ในสังคมที่ความต่อเนื่องของสถานการณ์อาจไม่เกี่ยวข้องกับพื้นที่และเวลา ในสังคมที่ภาษาคนเริ่มที่จะอธิบายปรากฏการณ์ต่างๆ ไม่ได้แล้ว .. เราไม่ได้เผชิญกับวิกฤตเดียวแล้วจบง่ายๆ อีกต่อไป ลองไปดูกันเมื่อปีที่ผ่านมาเราผ่านวิกฤตที่น่าปวดหัวอะไรมาบ้าง และผลกระทบของมันจะยังคงไหลลื่นเคลื่อนไหวไปเรื่อยๆ โดยในตอนแรกนี้ขอนำเสนอ "วิกฤตราคาน้ำมัน" สู่ "วิกฤตราคาอาหาร"
ที่มาของภาพ: www.localtalk2004.com
วิกฤตราคาน้ำมัน
การเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันในช่วงปี 2548- 2550 นับว่ารุนแรงและได้ส่งผลกระทบต่อภาคเศรษฐกิจและภาคครัวเรือนเป็นอย่างมาก โดยภาครัฐได้ออกมาตรการเพื่อช่วยเหลือแก่ภาคธุรกิจและครัวเรือน เป็นระยะๆ และผู้ที่เกี่ยวข้องสามารถปรับตัวในการใช้พลังงานอย่างประหยัดได้ในระดับหนึ่ง ซึ่งมีส่วนทำให้ยอดการใช้น้ำมันสำเร็จรูปในปี 2550 ลดลงจากปี 2547 ประมาณ 2,395 ล้านลิตร หรือลดลงเฉลี่ยร้อยละ 2.2 ต่อปี อย่างไรก็ดีในปี 2551 ราคาน้ำมันได้เพิ่มสูงขึ้นอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน โดยในเดือนมิถุนายนราคาน้ำมันดิบดูไบและโอมานทำ new high เหนือระดับราคา 136 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล เทียบกับปี 2547 ที่มีระดับราคาเฉลี่ยต่ำกว่า 35 ดอลลาร์ต่อบาร์เรล เนื่องจากมีปัจจัยหลายด้านที่ส่งผลกระทบให้ราคาน้ำมันพุ่งสูงขึ้นอย่างมาก อาทิ เงินดอลลาร์ที่อ่อนค่าทำให้นักลงทุนหันเก็งกำไรในน้ำมันมากขึ้น ปัญหาของผู้ผลิต/ผู้ส่งออกน้ำมัน ความต้องการใช้ที่เพิ่มสูงขึ้น รวมทั้งภัยพิบัติทางธรรมชาติ และปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองระหว่างประเทศ [1]
แต่หลังจากเดือนกรกฎาเป็นต้นมา พบว่าราคาน้ำมันได้ลดลงอย่างรวดเร็ว ทั้งนี้ราคาน้ำมันที่จำหน่ายในประเทศไทย ก็ได้ทำสถิติ new high และ new low ในรอบ 4 ปี โดยจากผลของราคาน้ำมันตลาดโลกที่ปรับสูงเมื่อช่วงครึ่งปีแรกของปี 2551 ได้ทำให้น้ำมันขายปลีกในไทยทั้งเบนซินและดีเซลในไทยสูงกว่า 45 บาท/ลิตร เป็นราคาสูงสุดที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน (new high) แต่ในเดือนธันวาคม คนไทยมีโอกาสได้ใช้ดีเซลที่ต่ำกว่า 20 บาท/ลิตร แก๊สโซฮอล์ต่ำกว่า 15 บาท/ลิตร ถือเป็นราคาต่ำสุด (new low) ในรอบ 4 ปี [2]
ทั้งนี้นับตั้งแต่ปี 2548 สถานการณ์ในตลาดทุนมีความผันผวนค่อนข้างสูง อีกทั้งค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ก็มีแนวโน้มอ่อนค่าลง บรรดานักลงทุนจึงได้ปรับเปลี่ยนการลงทุน จากการเก็งกำไรในตลาดทุน และการเก็งกำไรในอัตราแลกเปลี่ยนดอลลาร์สหรัฐฯ หันมาเก็งกำไรในสัญญาซื้อขายน้ำมันดิบในตลาดล่วงหน้ามากขึ้น ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบพุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ซึ่งตั้งแต่ต้นปี 2550 ที่ผ่านมา ราคาน้ำมันดิบสัญญาซื้อขายล่วงหน้ามีความสัมพันธ์กับค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ที่สูงมาก โดยราคาน้ำมันดิบ NYMEX สัญญาล่วงหน้าหนึ่งเดือนเฉลี่ยในเดือนมกราคม 2550 อยู่ที่ 54.67 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล และอัตราแลกเปลี่ยนดอลลาร์สหรัฐฯ อยู่ที่ 1.3 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร ขณะที่ในเดือนกรกฎาคม 2551 ราคาเฉลี่ยน้ำมันดิบ NYMEX ปรับสูงขึ้นไปที่ 133.48 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล โดยค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ก็อ่อนค่าลงไปอยู่ที่ 1.58 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร ขณะที่ในเดือนกันยายน 2551 ที่ผ่านมา ราคาเฉลี่ยน้ำมันดิบ NYMEX ลดลงมาอยู่ที่ 103.76 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล โดยค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ ก็แข็งค่าขึ้นมาอยู่ที่ 1.43 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร และนับตั้งแต่ต้นเดือนสิงหาคม 2551 ค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯ เริ่มแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับเงินสกุลสำคัญ เช่น ยูโร จึงเกิดการเทขายสัญญาซื้อขายน้ำมันดิบล่วงหน้าออกมาบ้าง ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบปรับตัวลดลง แต่ทว่าในเดือนตุลาคมราคาน้ำมันดิบกลับลดลงอย่างรวดเร็วถึงกว่า 37 ดอลลาร์สหรัฐฯ/บาร์เรล ซึ่งมากกว่าค่าเงินดอลลาร์สหรัฐฯที่แข็งค่าขึ้นเพียงประมาณ 0.12 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อหนึ่งยูโร ซึ่งแสดงให้เห็นว่ายังคงมีปัจจัยอื่นที่ส่งผลให้ราคาน้ำมันดิบปรับตัวลดลงอย่างรวดเร็ว [3]
ในช่วงที่เราเผชิญกับวิกฤตราน้ำมัน (ช่วงครึ่งปีแรก) มันได้ส่งผลกระทบต่อคนธรรมดาสามัญอย่างเลี่ยงไม่ได้ เนื่องจาก "น้ำมัน" นั้น แทบที่จะเป็นต้นทุนที่อยู่ในสินค้าและบริการเกือบทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นภาคอุตสาหกรรม, เกษตร, ประมง, ขนส่ง และบริการ รวมถึงส่งผลให้เกิดค่าใช้จ่ายภาคครัวเรือนที่สูงขึ้นโดยเฉพาะในช่วงกลางปี 2551
โดยสถานการณ์ในไตรมาสที่ 2 ของปีที่ผ่านมานั้น พบว่านอกเหนือจากแรงผลักดันจากภาคเกษตรที่ขยายตัวสูงถึงร้อยละ 6.5 (จากร้อยละ 3.5 ในไตรมาสที่ 1/2551) แล้ว การผลิตในภาคอื่นๆ ส่วนใหญ่ล้วนชะลอตัวลง ทั้งภาคอุตสาหกรรม การค้าส่งค้าปลีก และการบริการด้านอื่นๆ ขณะที่ภาคประมงและก่อสร้างหดตัวเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีก่อน (ร้อยละ 3.0 และ 3.9 ตามลำดับ) ทั้งนี้การผลิตในภาคเกษตรที่ขยายตัวสูงจากแรงหนุนในด้านราคาและความต้องการสินค้าเกษตรที่ปรับตัวสูงขึ้นอย่างมาก [4]
ช่วงครึ่งปีที่ผ่านมา ราคาน้ำมันดีเซลซึ่งเป็นต้นทุนสำคัญของการขนส่งทางบกมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยในช่วงกลางปี 2551 ได้ทำสถิติแตะที่ระดับสูงกว่า 40 บาทต่อลิตร ขยายตัวจากช่วงเดียวกันของปีก่อนเกือบร้อยละ 60 ซึ่งหากพิจารณาเป็นรายไตรมาส พบว่า ไตรมาสที่ 1 ปี 2551 ราคาน้ำมันดีเซลโดยเฉลี่ยอยู่ที่ระดับ 29.7 บาทต่อลิตร ขยายตัวประมาณ ร้อยละ 28.3 และคาดว่าจะสูงขึ้นมาอยู่ที่เฉลี่ย 36.4 บาทต่อลิตร ขยายตัวประมาณร้อยละ 36.8 ในไตรมาสที่ 2 ซึ่งขณะนี้ต้นทุนน้ำมันคิดเป็นสัดส่วนประมาณร้อยละ 60-70 ของต้นทุนขนส่งทั้งหมด สะท้อนให้เห็นถึงภาวะต้นทุนของภาคการขนส่งที่สูงขึ้น ทั้งนี้ ผู้ประกอบการก็ได้มีการปรับขึ้นค่าบริการขนส่งตามการปรับขึ้นของราคาน้ำมันไปด้วย [5]
ในส่วนของภาคสินอุปโภค-บริโภคก็พบว่ามีการขึ้นราคาสินค้าอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นข้าวแกงไปจนถึงสินค้าต่างๆ ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน โดยเหตุผลหลักของผู้ประกอบการก็คือการอ้างถึงการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมัน
สถิติราคาน้ำมันปี พ.ศ. 2551 [6]
PTT DATE OF CHANGES |
ULG95 |
UGR91 |
95 E10 |
91 E10 |
95 E20 |
95 E85 |
HSD |
HSD B5 |
Diesel Palm |
NGV |
01 Jan 2008 05:00 |
32.89 |
31.59 |
28.89 |
28.09 |
27.29 |
29.34 |
28.34 |
8.5 |
||
03 Jan 2008 05:00 |
33.29 |
31.99 |
29.29 |
28.49 |
27.29 |
29.74 |
28.74 |
8.5 |
||
08 Jan 2008 05:00 |
33.69 |
32.39 |
29.69 |
28.89 |
27.69 |
29.74 |
28.74 |
8.5 |
||
17 Jan 2008 05:00 |
33.29 |
31.99 |
29.29 |
28.49 |
27.29 |
29.34 |
28.34 |
8.5 |
||
22 Jan 2008 05:00 |
32.89 |
31.59 |
28.89 |
28.09 |
26.89 |
29.34 |
28.34 |
8.5 |
||
24 Jan 2008 05:00 |
32.49 |
31.19 |
28.49 |
27.69 |
26.49 |
28.94 |
27.94 |
8.5 |
||
30 Jan 2008 05:00 |
32.79 |
31.69 |
28.79 |
27.99 |
26.79 |
29.14 |
28.34 |
8.5 |
||
01 Feb 2008 05:00 |
32.79 |
31.69 |
28.79 |
27.99 |
26.79 |
29.14 |
28.64 |
8.5 |
||
15 Feb 2008 05:00 |
32.79 |
31.69 |
28.79 |
27.99 |
26.79 |
29.14 |
28.64 |
28.64 |
8.5 |
|
21 Feb 2008 05:00 |
33.19 |
32.09 |
29.19 |
28.39 |
27.19 |
29.54 |
29.04 |
29.04 |
8.5 |
|
28 Feb 2008 05:00 |
33.59 |
32.49 |
29.59 |
28.79 |
27.59 |
29.94 |
29.44 |
29.44 |
8.5 |
|
13 Mar 2008 05:00 |
34.09 |
32.99 |
30.09 |
29.29 |
28.09 |
29.94 |
29.44 |
29.44 |
8.5 |
|
15 Mar 2008 05:00 |
34.59 |
33.49 |
30.59 |
29.79 |
28.59 |
29.94 |
29.44 |
29.44 |
8.5 |
|
16 Mar 2008 05:00 |
34.59 |
33.49 |
30.59 |
29.79 |
28.59 |
30.44 |
29.94 |
29.94 |
8.5 |
|
18 Mar 2008 05:00 |
34.59 |
33.49 |
30.59 |
29.79 |
28.59 |
30.94 |
30.24 |
30.24 |
8.5 |
|
22 Mar 2008 05:00 |
34.09 |
32.99 |
30.09 |
29.29 |
28.09 |
30.94 |
30.24 |
30.24 |
8.5 |
|
01 Apr 2008 05:00 |
34.59 |
33.49 |
30.59 |
29.79 |
28.59 |
31.44 |
30.74 |
30.74 |
8.5 |
|
09 Apr 2008 05:00 |
35.09 |
33.99 |
31.09 |
30.29 |
29.09 |
31.44 |
30.74 |
30.74 |
8.5 |
|
11 Apr 2008 05:00 |
35.09 |
33.99 |
31.09 |
30.29 |
29.09 |
31.94 |
31.24 |
31.24 |
8.5 |
|
19 Apr 2008 05:00 |
35.59 |
34.49 |
31.59 |
30.79 |
29.59 |
32.44 |
31.74 |
31.74 |
8.5 |
|
23 Apr 2008 05:00 |
36.09 |
34.99 |
32.09 |
31.29 |
30.09 |
32.44 |
31.74 |
31.74 |
8.5 |
|
24 Apr 2008 05:00 |
36.09 |
34.99 |
32.09 |
31.29 |
30.09 |
32.94 |
32.24 |
32.24 |
8.5 |
|
30 Apr 2008 05:00 |
36.59 |
35.49 |
32.59 |
31.79 |
30.59 |
33.44 |
32.74 |
32.74 |
8.5 |
|
08 May 2008 05:00 |
37.09 |
35.99 |
33.09 |
32.29 |
31.09 |
33.94 |
33.24 |
33.24 |
8.5 |
|
12 May 2008 05:00 |
37.59 |
36.49 |
33.59 |
32.79 |
31.59 |
34.44 |
33.74 |
33.74 |
8.5 |
|
14 May 2008 05:00 |
38.09 |
36.99 |
34.09 |
33.29 |
32.09 |
34.44 |
33.74 |
33.74 |
8.5 |
|
17 May 2008 05:00 |
38.59 |
37.49 |
34.59 |
33.79 |
32.59 |
34.94 |
34.24 |
34.24 |
8.5 |
|
19 May 2008 05:00 |
38.59 |
37.49 |
34.59 |
33.79 |
32.59 |
35.44 |
34.74 |
34.74 |
8.5 |
|
21 May 2008 05:00 |
39.09 |
37.99 |
35.09 |
34.29 |
33.09 |
35.44 |
34.74 |
34.74 |
8.5 |
|
22 May 2008 05:00 |
39.09 |
37.99 |
35.09 |
34.29 |
33.09 |
35.94 |
35.24 |
35.24 |
8.5 |
|
24 May 2008 05:00 |
39.59 |
38.49 |
35.59 |
34.79 |
33.59 |
36.64 |
35.94 |
35.94 |
8.5 |
|
25 May 2008 05:00 |
39.59 |
38.49 |
35.59 |
34.79 |
33.59 |
37.64 |
36.94 |
36.94 |
8.5 |
|
28 May 2008 05:00 |
40.09 |
38.99 |
36.09 |
35.29 |
34.09 |
38.34 |
37.64 |
37.64 |
8.5 |
|
29 May 2008 05:00 |
40.09 |
38.99 |
36.09 |
35.29 |
34.09 |
39.04 |
38.34 |
38.34 |
8.5 |
|
31 May 2008 05:00 |
40.09 |
38.99 |
35.39 |
34.59 |
33.39 |
39.04 |
38.34 |
38.34 |
8.5 |
|
09 Jun 2008 05:00 |
40.79 |
39.69 |
36.09 |
35.29 |
34.09 |
39.74 |
39.04 |
39.04 |
8.5 |
|
11 Jun 2008 05:00 |
41.59 |
40.49 |
36.89 |
36.09 |
34.89 |
40.54 |
39.84 |
39.84 |
8.5 |
|
13 Jun 2008 05:00 |
41.59 |
40.49 |
36.89 |
36.09 |
35.59 |
41.34 |
40.64 |
40.64 |
8.5 |
|
15 Jun 2008 05:00 |
42.09 |
40.99 |
37.39 |
36.59 |
36.09 |
41.84 |
41.14 |
41.14 |
8.5 |
|
30 Jun 2008 05:00 |
42.89 |
41.79 |
38.19 |
37.39 |
36.89 |
42.64 |
41.94 |
41.94 |
8.5 |
|
03 Jul 2008 05:00 |
43.29 |
42.19 |
38.59 |
37.79 |
37.29 |
43.44 |
42.74 |
42.74 |
8.5 |
|
07 Jul 2008 05:00 |
43.89 |
42.79 |
39.19 |
38.39 |
37.89 |
44.24 |
43.54 |
43.54 |
8.5 |
|
10 Jul 2008 05:00 |
42.19 |
38.59 |
37.79 |
37.29 |
44.24 |
43.54 |
43.54 |
8.5 |
||
11 Jul 2008 05:00 |
41.79 |
38.19 |
37.39 |
36.89 |
44.24 |
43.54 |
43.54 |
8.5 |
||
18 Jul 2008 05:00 |
41.19 |
37.59 |
36.79 |
36.29 |
43.64 |
42.94 |
42.94 |
8.5 |
||
20 Jul 2008 05:00 |
40.39 |
36.79 |
35.99 |
35.49 |
43.04 |
42.34 |
42.34 |
8.5 |
||
22 Jul 2008 05:00 |
39.39 |
35.79 |
34.99 |
34.49 |
42.24 |
41.54 |
41.54 |
8.5 |
||
25 Jul 2008 12:01 |
38.59 |
31.09 |
30.29 |
29.79 |
38.74 |
38.24 |
38.24 |
8.5 |
||
29 Jul 2008 05:00 |
38.59 |
31.09 |
30.29 |
29.79 |
37.94 |
37.44 |
37.44 |
8.5 |
||
30 Jul 2008 05:00 |
37.99 |
30.49 |
29.69 |
29.19 |
37.94 |
37.44 |
37.44 |
8.5 |
||
01 Aug 2008 05:00 |
37.99 |
30.49 |
29.69 |
29.19 |
37.44 |
36.94 |
36.94 |
8.5 |
||
02 Aug 2008 05:00 |
37.99 |
30.49 |
29.69 |
29.19 |
37.44 |
36.74 |
36.74 |
8.5 |
||
05 Aug 2008 05:00 |
37.99 |
30.49 |
29.69 |
29.19 |
36.84 |
36.14 |
36.14 |
8.5 |
||
06 Aug 2008 05:00 |
37.49 |
29.99 |
29.19 |
28.69 |
35.84 |
35.14 |
35.14 |
8.5 |
||
09 Aug 2008 05:00 |
37.49 |
29.99 |
29.19 |
28.69 |
35.04 |
34.34 |
34.34 |
8.5 |
||
12 Aug 2008 05:00 |
36.89 |
29.39 |
28.59 |
28.09 |
34.24 |
33.54 |
33.54 |
8.5 |
||
14 Aug 2008 05:00 |
36.29 |
28.79 |
27.99 |
27.49 |
33.64 |
32.94 |
32.94 |
8.5 |
||
19 Aug 2008 05:00 |
36.29 |
28.79 |
27.99 |
27.49 |
33.04 |
32.34 |
32.34 |
8.5 |
||
29 Aug 2008 05:00 |
36.29 |
28.79 |
27.99 |
27.49 |
20.19 |
33.04 |
32.34 |
32.34 |
8.5 |
|
04 Sep 2008 05:00 |
36.29 |
28.79 |
27.99 |
27.49 |
20.19 |
32.44 |
31.74 |
31.74 |
8.5 |
|
12 Sep 2008 05:00 |
36.29 |
28.79 |
27.99 |
27.49 |
20.19 |
31.84 |
31.14 |
31.14 |
8.5 |
|
17 Sep 2008 05:00 |
35.79 |
28.29 |
27.49 |
26.99 |
19.69 |
31.34 |
30.64 |
30.64 |
8.5 |
|
19 Sep 2008 05:00 |
35.19 |
27.69 |
26.89 |
26.39 |
19.09 |
30.74 |
30.04 |
30.04 |
8.5 |
|
01 Oct 2008 05:00 |
34.59 |
27.09 |
26.29 |
25.79 |
18.49 |
30.14 |
29.44 |
29.44 |
8.5 |
|
05 Oct 2008 05:00 |
34.19 |
27.09 |
26.29 |
25.79 |
18.49 |
29.54 |
28.84 |
28.84 |
8.5 |
|
07 Oct 2008 05:00 |
33.79 |
26.89 |
26.09 |
25.59 |
18.29 |
28.74 |
28.04 |
28.04 |
8.5 |
|
09 Oct 2008 05:00 |
33.79 |
26.89 |
26.09 |
25.59 |
18.29 |
28.14 |
27.44 |
27.44 |
8.5 |
|
11 Oct 2008 05:00 |
33.39 |
26.49 |
25.69 |
25.19 |
18.29 |
27.54 |
26.84 |
26.84 |
8.5 |
|
14 Oct 2008 05:00 |
32.99 |
26.49 |
25.69 |
25.19 |
18.29 |
26.74 |
26.04 |
26.04 |
8.5 |
|
15 Oct 2008 05:00 |
31.99 |
25.49 |
24.69 |
24.69 |
18.29 |
25.74 |
25.04 |
25.04 |
8.5 |
|
18 Oct 2008 05:00 |
30.99 |
24.49 |
23.69 |
23.69 |
18.29 |
24.74 |
24.04 |
24.04 |
8.5 |
|
21 Oct 2008 05:00 |
30.39 |
23.89 |
23.09 |
23.09 |
18.29 |
23.94 |
23.24 |
23.24 |
8.5 |
|
25 Oct 2008 05:00 |
29.39 |
23.89 |
23.09 |
22.59 |
18.29 |
23.44 |
22.44 |
22.44 |
8.5 |
|
29 Oct 2008 05:00 |
28.59 |
23.29 |
22.49 |
21.99 |
18.29 |
23.44 |
22.44 |
22.44 |
8.5 |
|
30 Oct 2008 05:00 |
28.59 |
23.29 |
22.49 |
21.99 |
18.29 |
22.84 |
21.84 |
21.84 |
8.5 |
|
05 Nov 2008 05:00 |
27.79 |
22.69 |
21.89 |
21.39 |
18.29 |
22.84 |
21.84 |
21.84 |
8.5 |
|
08 Nov 2008 05:00 |
26.99 |
21.89 |
21.09 |
20.59 |
18.29 |
22.84 |
21.84 |
21.84 |
8.5 |
|
11 Nov 2008 05:00 |
26.19 |
21.09 |
20.29 |
19.79 |
18.29 |
22.84 |
21.84 |
21.84 |
8.5 |
|
15 Nov 2008 05:00 |
25.39 |
20.29 |
19.49 |
18.99 |
18.29 |
22.24 |
21.24 |
21.24 |
8.5 |
|
19 Nov 2008 05:00 |
24.59 |
19.89 |
19.09 |
18.59 |
18.29 |
22.24 |
20.74 |
20.74 |
8.5 |
|
22 Nov 2008 05:00 |
23.79 |
19.09 |
18.29 |
17.79 |
18.29 |
21.64 |
20.14 |
20.14 |
8.5 |
|
25 Nov 2008 05:00 |
22.99 |
18.29 |
17.49 |
16.99 |
18.29 |
21.04 |
19.54 |
19.54 |
8.5 |
|
02 Dec 2008 05:00 |
22.59 |
17.89 |
17.09 |
16.59 |
18.29 |
21.04 |
19.54 |
19.54 |
8.5 |
|
05 Dec 2008 05:00 |
22.19 |
17.49 |
16.69 |
16.19 |
18.29 |
20.44 |
18.94 |
18.94 |
8.5 |
|
09 Dec 2008 05:00 |
21.39 |
16.89 |
16.09 |
15.59 |
18.29 |
19.84 |
18.34 |
18.34 |
8.5 |
|
16 Dec 2008 05:00 |
21.39 |
16.89 |
16.09 |
15.59 |
18.29 |
19.34 |
17.84 |
17.84 |
8.5 |
|
26 Dec 2008 05:00 |
20.79 |
16.29 |
15.49 |
14.99 |
18.29 |
18.74 |
17.24 |
17.24 |
8.5 |
|
PTT DATE OF CHANGES |
ULG95 |
UGR91 |
95 E10 |
91 E10 |
95 E20 |
95 E85 |
HSD |
HSD B5 |
Diesel Palm |
NGV |
สู่ "วิกฤตราคาอาหาร"
ในปี 2551 ที่ผ่านมา ราคาธัญพืชได้พุ่งขึ้นสูงเป็นประวัติการณ์ นอกจากปัจจัยทางด้านอุปสงค์และอุปทานอันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศโลกแล้ว ก็ยังมีสาเหตุที่เกิดจากผลกระทบของราคาน้ำมันที่พุ่งสูงขึ้น ทำให้เกิดการตื่นตัวในการผลิตพลังงานทางเลือก โดยเฉพาะพลังงานทางเลือกจากสินค้าเกษตรซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผลผลิตพืชผลทางการเกษตรมีปริมาณลดลง และราคาเพิ่มสูงขึ้น จึงทำให้หลายประเทศต้องประสบกับวิกฤตอาหาร
จากข้อมูลขององค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (Food and Agriculture Organization: FAO) เมื่อเดือนสิงหาคม พบว่าประเทศยากจนและประเทศกำลังพัฒนา 37 ประเทศ กำลังประสบกับวิกฤตอาหารและต้องการความช่วยเหลือจากภายนอกอย่างเร่งด่วน โดยในจำนวนนี้มีประเทศในแอฟริกา 21 ประเทศ เช่น โซมาเลีย สวาซิแลนด์ ซิมบับเว คองโก กาน่า เคนย่า และในเอเชีย 10 ประเทศ เช่น อัฟกานิสถาน ศรีลังกา เกาหลีเหนือ บังกลาเทศ เนปาล รวมทั้งประเทศ ในลาตินอเมริกา 5 ประเทศ และยุโรป 1 ประเทศ [7]
ทั้งนี้จากข้อมูลของสหประชาชาติ พบว่าราคาอาหารโดยเฉพาะข้าวเจ้า, ข้าวสาลี และอาหารหลักอื่นๆ ที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ทำให้งบประมาณฉุกเฉินที่ได้รับเพิ่มเติมจากประเทศร่ำรวย ไม่เพียงพอต่อความต้องการ โดย โครงการช่วยเหลือด้านอาหารให้กับเด็กยากไร้ในกัมพูชา, เคนยา, คาซัคสถาน และประเทศยากจนอื่นๆ ได้รับผลกระทบอย่างหนัก และคาดว่าจะมีเด็กในประเทศยากจนทั่วโลกประสบปัญหาขาดแคลนอาหารกว่า 20 ล้านคน ซึ่งโครงการอาหารโลกสามารถระดมทุนช่วยเหลือได้เพียง 300 ล้านดอลลาร์ จากความต้องการทั้งหมด 500 ล้านดอลลาร์ ส่วนมาตรการในระยะยาว ประเทศกำลังพัฒนาโดยเฉพาะในแอฟริกาจะต้องสนับสนุนงบประมาณในด้านการเกษตร เพื่อเพิ่มผลผลิตด้านอาหารให้มากขึ้น [8]
จากภาวิกฤตอาหารแพงนี้ ได้ส่งผลกระทบต่อสังคม สถาบันทางสังคม ในภูมิภาคต่างๆ อย่างกว้างขวาง ในหลายประเทศมีการประท้วงจนถึงขั้นก่อจลาจล และในหลายประเทศวิกฤตนี้ได้นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงทางการเมืองในประเทศ (ดู: ประมวลสถานการณ์ ภาวะวิกฤตอาหารประจำสัปดาห์ (4 - 10 พ.ค.2551) และข่าว-บทความ-รายงาน ประชาไท: วิฤตอาหาร ในท้ายข่าว)
ทั้งนี้ประเทศไทยเองก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน โดยเฉพาะการตื่นตัวของเกษตรกรในการเพาะปลูกวัตถุดิบให้กับอุตสาหกรรมพลังงานทางเลือก โดยในประเทศไทยวัตถุดิบจากเกษตรกรรมเป็นเชื้อเพลิง ซึ่งจากการศึกษาวัตถุดิบจากภาคเกษตรที่เหมาะสมกับใช้ชื้อเพลิงมีตั้งแต่ แกลบ ซังข้าวโพด ชานอ้อยเหง้ามันสำปะหลัง เปลือกมันสำปะหลัง กากมันสำปะหลัง กะลามะพร้าว ทางปาล์ม ไม้กระถินยักษ์ ไม้ยูคาลิปตัส และเปลือกไม้ยูคาลิปตัส น่าจับตามองบ้านเราคือการที่บรรษัทยักษ์ใหญ่นำวิธีการคอนแทร็ก ฟาร์มมิ่ง (Contract Farming) มาให้ชาวบ้านปลูกพืชพลังงาน มีการให้ราคาสูงจนชาวบ้านต้องปลูกพืชชนิดนั้นเป็นหลัก และขายกลับไปเพื่อทำพลังงานทางเลือก ซึ่งความต้องการของพลังงานทางเลือกมันมีสูงทำให้ราคาของวัตถุดิบแพงไปด้วย ทำให้เกิดผลกระทบต่ออุตสาหกรรมที่ใช้วัตถุดิบชนิดเดียวกัน คือ อุตสาหกรรมอาหาร
การที่พืชพลังงานมีราคาสูงนี้ การขยายพื้นที่เพาะปลูกจึงเกิด แต่ด้วยพื้นที่ทางเกษตรกรรมของไทยมันแทบที่จะขยายเพิ่มไม่ได้แล้ว ดังนั้นจึงต้องมีการเสียสละพื้นที่เกษตรชนิดหนึ่งไป เพื่อเพิ่มพื้นที่ให้กับเกษตรอีกชนิดหนึ่ง ตัวอย่างเช่น ที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ในจังหวัด นครราชสีมา ขอนแก่น บุรีรัมย์ ชัยภูมิ อุบลราชธานี ศรีสะเกษ อำนาจเจริญ และยโสธร รัฐและเอกชนกำลังไปส่งเสริมให้มีการปลูกมันสำปะหลังเพิ่มขึ้น เพื่อผลิตเอธานอล โดยในปี พ.ศ. 2551-2552 มีพื้นที่เป้าหมายกว่า 500,000 ไร่ ซึ่งมันทำให้เราวิตกไปถึงว่ามันอาจจะส่งผลต่อปริมาณข้าวอาจจะเกิดวิกฤตขาดแคลนหรือราคาแพงขึ้น เพราะพื้นที่ปลูกข้าวนาปีที่สำคัญ อยู่ในจังหวัดนครราชสีมา บุรีรัมย์ อุบลราชธานี ด้วย -- นอกจากนี้ยังได้ส่งผลกระทบให้มีการขยายพื้นที่ทำกินที่ผิดกฎหมายเพิ่มขึ้นในแหล่งต้นน้ำต่างๆ อีกด้วยในเขตภาคเหนือ
การเร่งผลิตไบโอดีเซล ทำให้ราคาปาล์มในตลาดโลกสูงไปถึงตันละ 900 ดอลลาร์ ส่งผลให้บางประเทศต้องชะลอการพัฒนาไบโอดีเซลลงไป ซึ่งในเมืองไทยก็เช่นกัน รวมถึงผลกระทบต่อค่าครองชีพ ที่เห็นได้ชัดในกรณีของบ้านเราก็คือการเพิ่มขึ้นของราคาน้ำมันพืชที่พุ่งขึ้นสูงขึ้นตามราคาปาล์มและถั่วเหลือง โดยเฉพาะปาล์มนั้นเรียกได้ว่าปริมาณผลิตในประเทศแทบที่จะไม่พอกับความตั้งการ ตั้งแต่มีการนำมาทำไบโอดีเซล [9]
ถึงแม้ว่าผลกระทบจากภาวะวิกฤตอาหารในประเทศไทยจะไม่รุนแรงดังนานาประเทศ แต่ทั้งนี้คาดหมายกันว่า การตื่นตัวของเกษตรกรในการเพาะปลูกพืชที่เป็นวัตถุดิบให้กับอุตสาหกรรมพลังงานทางเลือก จะส่งผลกระทบพืชอาหารในไม่ช้านี้ ไม่ว่าจะเป็นเรื่องพื้นที่เพาะปลูก หรือกลไกตลาดที่จะดันให้ราคาอาหารกับราคาพลังงานสูงขึ้นไปพร้อมกัน
..
[1] วิกฤตน้ำมันปี 2551 (ธนาคารกรุงไทย, 10-07-2008)
[2] นโยบายพลังงานยวบ บทเรียนรับมือออยล์ช็อก (เว็บไซต์ข่าวสด, 31-12-2008)
[3] ราคาน้ำมันโลกดิ่งลงอย่างรวดเร็ว : ผลกระทบต่อธุรกิจ...ไทยเตรียมรับมือ (ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 31-10-2008)
[4] GDP ไตรมาสที่ 2/2551 ขยายตัวร้อยละ 5.3 ต่ำกว่าคาด ... แนวโน้มครึ่งหลังยังคงชะลอตัว (ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 25-08-2008)
[5] ปัญหาต้นทุนขนส่งรถบรรทุก ... น้ำมันราคาถูกช่วยบรรเทาได้ระยะหนึ่งแต่ต้องควบคู่ไปกับการแก้ปัญหาระยาว (ศูนย์วิจัยกสิกรไทย, 23-06-2008)
[6] ที่มา: http://www.eppo.go.th/retail_changes.html
[7] 3 องค์กรเศรษฐกิจเผยตัวเลขส่งออกอาหารเลี้ยงโลกปีนี้เป้า 750,000 ล้านบาท (พิมพ์ไทย, 14-08-2008)
[8] เงินทุนฉุกเฉินจากชาติร่ำรวยไม่พอแก้วิกฤติอาหารแพงของโลก (Money Channel, 23-05-2008)
[9] วิทยากร บุญเรือง: วิกฤตพลังงานและผลกระทบต่อคนจน (ประชาไท, 14-02-2551)]