มีจำนวนแรงงานข้ามชาติที่ลงทะเบียนถูกต้องใน 6 จังหวัดที่ได้รับผลกระทบ กว่า 60,000 คน เฉพาะในจังหวัดพังงาแห่งเดียวมีกว่า 30,000 คน ไม่นับรวมผู้ที่ไม่ได้ลงทะเบียนถูกต้อง ซึ่งน่าจะมีจำนวนใกล้เคียงกับผู้ลงทะเบียน มีรายงานเบื้องต้นว่ามีแรงงานข้ามชาติเสียชีวิตกว่า 800 คน

จากการลงพื้นที่ตรวจสอบสถานการณ์ของแรงงานข้ามชาติในจังหวัดระนองและพังงา โดยเจ้าหน้าที่ของ กรพ.ระหว่างวันที่ 7 - 9 มกราคมที่ผ่านมา เราพบว่าแรงงานข้ามชาติได้รับผลกระทบรุนแรงในพื้นที่ 2 จุด ที่ควรได้รับความช่วยเหลือโดยด่วน คือที่บ้านเขาหลัก และ บ้านน้ำเค็ม ในเขต อ.ตะกั่วป่า จ.พังงา

ดังนั้น กรพ. จึงมีข้อสรุปและข้อเสนอเร่งด่วนดังนี้

สถานการณ์ในพื้นที่

บ้านเขาหลักและบริเวณใกล้เคียง มีแรงงานข้ามชาติที่ทำงาน ก่อสร้าง สวนยาง ชาวประมง โรงงาน และโรงแรมกว่า 5000 คน ภายหลังเหตุการณ์สึนามิ มูลนิธิศุภนิมิตร(World Vision) ได้จัดตั้งศูนย์ให้ความช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติ และเป็นตัวกลางประสานการส่งแรงงานข้ามชาติที่สมัครใจกลับบ้าน แต่ทั้งเจ้าหน้าที่ และลูกจ้างถูกขัดขวางและข่มขู่จากนายจ้างที่ยังต้องการแรงงานเหล่านั้น จนทำให้กระบวนการส่งตัวกลับอย่างสมัครใจหยุดชะงัก

นอกจากนั้นแล้ว เจ้าหน้าที่ตำรวจ ยังได้กวาดจับชาวพม่าที่ไม่สามารถแสดงบัตรประจำตัว เนื่องจากอ้างว่าถูกร้องเรียนจากชาวบ้านในพื้นที่ว่า มีการลักขโมยสิ่งของต่างๆ แรงงานชาวพม่าที่ถูกกวาดล้างจับกุมเหล่านี้มีทั้งที่ไม่มีบัตร และผู้ที่บัตรสูญหาย หรือถูกนายจ้างยึดไว้ จากการติดตามของเจ้าหน้าที่ กรพ.พบว่า ตั้งแต่วันที่ 28 ธค. 47- 6 มค. 48 มีแรงงานชาวพม่าถูกส่งตัวจาก สำนักงานตำรวจตรวจคนเข้าเมืองที่ จ.พังงา ไปที่ ด่านระนองแล้ว 596 คน

ผลจากการข่มขู่ของนายจ้าง และการกวาดล้างของเจ้าหน้าที่ตำรวจ ทำให้แรงงานข้ามชาติต้องหลบๆซ่อนๆ และไม่กล้าแสดงตัวเพื่อขอรับการช่วยเหลือ

กรพ. คาดการณ์ว่า มีแรงงานข้ามชาติที่กำลังได้รับความเดือดร้อนอย่างแสนสาหัส แต่ไม่กล้าแสดงตัวในเขตบ้านเขาหลักนับจำนวนหลายพันคน ในจำนวนนี้ นอกจากแรงงานแล้ว ยังมีผู้ติดตามที่เป็น เด็ก ผู้หญิง และผู้สูงอายุ (เนื่องจากแรงงานข้ามชาติมักจะมาทำงานกันทั้งครอบครัว)

บ้านน้ำเค็ม

กรพ.ประมาณการว่ามีแรงงานข้ามชาติกว่าพันคนที่เป็นลูกเรือประมงในบ้านน้ำเค็ม ได้มีการจัดตั้งศูนย์ให้ความช่วยเหลือผู้ประสบภัย โดยมี พอช.(สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน)เป็นแกนหลัก จากการสอบถามเบื้องต้น ยังไม่มีแรงงานข้ามชาติ หรือนายจ้างที่มีแรงงานข้ามชาติ มาติดต่อเพื่อขอรับการช่วยเหลือ

กรพ. เกรงว่าสถานการณ์จะคล้ายกับที่บ้านเขาหลัก ซึ่งจะทำให้แรงงานข้ามชาติเหล่านั้น ไม่กล้าแสดงตัว (ทั้งที่มีสิทธิตามกฎหมายที่จะได้รับความช่วยเหลือ)

ข้อเสนอของ กรพ.

กรพ.เข้าใจดีว่า สถานการณ์ในพื้นที่ค่อนข้างน่าเป็นห่วงอย่างยิ่ง มีปัญหาในรายละเอียดมาก เจ้าหน้าที่ทุกฝ่ายต่างทำงานอย่างเต็มที่ แต่เนื่องจากการแก้ปัญหาแรงงานข้ามชาติมีความซับซ้อน และจำเป็นต้องร่วมมือกับหลายฝ่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หน่วยงานพัฒนาภาคเอกชนที่อยู่ในพื้นที่ ซึ่งนอกจากจะเข้าใจปัญหาอย่างแท้จริงแล้ว ยังได้รับการยอมรับจากแรงงานข้ามชาติเหล่านั้น ข้อเสนอของเราจึงตั้งอยู่บนฐานของข้อเท็จจริง และความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติ

1. กรพ. ขอเสนอให้มีการ จัดตั้งศูนย์ประสานงานเพื่อช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติ เป็นการเฉพาะ ที่ บ้านเขาหลัก และ ที่บ้านน้ำเค็ม ประกอบด้วยตัวแทนจากภาครัฐและเอกชนที่เกี่ยวข้อง โดยศูนย์นี้มีภารกิจในการค้นหาและให้ความช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติในด้านมนุษยธรรม ตลอดจน คุ้มครองและสร้างความมั่นใจ ในการกลับมาเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนในอนาคต

2. เพื่อให้การจัดตั้งศูนย์ประสานงานช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติเหล่านี้เป็นไปด้วยดี กรพ.ใคร่ร้อง ขอให้ยุติการกวาดล้างจับกุมแรงงานข้ามชาติ ตามแหล่งงาน ที่พักอาศัย หรือตามที่สาธารณะ เพื่อเปิดโอกาสให้มีการติดต่อให้ความช่วยเหลือกับแรงงานข้ามชาติ และใช้กลไกของศูนย์ฯในการแก้ปัญหา ซึ่งไม่อาจใช้วิธีการในยามปกติได้

มาตรการทั้งสองข้อในเบื้องต้น จะช่วยบรรเทาและเยียวยาความเดือดร้อนได้โดยทันที และนำแรงงานข้ามชาติเหล่านั้น กลับมาเป็นกำลังสำคัญในการฟื้นฟูสังคมและเศรษฐกิจของชุมชนที่ได้รับผลกระทบในอนาคต

นอกจากนั้น การจัดตั้งศูนย์ฯให้ความช่วยเหลือแรงงานข้ามชาติโดยเร็ว ยังเป็นการแสดงให้นานาประเทศเห็นถึงความจริงใจและความเท่าเทียมกันในการให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมโดยไม่เลือกปฏิบัติ และคำนึงถึงศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์

คณะกรรมการรณรงค์เพื่อประชาธิปไตยในพม่า (กรพ.)
11 มกราคม 2548

ประชาไทรายงาน