ท่านปรีดี พนมยงค์ พยายามเปลี่ยนประเทศไทยด้วยหลักการประชาธิปไตย ในขณะที่ท่านจอมพล ป. พิบูลสงคราม พยายามเปลี่ยนรัฐราชสมบัติสยามให้เป็นรัฐชาติไทย ผมคิดว่าสำคัญทั้งสองด้าน และที่จริงควรเสริมกันและกันด้วย
หากทุกฝ่ายรักษากติกาการเลือกตั้งที่แม้ไม่เป็นธรรมนี้ไว้ โอกาสที่การเปลี่ยนผ่านโดยสงบก็ยังเป็นไปได้อยู่ เพียงแต่ให้น่าสงสัยว่าชนชั้นนำซึ่งมีกองทัพอยู่ในมือ จะปล่อยให้เกิดการเปลี่ยนผ่านในระยะยาว เป็นไปโดยสงบหรือไม่เท่านั้น
จากกรณี นิธิ เอียวศรีวงศ์ เขียนจดหมายเปิดผนึกถึงพรรคเพื่อไทย ภูมิธรรม เวชยชัย เลขาธิการพรรคเพื่อไทย เขียนจดหมายตอบ 'นิธิ เอียวศรีวงศ์’ มีรายละเอียดดังนี้
เงื่อนไขของการรัฐประหารในครั้งนี้ ถือได้ว่าบรรลุจุดสุดยอดของแนวโน้มที่เกิดมาตั้งแต่การรัฐประหาร 6 ตุลาคม 2519 นั่นคือ การยึดอดีตเป็นเกราะกำบังภัยให้แก่ ทั้งผู้ทำรัฐประหารและชาติบ้านเมืองจากความเปลี่ยนแปลงที่หลีกเลี่ยงไม่ได้
เรากำลังเผชิญความเปลี่ยนแปลงที่กว้างใหญ่ไพศาลมาก ทั้งพัฒนาการภายใน และกระแสโลกาภิวัตน์จากภายนอก ชาติไทยควรเดินไปอย่างไร ไม่ใช่ควรแต่งกายอย่างไร
การเลือกตั้งครั้งนี้คือการต่อสู้เชิงอุดมการณ์ หากพรรคเพื่อไทยยังพยายามรักษาความจืดของพรรคไว้เพื่อหวังจะได้เกี้ยเซี้ย นอกจากพรรคจะไม่มีโอกาสเกี้ยเซี้ยแล้ว ประชาชนก็จะเริ่มตื่นรู้ว่า ไม่อาจใช้พรรคเพื่อไทยเป็นเครื่องมือทางการเมืองของเขาได้
ในสถานการณ์ปัจจุบัน ชาตินิยมไทยไม่ให้อำนาจแก่ใครเป็นพิเศษ ไม่มีศัตรูภายนอกให้ใครเป็นแนวหน้าในการต่อสู้ และไม่ว่าจะยกข้อหาศัตรูภายในให้แก่คนกลุ่มใด ก็ยากจะกีดกันเขาจากเวทีการเมืองได้
สุดทางแห่งความยืดหยุ่นของ “ระบอบ” เมื่อไร “ระบอบ” ก็ต้องเปลี่ยน แต่คนชั้นกลางซึ่งไม่เคยเป็นพลังเด็ดขาดทางการเมืองเลยจะมีส่วนในการสร้าง “ระบอบ” ใหม่แค่ไหน และอย่างไร ยังน่าสงสัยอยู่
ผมเห็นพรรคเกรียนกำลังเล่น “การเมืองใหม่” คือไม่จำเป็นต้องกระโดดขึ้นไปบนเวทีที่เป็นทางการ แต่ใช้ประโยชน์จากเวทีที่ไม่เป็นทางการ และช่องทางการเชื่อมโยงกับเวทีที่เป็นทางการ เพื่อสร้าง “การเมือง” ของพลเมือง
อังกฤษนั้นเป็นประเทศเล็กนิดเดียว จะดูแลผลประโยชน์ตนเองในอาณานิคมหรือกึ่งอาณานิคมที่แผ่ไปทั่วโลกได้อย่างไร อังกฤษเลือกจะตั้งราชาธิปไตยขึ้นในดินแดนต่างๆ หากอังกฤษมั่นใจว่าสถาบันกษัตริย์ที่เกิดขึ้นนั้น จะเชื่อฟังและส่งเสริมผลประโยชน์อังกฤษ
