ในกระแสโลกาภิวัตน์ซึ่งขับเคลื่อนโดยผลประโยชน์ของบรรษัทข้ามชาตินั้น ปราการสำคัญที่จะปกป้องผลประโยชน์ของประชาชนทั่วไปในทุกประเทศ คือชาติหรือประชาชาติ อย่างน้อยชาติก็เป็นไวยากรณ์ที่ยอมรับกันทั่วไปในความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และเป็นส่วนหนึ่งในอัตลักษณ์ของผู้คนในยุคปัจจุบัน
อย่างไรก็ตาม พัฒนาการของรัฐชาติไทยยังมีปัญหาเพราะไม่ได้คลี่คลายไปถึงจุดสมบูรณ์ของความเป็นประชาชาติ นั่นก็คือชาติไทยไม่ส่อนัยะความหมายไปยังประชาชนหรือพลเมืองเป็นหลัก ในขณะเดียวกันชาติไทยกลับไปผูกพันความเป็นพลเมืองเข้ากับอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์สมมติอันหนึ่งที่เรียกว่า " ไทย" ทำให้เกิดปัญหากับประชาชนอีกจำนวนมากที่ไม่อาจรับอัตลักษณ์นั้นมาถือเป็นของตัวได้
ในปัจจุบันมีประชาชนนับเป็นหลายล้านคนทั้งที่มีสัญชาติไทยตามกฎหมาย และไม่มีสัญชาติไทยแต่อาศัยอยู่ในประเทศมาหลายชั่วคน ที่ถูกกีดกันออกไปจากความเป็นพลเมืองที่เสมอภาคกับคนอื่น วัฒนธรรมของเขาถูกเหยียดหยามหรือละเลยในเนื้อหาการศึกษาและในการปฏิบัติของเจ้าหน้าที่รัฐ ในหลายกรณีไม่อาจเข้าถึงบริการของรัฐได้ รวมทั้งถูกละเมิดสิทธิมนุษยชนเพราะความเป็นพลเมืองที่ไม่สมบูรณ์ดังกล่าว
ชาติไทยในฐานะที่เป็นปราการป้องกันประชาชนจากผลกระทบในทุกทางของกระแสโลกาภิวัตน์นั้นเอง กลับเป็นปราการที่อ่อนแอ
ฉะนั้น รัฐบาลใหม่จึงต้องทำความเข้าใจเรื่องนี้ให้ดี และมีภาระที่จะต้องพัฒนาความเป็นชาติที่สมบูรณ์ของไทยขึ้นอย่างจริงจัง นับตั้งแต่การให้สิทธิพลเมืองอย่างสมบูรณ์แก่ประชาชนที่ชีวิตของเขาไม่มีทางเลือกอื่น นอกจากต้องอาศัยอยู่และสืบลูกหลานบนแผ่นดินไทยนี้เท่านั้น เราไม่อาจบรรลุความมั่นคงของชาติโดยการกีดกันคนเหล่านี้ออกจากความเป็นพลเมือง แต่ต้องยอมรับให้เขาอาศัยอยู่ในแผ่นดินไทยต่อไป ตรงกันข้าม เราอาจบรรลุความมั่นคงของชาติได้ดีกว่า ถ้ายอมรับประชาชนเหล่านี้ โดยมีกระบวนการสร้างความเป็นพลเมืองที่มีคุณภาพของชาติอย่างเดียวกับที่เราต้องทำกับสมาชิกของชาติไทยอยู่แล้ว
รัฐบาลใหม่ควรให้ความสำคัญแก่การศึกษาเรียนรู้ ทั้งในการศึกษาในระบบและนอกระบบ ถึงความหลากหลายของกลุ่มชาติพันธุ์และวัฒนธรรม ตลอดจนวิถีชีวิตของประชาชนและพลเมืองไทย เพื่อให้สอดคล้องกับรัฐธรรมนูญ การเลือกปฏิบัติเพราะเหตุแห่งความแตกต่างทางชาติพันธุ์,วัฒนธรรม (และเพศ) ควรถือเป็นความผิดทางอาญา และอาจเป็นเหตุให้ฟ้องร้องเรียกค่าเสียหายทางแพ่งได้ด้วย
การปลุกกระแสชาตินิยมไม่ควรกระทำเพื่อให้เกิดการแตกแยกขึ้นในหมู่ประชาชน เพราะรากฐานของความปรองดองเป็นน้ำหนึ่งใจเดียวกันของชาติ ไม่ได้เกิดจากความเหมือนกัน แต่เกิดจากการยอมรับความแตกต่างกันต่างหาก ความรักชาติไม่ใช่การคล้อยตามผู้นำ หรือคล้อยตามมติมหาชน แต่คือความชื่นชมสิทธิเสรีภาพที่ชาติของเราสามารถอำนวยให้แก่คนทุกกลุ่มที่แตกต่างกันได้อย่างเสมอภาค ชาติต้องเป็นองค์รวมที่เราทุกคนสามารถเลือกจะเดินและเติบโตไปตามครรลองที่ตนเองเลือกอย่างอิสระเสรี และอย่างรอบรู้ นี่คือคุณค่าของชาติที่รัฐบาลใหม่น่าจะปลูกฝังลงในประชากรไทยอย่างแข็งขัน
ฉะนั้น ความเป็นธรรมและประชาธิปไตยจึงเป็นหัวใจของชาติ ความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง คือภัยและศัตรูที่แท้จริงของชาติ เพราะกระแสชาตินิยมใดๆ ก็ไร้ความหมาย ถ้าคนกลุ่มเล็กๆ เป็นกลุ่มเดียวที่เก็บเกี่ยวผลประโยชน์จากนโยบายของชาติไปเกือบหมด ปล่อยให้คนส่วนใหญ่ไร้โอกาส ไร้อำนาจ และไร้ศักดิ์ศรี ชาติที่จะมีความหมายต่อพลเมืองทุกคนได้ จึงต้องเป็นชาติที่ให้โอกาสแก่คนทุกกลุ่มที่จะใช้เวทีสาธารณะเพื่อการต่อรองอย่างเท่าเทียมกัน ซึ่งในสังคมประชาธิปไตยทุกแห่ง ไม่ได้มีเพียงการเลือกตั้งและสถาบันผู้แทนราษฎรเท่านั้น แต่มีเวทีสาธารณะที่เปิดกว้างทางอื่นๆ อีกมาก เช่นสื่อ การจัดองค์กร การศึกษา ตลอดจนการแสดงออกทางศิลปะและวัฒนธรรมที่ไม่ถูกครอบงำ
เราควรตรวจสอบความรักชาติของผู้สมัครรับเลือกตั้ง ถ้าความรักชาติของเขามีความหมายแต่เพียงชักธงชาติไว้ตลอด ๒๔ ชั่วโมง หรือพร่ำพูดแต่คำว่าชาติและความเป็นไทย หรือประณามปรปักษ์ทางการเมืองของตัวว่าไม่มีความเป็นไทย ในกรณีเช่นนั้น ความรักชาติของเขาตื้นเขิน ก่อให้เกิดความแตกแยก และไม่เหมาะกับสภาพโลกาภิวัตน์ ที่จะต้องอาศัยชาติที่เข้มแข็งเป็นปราการป้องกันสิทธิเสรีภาพของพลเมือง อย่าเลือกคนประเภทนี้เข้าไปเป็นผู้แทนของเรา
ตรงกันข้าม ผู้สมัครรับเลือกตั้งที่มีความเข้าใจนัยะสำคัญของความเป็นชาติในยุคโลกาภิวัตน์ คือความร่วมมือกันของพลเมือง โดยตั้งอยู่บนฐานของความยุติธรรมและประชาธิปไตย ยอมรับความแตกต่างของกันและกัน มุ่งจะปรับปรุงการศึกษา วัฒนธรรม และการบริหาร ที่จะทำให้เราบรรลุความเป็นชาติอย่างมีประสิทธิภาพ นั่นคือผู้สมัครที่เราควรเลือกให้เป็นผู้แทนของเรา

ประชาไทรายงาน