สำรวจภาพความเป็นไพร่ และระบบไพร่ ที่นำเสนอผ่านนวนิยาย "ขุนศึก" และ "ข้าบดินทร์" ที่ถูกนำมาสร้างทั้งละครโทรทัศน์และภาพยนตร์ โดยนอกจากจะนำเสนอชีวิตของไพร่ช่วงอยุธยาสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช (ขุนศึก) และรัตนโกสินทร์ช่วงรัชกาลที่ 3 (ข้าบดินทร์) แล้ว ผู้ประพันธ์ยังพยายามสอดแทรกสำนึกความเป็นชาติด้วย

โดยชีวิตของทั้ง "เสมา" ในขุนศึก และ "เหม" ในข้าบดินทร์ ต่างผ่านช่วงอุปสรรค กรณีของข้าบดินทร์ ครอบครัวของ "เหม" ถูกลงโทษจนต้องลงไปเป็นตะพุ่นหญ้าช้าง แต่ตัวเอกของทั้ง 2 เรื่องก็ต่อสู้จนได้ความดีความชอบและได้เลื่อนยศเลื่อนบรรดาศักดิ์ในที่สุด อย่างไรก็ตามนวนิยายยังคงเน้นการนำเสนอ "ไพร่หลวง" ที่ขึ้นตรงกับรัฐ มากกว่าจะพูดถึงชีวิต "ไพร่สม" ที่สังกัดมูลนาย ซึ่งต้องแบ่งเวลาให้การรับใช้มูลนายกับทำงานหาเลี้ยงตัวเอง ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในหมายเหตุประเพทไทย พบกับประภาภูมิ เอี่ยมสม และศิริพจน์ เหล่ามานะเจริญ

ติดตามรายการหมายเหตุประเพทไทยย้อนหลังที่
เฟสบุ๊ค https://www.facebook.com/maihetpraphetthai
หรือลงทะเบียนรับชมที่ https://youtube.com/prachatai