Barisan Nasional Pembebasan Patani (BNPP) มีชื่อเป็นภาษาอังกฤษว่า The National Liberation Front of Pattani (NLFP) ขบวนการนี้เกิดขึ้น จากผู้ที่มีความคิดจะแบ่งแยกดินแดนหัวรุนแรงใต้ดิน ได้ร่วมกันก่อตั้ง นับว่าเป็นกลุ่มที่เก่าแก่ที่สุด ในจำนวนกลุ่มแบ่งแยกดินแดนทั้งหลาย ขบวนการนี้จัดตั้งขึ้นโดย Tengku Mahmud Mahyideen ในปี ค.ศ. 1948 ความจริงแล้วขบวนการนี้ได้พัฒนาจากขบวนการ GAMPAR หลังจาก Tungku Mahmud Mahyideen เสียชีวิต ในปี พ.ศ. 2495 Tengku Jalal Nasir (อดุลย์ ณ สายบุรี ) ก็เป็นหัวหน้าแทน(Che Man,1990,20) มีสำนัก งานใหญ่อยู่ที่รัฐกลันตัน

หัวหน้ากลุ่ม ซึ่งทำงานในจังหวัดนราธิวาส และพื้นที่รอบ ๆ ก็คือ เปาะแยะ (Bapa Idris or Bereh) เชื่อกันว่าในปัจจุบัน นาย Badri Hamdan และ Sumsuddin Abdulsaleh เป็นหัวหน้า มีการจัดตั้งกองทัพปฏิบัติชั่วคราวเรียกว่า Tentera Nasional Pembebasan Rakyat Pattani (TNPP) (กองทัพแห่งชาติ เพื่อปลดปล่อยประชาชนปัตตานี)

เข้าใจว่าสมาชิกของขบวนการนี้มีจำนวนหลายร้อยคน มาจากจังหวัดปัตตานี ยะลา และนราธิวาส แบ่งออกเป็นกลุ่มเล็ก ๆ กลุ่มละ 10 - 20 คน อยู่ภายใต้ผู้นำย่อยของแต่ละคน จุดมุ่งหมายหลัก คือจะบูรณะปัตตานีให้มีความยิ่งใหญ่เจริญรุ่งเรือง เหมือนในอดีต โดยมีราชา หรือสุลต่านเป็นประมุข ส่วนจุดมุ่งหมายสูงสุดของขบวนการนี้ก็คือ การเข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของสหพันธ์รัฐมาเลเซีย

เนื่องจากขบวนการนี้ ได้ก่อตั้งมาเป็นเวลานาน จึงถือว่าเป็นขบวนการที่ได้สร้างผลงาน ในด้านการประชาสัมพันธ์ ให้บุคคลภายในภาคใต้และต่างประเทศ ได้รู้จักเรื่องราวของปัตตานีเป็นอย่างดี โดย
เฉพาะโลกอาหรับ ขบวนการนี้ได้จัดส่งเยาวชนไปศึกษาในมหาวิทยาลัยต่าง ๆ ในตะวันออกกลาง เช่นอียิปต์ ซาอุดิอาระเบีย เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้ว ต้องกลับมาทำงานให้ขบวนการเป็นค่าตอบแทน

ขบวนการนี้เริ่มต้นมาจากกลุ่มเจ้าเมืองเก่าปัตตานี ที่สูญเสียอำนาจ ฉะนั้นไม่แปลกใจ ถ้าขบวนการนี้จะมีความนิยมเจ้า (Raya) จึงมีความสัมพันธ์เป็นอย่างดีกับกลุ่มอนุรักษ์นิยม ในจังหวัดชายแดนภาคใต้ และยังสามารถเข้าถึงกลุ่มผู้นำศาสนา ตลอดจนโรงเรียนปอเนาะ

ขบวนการนี้ มักจะนำหลักการอิสลามมาใช้ เพื่อเพิ่มแรงกระตุ้น ในการหาสมาชิกสนับสนุน และยังมีความสัมพันธ์ที่ดี กับพรรคอิสลามของมาเลเซีย (Islamic Party ofMalaysia/Parti Islam Se-Malaysia-PAS) โดยเฉพาะในรัฐตอนเหนือของมาเลเซีย ที่ติดกับชายแดนไทย

ปัจจุบัน ขบวนการนี้มีบทบาทลดลงเนื่องจากพรรค PAS ได้พ่ายแพ้ต่อพรรค UMNO อย่างไรก็ตามสายสัมพันธ์กับพรรค PAS ยังมีอยู่ตราบทุกวันนี้ ขบวนการนี้ยังมีบทบาทให้การส่งเสริม ให้ชาวไทยมุสลิมในภาคใต้ของประเทศไทย โอนสัญชาติเป็นมาเลเซีย จะได้ช่วยงานให้ขบวนการได้สะดวกขึ้น

กลุ่มขบวน BNPP เป็นนักรบกองโจร จะฝังตัวอยู่ตามเทือกเขาต่าง ๆ ในจังหวัดนราธิวาส เช่น เขาบูโด BNPP มีหลักปฏิบัติ 5 ข้อ คือ

1. จะไม่ทำความอยุติธรรมหรืออันตรายให้แก่สตรีและเด็ก
2. จะไม่รบกวนหรือทำลายทรัพย์สินใด ๆ ที่เป็นการถูกต้องตามกฎหมาย และเป็นหนทางทำมาหากิน ของประชาชน
3. ให้ความนับถือและร่วมมือแก่วิถีชีวิตของประชาชน
4. ต่อสู้อย่างกล้าหาญ และเคารพต่อจุดหมายของขบวนการ รักษาความลับในเรื่องอาวุธทั้งหมดที่ยึดมาได้
5. การตัดสินใจทั้งหมดในการประชุมจะต้องมาจากความคิดเห็นของสมาชิกส่วนใหญ่ (Suara Siswa,1970)

ประชาไทรายงาน