวดล้อม เสรีภาพการแสดงออกและความอยุติธรรมในเวียดนาม และถูกตั้งข้อหาเผยแพร่โฆษณาชวนเชื่อเพื่อต่อต้านพรรคคอมมิวนิสต์เวียดนาม 

FCCT แถลงถึงการยกเลิกการจัดฉายภาพยนตร์ว่า ในช่วงเช้าของวันที่ 4 กรกฎาคม มีหนังสือจากสวนลุมพินีส่งมาถึง FCCT ขอความร่วมมือให้งดการจัดฉายภาพยนตร์ หลังจากนั้นได้รับการร้องเรียนจากสถานทูตเวียดนาม และมีนายตำรวจชั้นผู้ใหญ่เดินทางมาพูดคุยกับทาง FCCT ขอให้งดการฉายภาพยนตร์ FCCT ระบุด้วยว่า "เราเสียใจกับความไม่สะดวกที่เกิดขึ้นกับผู้ที่วางแผนจะมาร่วมชมภาพยนตร์เรื่องนี้"

ไอลอว์ได้สอบถามไปยัง Voice องค์กรที่ทำงานรณรงค์ประเด็นสิทธิมนุษยชนในประเทศเวียดนาม ซึ่งเป็นผู้จัดการฉายภาพยนตร์นี้ครั้งแรกวันที่ 27 มิ.ย. ที่ผ่านมา ที่ FCCT โดยการจัดฉายครั้งแรกดำเนินไปด้วยดีไม่มีการแทรกแซงใดๆ แต่เจ้าหน้าที่ของ Voice ที่อยู่ในงานสังเกตว่ามีชายคนหนึ่งตั้งกล้องวิดีโอบันทึกการเสวนาหลังการฉายภาพยนตร์โดยตลอดแต่ไม่สามารถยืนยันได้ว่าชายคนดังกล่าวเป็นใคร

เจ้าหน้าที่ของ Voice ตั้งข้อสังเกตด้วยว่าเหตุที่กิจกรรมฉายภาพยนตร์ครั้งแรกดำเนินไปโดยไม่มีการแทรกแซงอาจเป็นเพราะมีการประชาสัมพันธ์อย่างจำกัด แต่เนื่องจากการจัดฉายในรอบแรกมีกระแสตอบรับดี FCCT จึงจัดฉายภาพยนตร์ดังกล่าวเองอีกครั้งก่อนที่จะถูกแจ้งให้ยกเลิก

ไอลอว์ตั้งข้อสังเกตว่าครั้งนี้ไม่ใช่ครั้งแรกที่การจัดกิจกรรมเกี่ยวกับสถานการณ์สิทธิมนุษยชนในประเทศเวียดนามที่ FCCT ถูกขอให้ยกเลิก

15 พฤศจิกายน 2560 การแถลงข่าว“เวียดนาม - นักโทษแห่งมโนธรรม 165 คน 999 ปีหลังลูกกรง” ก็ถูกยกเลิกหลังตัวแทน FCCT เข้าประชุมร่วมกับเจ้าหน้าที่ทหารและตำรวจสน.ลุมพินีสองครั้ง และก่อนหน้านั้นในวันที่ 26 มิถุนายน 2558 เจ้าหน้าที่ก็เคย "ขอความร่วมมือ" ให้ยกเลิกการแถลงข่าวเปิดตัวรายงานของ Human Rights Watch เกี่ยวกับการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อชนกลุ่มน้อยในเวียดนาม "Vietnam: End “Evil Way” Persecution of Montagnard Christians" โดยเจ้าหน้าที่สน.ลุมพินีระบุเหตุในการ "ขอความร่วมมือ" ครั้งนั้นว่าการแถลงข่าวดังกล่าวอาจกระทบต่อความสัมพันธ์ระหว่างประเทศของไทย

‘เหงียน ง็อก งือ กวิน’ (ภาพจากเฟซบุ๊ค mothermushroom)

สารคดีเรื่อง When Mother's Away เล่าถึงครอบครัวและความเป็นแม่ท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงในประเทศเวียดนาม โดยเล่าเรื่องผ่าน ‘เหงียน ง็อก งือ กวิน’ ซึ่งต้องพลัดพรากจากครอบครัวหลังถูกพิพากษาจำคุกเป็นเวลา 10 ปี ในวันที่ 29 มิถุนายน พ.ศ. 2560 โดยเล่าเรื่องผ่าน แม่ของ ‘เหงียน ง็อก งือ กวิน’ ที่ต้องทำหน้าที่เป็น "แม่" คนที่สองดูแลหลานในยามที่แม่ตัวจริงต้องสูญสิ้นอิสรภาพ และต้องตอบคำถามว่าทำไมแม่ของพวกเขาทั้งสองไม่สามารถกลับมาบ้านได้ แม้สารคดีเรื่องนี้เต็มไปด้วยอารมณ์เศร้าและความเจ็บปวดแต่ก็พยายามสื่อถึงความหวังและแรงบันดาลใจที่ยังพอมีอยู่ในสังคมเวียดนามผ่านความช่วยเหลือของญาติๆและเพื่อนๆที่มีต่อครอบครัว ในวันที่เธอไม่อยู่

‘เหงียน ง็อก งือ กวิน’ เริ่มเขียนบทความบนโลกออนไลน์มาตั้งแต่ปี 2549 และเป็นผู้ก่อตั้งเครือข่ายนักเขียนบล็อกของเวียดนาม ซึ่งเป็นหนึ่งในเว็บไซต์อิสระที่มีอยู่ไม่มากนักในประเทศที่การควบคุมสื่ออย่างเบ็ดเสร็จ บทความที่เธอเขียนนำไปสู่การลุกฮือต่อต้านรัฐบาลเวียดนามหลายครั้ง และมีผู้ประท้วงจำนวนมากถูกจับกุม ตัวของเธอเองเคยถูกคุมขังมาแล้วครั้งหนึ่ง หลังเขียนบทความเกี่ยวกับโครงการทำเหมืองแห่งหนึ่งในเวียดนาม ที่มีรัฐวิสาหกิจจีนเป็นผู้ลงทุนรายใหญ่