"ไม่มีเหตุผลอะไรที่ธนาคารโลกจะไม่สนับสนุนโครงการน้ำเทิน 2"
สัมภาษณ์พิเศษ "ไชยประเสริฐ พมโสภา" คณะกรรมการพลังงานแห่งซาดลาว

ภายหลังการจัดการประชุมเพื่อระดมความเห็นเกี่ยวกับโครงการน้ำเทิน 2 รอบสุดท้ายที่เวียงจันทน์เสร็จสิ้นลงเสมือนระฆังสัญญาณหมดเวลาสำหรับการร่วมแสดงความเห็นจากประชาคมโลก จากนี้โครงการน้ำเทิน 2 จะถูกดำเนินการต่อไปอย่างไร หรือเพียงรอการตัดสินใจจากธนาคารโลกเท่านั้น

ผู้สื่อข่าวประชาไท มีโอกาสสัมภาษณ์ นายไชยประเสริฐ พมโสภา หัวหน้าสำนักเลขานุการคณะกรรมการพลังงานแห่งซาดลาว องค์กรซึ่งทำหน้าที่รับผิดชอบโครงการน้ำเทิน 2 ในส่วนของรัฐบาลลาวว่า จะดำเนินการอย่างไรต่อไป และรัฐบาลลาวคาดการณ์อนาคตของโครงการน้ำเทิน 2 ไว้เช่นใด

ประชาไท : หลังจากการประชุมเกี่ยวกับเขื่อนน้ำเทิน 5 ครั้งเสร็จสิ้นลงแล้วทางการลาวจะดำเนินการอย่างไรต่อไป

ไชยประเสริฐ : หลังจากจบการเวิร์กช็อป 5 ครั้งทางการลาวจะดำเนินการสืบต่อปรับปรุงเอกสารทางสิ่งแวดล้อม ทางสังคมในส่วนที่เป็นความรับผิดชอบของทางรัฐบาล เช่นส่วนที่เป็นเอกสารการศึกษาเกี่ยวกับป่ายอดน้ำ (ต้นน้ำ) ของโครงการน้ำเทิน 2

หลังจากนั้นก็จะได้มาปรับสัญญาสัมปทานของน้ำเทิน 2 ในภาคส่วนที่เกี่ยวพันกับความรับผิดชอบของผู้ลงทุนและรัฐบาลในการปกปักรักษาสิ่งแวดล้อมโดยอิงอาศัยเสียงสะท้อนของการประชุมที่ผ่านมา

ประชาไท : จากการประชุมทั้งหมด 5 ครั้ง มีประเด็นใดบ้างที่ต้องไปแก้ไขเป็นพิเศษ

ไชยประเสริฐ : การศึกษานั้นอยู่ในเอกสารสิ่งแวดล้อมสังคมโดยเฉพาะแล้ว เพียงแต่ผลสะท้อนของประชุมนี้ทำให้เอกสารนั้นชัดเจนยิ่งขึ้น เข้าใจมากขึ้น

ส่วนสัญญาสัมปทานระหว่างรัฐบาลกับบริษัทน้ำเทิน 2 ก็จะแบ่งความรับผิดชอบให้ชัดเจนระหว่างรัฐบาลกับบริษัทน้ำเทิน 2

ประชาไท : ขณะนี้รัฐบาลลาวเกี่ยวข้องกับโครงการน้ำเทิน 2 ใน 2 สถานะคือ ด้านหนึ่งในฐานะผู้ให้สัมปทาน กับอีกด้านหนึ่งคือผู้ถือหุ้น และจากนี้ไปจะแยกบทบาทออกมาให้ชัดเจนขึ้น

ไชยประเสริฐ : ใช่ ถูกต้อง

ประชาไท : ในส่วนของโครงการน้ำเทิน 2 จะยังคงดำเนินการต่อไปเรื่อย ๆ หรือว่าต้องรอการตัดสินใจจากธนาคารโลก

ไชยประเสริฐ : ธนาคารโลกจะรอรับเอกสาร safegard document ซึ่งมี 3 ภาค ภาคที่ 1 ซึ่งเป็นความรับผิดชอบของรัฐบาลลาวคือการศึกษาสิ่งแวดล้อมสังคมอยู่ในป่ายอดน้ำ ภาคที่ 2 แผนการคุ้มครองสิ่งแวดล้อมสังคมบริเวณเขื่อนเก็บน้ำ และเขตลุ่มน้ำ ภาคที่3 แผนการพัฒนาสังคม social development plan โดยเฉพาะอย่างยิ่งประชาชนที่ได้รับผลกระทบ ซึ่ง 2 ภาคหลังนี้เป็นความรับผิดชอบของบริษัทน้ำเทิน 2 ถ้า 3 ภาคนี้สำเร็จแล้วจะเสนอให้กับธนาคารโลก

และตามแผนการหลังจากการประชุมครั้งนี้เสร็จสิ้นแล้วอีกประมาณ 2 อาทิตย์ก็จะประมวลความเห็น และเสียงสะท้อนทั้งหมดส่งให้กับธนาคารโลกประมาณท้ายเดือนตุลาคม ธนาคารโลกก็จะเริ่มดำเนินการพิจารณา และตามแผนการแล้วในปลายเดือนเมษายน ปี 2005 ธนาคารโลกก็จะตัดสินใจว่าจะสนับสนุนโครงการหรือไม่

ประชาไท : ระหว่างนี้ก็คือทำการศึกษาและเสนอต่อธนาคารโลกเพื่อรอการตัดสินใจอีกครั้งหนึ่ง

ไชยประเสริฐ : ถูกต้อง

ประชาไท : เอกสารทั้งของรัฐบาลลาวและบริษัทน้ำเทิน 2 ที่จะต้องศึกษาเพิ่มเติมสามารถติดตามได้จากไหนบ้าง

ไชยประเสริฐ : เอกสารทั้งหมดไม่ว่าจะเป็นเอกสารด้านสิ่งแวดล้อมสังคม และเอกสารด้านเทคนิค ทั้งเอกสารเกี่ยวกับน้ำเทิน 2 ทั้งหมดอยู่ในเว็บไซต์ของคณะกรรมการพลังงานแห่งซาดhttp://www.poweringprogress.orgซึ่งมีการ update เป็นระยะ ๆ

ประชาไท : การตัดสินใจของธนาคารโลกมีผลมากน้อยแค่ไหนต่อการดำเนินการของโครงการนี้ เพราะว่าในขณะนี้บริษัทน้ำเทิน 2 ก็ได้ทำสัญญาซื้อขายไฟจากกับรัฐบาลไทยไปแล้ว

ไชยประเสริฐ : ในปี 1997 ก่อนที่ธนาคารโลกจะตัดสินใจมาทำงานร่วมกับรัฐบาลในโครงการน้ำเทิน 2 เขาก็ได้วางกรอบการตัดสินใจไว้ 3 กรอบ กรอบที่ 1 โครงการนี้ต้องเป็นโครงการที่แก้ไขความทุกข์จนของประชาชนในประเทศลาว เป็นโครงการที่เพิ่มความเข้มแข็งของรัฐบาล(governance)

กรอบที่ 2 โครงการต้องได้รับการออกแบบให้มีการปกป้องสิ่งแวดล้อม สังคมและมีประสิทธิผลทางด้านเศรษฐกิจสังคม

กรอบที่ 3 โครงการน้ำเทิน 2 ต้องได้รับการสนับสนุนจากประชาชนที่เป็นชนเผ่าในเขตโครงการ และประชาคมสากล และผ่านการสรุปของธนาคารโลกที่ได้เห็นจากข้อสรุปของท่านเอียน พอร์เตอร์ ผู้อำนวยการประจำภาคพื้นเอเชียตะวันออกแยงใต้ที่ประจำอยู่ที่กรุงเทพฯ ในการประชุมครั้งนี้ โดยทั้ง 3 กรอบได้ก้าวถึงขั้นสุดท้ายแล้ว และเขาก็มีความพอใจในการปฏิบัติที่ผ่านมาทั้ง 3 กรอบ

ฉะนั้นแล้วอิงอาศัยการตีราคาของธนาคารโลกต่อการปฏิบัติที่ผ่านมาทั้ง 3 กรอบ ข้าพเจ้าไม่เห็นเหตุผลนอกเหนือใด ๆ ที่ธนาคารโลกจะไม่สนับสนุนโครงการน้ำเทิน 2

ประชาไท : ทางการลาวมั่นใจว่าธนาคารโลกจะให้การสนับสนุนโครงการนี้อย่างแน่นอน

ไชยประเสริฐ : ถูกต้อง ไม่มีเหตุผลอะไรที่ธนาคารโลกจะไม่สนับสนุนโครงการน้ำเทิน 2

พิณผกา งามสม
ประชาไทรายงาน