ไนท์ซาฟารี : หลุมดำดูดงบ..ส่อเค้าถมไม่เต็ม

3 ปีแห่งการรอคอยเพื่อพิสูจน์คำคน สุดท้าย "เชียงใหม่ไนท์ซาฟารี" ก็ไม่สามารถเปิดตัวได้ทันตามที่ซีอีโอของโครงการประกาศไว้ดิบดีก่อนหน้านี้ว่าคือ 13 เมษายน 2548

แต่ในห้วงเวลาเดียวกัน"เชียงใหม่ไนท์ซาฟารี" อีกมิติหนึ่ง ได้เปิดตัวออกมาแทน

"ไนท์ซาฟารี : หลุมดำดูดงบ … ส่อเค้าถมไม่เต็ม" หนังสือข่าวเจาะเชิงสืบสวนสอนสวน ของชมรมนักข่าวสิ่งแวดล้อม สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ได้คลอดออกมาสู่สาธารณะแทน

หนังสือเล่มนี้ มีคำเฉลยของที่มาสารพัดปัญหาซึ่งโครงการเชียงใหม่ไนท์ซาฟารีแห่งนี้กำลังเผชิญหน้าอยู่ !

------------------------

รายงานข่าวเรื่อง ไนท์ซาฟารี : หลุมดำดูดงบ..ส่อเค้าถมไม่เต็ม เป็นสกู๊ปข่าวเชิงสืบสวนสอบสวนที่นำเสนอในรูปสารคดีเชิงข่าว ประกอบด้วยข่าวนำ และ ข่าวประกอบที่มุ่งอธิบายรายละเอียดในมิติต่าง ๆ รวม 6 เรื่อง รวมถึงชุดข้อมูลประกอบการนำเสนอ อีก 5 เรื่อง

เป็นหนึ่งใน หนังสือ 3 เล่มชุด Environment :The Hidden Fact ที่ชมรมนักข่าวสิ่งแวดล้อม สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย จัดทำขึ้นเพื่อรายงาน 3 สถานการณ์สิ่งแวดล้อมของประเทศที่น่าจับตา คือ "ไนท์ซาฟารี :หลุมดำดูดงบ ส่อเค้าถมไม่เต็ม" "ดูดทราย หายนะที่คาดไม่ถึง" และ "เปิดโฉมขยะพิษ ซากคอมพิวเตอร์ - มือถือล้นเมือง" ในเล่ม ยังมีการนำเสนอกลวิธีการทำข่าวเจาะประเภทสืบสวนสอบสวนเพื่อให้นักเรียน นักศึกษา และผู้สนใจด้านการทำข่าวเจาะได้ใช้ศึกษาเป็นแนวทาง โดยได้รับการสนับสนุนจากกรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม

โฟกัสกันเฉพาะโครงการไนท์ซาฟารีก่อน !

หนังสือเล่มนี้เปิดตัวที่บ้านธารแก้ว มหาวิทยาลัยพายัพเชียงใหม่เมื่อวันที่ 24 เมษายน 2548

ประเด็นสำคัญที่รายงานข่าวชุดนี้นำเสนอ ประกอบด้วยหัวข้อหลักคือ

1. ข่าวนำ-ซีอีโอ.ฝ่าพงหนามไล่ตามฝัน ไนท์ซาฟารี : หลุมดำดูดงบ..ส่อเค้าถมไม่เต็ม เป็นข่าวที่มุ่งรายงานปรากฏการณ์ในภาพรวมของโครงการ ตั้งแต่ภาพกว้างของกิจกรรมไนท์ซาฟารี แนวคิดและที่มาของโครงการ การลงมือดำเนินการในขั้นตอนต่าง ๆ ซึ่งในแต่ละช่วงได้ตั้งข้อสังเกตถึงการดำเนินการของช่วงเวลานั้น ๆ เช่น ในช่วงแรก ผู้รับผิดชอบโครงการให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนโดยเล่าถึงแนวคิดและกรอบกิจกรรมของโครงการที่ยิ่งใหญ่หลากหลายระดับที่จะมีการแสดงแสงเสียงและลานสเก็ตน้ำแข็ง ซึ่งในข้อเท็จจริงไม่เคยมีการตามแนวทางดังกล่าว กลับทำให้เกิดความเข้าใจผิดจากสาธารณชนที่ทราบข่าวสารดังกล่าวนั้น ข่าวนำชิ้นนี้ เน้นอธิบาย

ปรากฏการณ์ในมิติของการบริหารจัดการของรูปแบบการทำงานแบบ Fast track ซึ่งทำให้เกิดข้อสงสัยตามมาหลายประเด็น อาทิเช่น การจัดซื้อจัดจ้าง และ ความรอบคอบ อันนำมาซึ่งปัญหาในระยะต่อไป และชี้แนวโน้มว่า โครงการนี้กำลังมีปัญหาในการบริหารงานหลังกำหนดเปิดตัวโครงการซึ่งจะต้องแข่งขันกับภาคเอกชนโดยตรง ตลอดจนข้อปัญหาในเรื่องการจัดการสัตว์ที่ผิดพลาดไปจากแผนที่กำหนดไว้

2. ข่าวประกอบหนึ่ง-น้ำ:ปมปัญหาที่ไม่มีคำตอบชัด ปมปัญหาเรื่องน้ำในพื้นที่โครงการไนท์ซาฟารีเกิดขึ้นมาตั้งแต่เริ่มต้นโครงการ โดยอ้างความเห็นจากคณะที่ปรึกษาจากประเทศสิงคโปร์ที่แสดงความกังวลใจต่อเรื่องดังกล่าว ต่อมามีการแก้ปัญหาเรื่องน้ำ โดยจัดทำอ่างเก็บน้ำ และขุดบ่อบาดาลเพิ่ม รวมถึงการประปาส่วนภูมิภาคลงทุนวางท่อเพื่อป้อนให้กับพื้นที่โครงการเพิ่มเติม รายงานชิ้นนี้ พยายามจะสืบค้นเพื่อชี้ว่า แนวทางการดึงน้ำจากแหล่งน้ำสาธารณะของโครงการไนท์ซาฟารีอาจจะส่งผลกระทบต่อการใช้น้ำของภาคเกษตรกรรมและการอุปโภคของประชาชนโดยรอบ

3.ข่าวประกอบสอง-การตลาดที่เลื่อนลอย : แผนกระดาษ V.S. ของจริง อธิบายถึง แผนแม่บททางการตลาดและการประมาณการตัวเลขรายได้ของโครงการในช่วงแรกและเป็นกรอบที่นำเสนอต่อคณะรัฐมนตรีเพื่ออนุมัติการก่อสร้าง ซึ่งเมื่อเวลาผ่านไปได้พิสูจน์ว่าการทำงานจริงไม่เป็นไปตามประมาณการดังกล่าว ทัศนะของนายผิน คิ้วคชา ที่ปรึกษาโครงการชี้ให้เห็น ปัญหาของการตลาดในโลกธุรกิจที่เป็นจริง ซึ่งเป็นการเสี่ยงที่โครงการนี้จะไม่ประสบความสำเร็จตามคาด

4. ข่าวประกอบสาม-แกะรอยออสเตรเลียนคอนเน็คชั่น ภารกิจดีลแลกสัตว์-กระเช้าไฟฟ้า เพื่ออธิบายเบื้องหลังการดำเนินโครงการว่า มีกิจกรรมหลายอย่างที่ไม่ได้เปิดเผยต่อสาธารณชน โดยเฉพาะ การศึกษาเพื่อจะสร้างโครงการกระเช้าไฟฟ้าจากบริเวณไนท์ซาฟารีขึ้นดอยสุเทพ และ สืบค้นสายสัมพันธ์กับนักลงทุนในประเทศออสเตรเลีย กับ ผู้บริหารโครงการ

5. ข่าวประกอบสี่-พิษมักง่ายพ่นใส่สัตว์ งบบาน - จัดการไม่ไหวจับตาองค์การสวนสัตว์กลืนเลือดเข้าบริหาร เป็นรายงานข่าวที่ชี้แนวโน้มปัญหาในการดำเนินการโครงการไนท์ซาฟารีในช่วงแรก โดยสืบค้นแนวทางการจัดการสัตว์ในช่วงเตรียมการ ปัญหาที่พบจริงและการเปลี่ยนแปลงแนวทางการจัดการสัตว์ในช่วงก่อนจะเปิดโครงการซึ่งเป็นระยะกระชั้นชิดมาก รายงานชิ้นนี้ บอกให้ทราบว่า อนาคตของรายได้และจำนวนผู้เข้าชมโครงการดังกล่าวไม่สวยหรูและเป็นไปตามแผนที่เคยคาดการณ์ไว้อย่างแน่นอน อย่างน้อยที่สุดในระยะ 3 ปีแรกของการเปิดดำเนินการ ทั้งนี้ปัญหาส่วนหนึ่งมาจากประสบการณ์และความชำนาญของผู้บริหารโครงการ

6. ข่าวประกอบห้า-สนใจแต่อบต. ไม่สนกลุ่มอนุรักษ์ งานชุมชนไนท์ซาฟารียี้เอ็นจีโอ. เป็นรายงานข่าวที่มุ่งอธิบายความสัมพันธ์ของโครงการกับชุมชน และ สังคมสาธารณะ เพื่อชี้ว่า กิจกรรมส่วนใหญ่เน้นไปที่องค์การบริหารส่วนตำบลโดยรอบ 3 ตำบลโดยไม่ได้ให้ความสำคัญต่อกลุ่มหรือองค์กรอนุรักษ์ และมีทัศนคติค่อนข้างลบต่อกลุ่มองค์กรดังกล่าว จุดอ่อนของโครงการนี้คือ การมีส่วนร่วมและการเปิดเผยข้อมูลบางด้านสู่สาธารณะ

ผู้สื่อข่าวที่จัดทำหนังสือชุดนี้วิเคราะห์โครงการไนท์ซาฟารีว่า ขั้นตอนต่อไปหลังจากก่อสร้างแล้วเสร็จจะให้มีการบริหารงานแบบภาคเอกชน ภายใต้ พ.ร.บ. องค์การมหาชน พ.ศ. 2542

มีการจัดตั้งองค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (อพท.) ซึ่งปัจจุบันมีนายปลอดประสพ สุรัสวดี ดำรงตำแหน่งประธาน อพท. และได้ประกาศให้พื้นที่เกาะช้าง จังหวัดตราด อยู่ภายใต้การดำเนินการขององค์การดังกล่าวมาก่อนแล้ว

นับจากปี 2548 เป็นต้นไป การบริหารกิจการเชียงใหม่ไนท์ซาฟารี จะเป็นไปตามแนวคิด กิจการที่รัฐเป็นเจ้าของแต่บริหารงานแบบเอกชน ซึ่งเป็นบรรยากาศที่แตกต่างไปจากรูปแบบการบริหารงานในระหว่างการก่อสร้างโครงการ ซึ่งหากเปิดตัวไปต้องมีการแข่งขันภายใต้ปัจจัยแวดล้อมของโลกธุรกิจ ซึ่งปัจจุบันการทำตลาดเพื่อดึงนักท่องเที่ยวเข้ามามีการแข่งขันสูงมากทั้งในแง่ ผลตอบแทนหรือค่าคอมมิชชั่น และ กิจกรรมดึงดูดในระหว่างคู่แข่งด้วยกันเอง

อีกทั้ง กิจกรรมใหม่ของโครงการนี้ก็คือ ปางช้าง ที่เป็นกิจกรรมดึงดูดนักท่องเที่ยวหลักอย่างหนึ่งของธุรกิจภาคบริการในจังหวัดเชียงใหม่ แนวโน้มที่ควรจะจับตาก็คือ ผลกระทบที่มีต่อธุรกิจปางช้างดั้งเดิมของภาคเอกชน รวมถึงแนวทางการทำปางช้างภายในพื้นที่ไนท์ซาฟารีเอง

โครงการเชียงใหม่ไนท์ซาฟารี ซึ่งเกิดขึ้นในยุคที่ภาคการเมืองเข้มแข็งที่สุด และระบบราชการพยายามปรับตัวและวิธีการทำงานตอบสนองนโยบายโดยใช้ช่องทางพิเศษหรือที่เรียกกันว่า Fast track แตกต่างจากการดำเนินการโครงการขนาดใหญ่อื่น ๆ นับเป็นปรากฏการณ์ที่เป็นลักษณะเฉพาะ

เป้าหมายของการให้เป็น ที่ท่องเที่ยวระดับโลก และ ไนท์ซาฟารีที่ดีที่สุดในโลก สามารถถึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาปีละไม่น้อยกว่า 800,000 คน/ปี จะเป็นไปได้ตามที่ตั้งเป้าหรือไม่นั้น เป็นสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต

อย่างไรก็ตาม ตามการคาดการณ์ดั้งเดิมที่ปรากฏในแผนแม่บทนั้น บอกได้ว่า ในช่วง 3 ปีแรกของการดำเนินการยังมีปัญหาที่ไม่สามารถเป็นไปตามเป้าหมายที่ได้กำหนดเอาไว้ อย่างแน่นอน…..หนังสือเล่มนี้มีข้อสรุปไว้เช่นนั้น

นอกจากการเปิดตัวหนังสือชุดนี้แล้ว ในวันดังกล่าวยังได้มีการเสวนาถึงโครงการนี้ ซึ่งผู้ร่วมงานต่างล้วนมีความห่วงใยว่า แนวโน้ม "ไนท์ซาฟารี" ที่เดินหน้าก่อสร้างจนแล้วเสร็จยากที่จะถอยหลังกลับนั้น จะต้องกลายไปเป็น "หลุมดำ" ที่ดูดงบประมาณไปอย่างไม่รู้จบหรือไม่ ? หรือสุดท้ายจะต้องกลายเป็นการดิ้นหาทางให้ "เอกชน"เข้ามาฮุบกิจการที่รัฐลงทุนไปหรือเปล่า ? นั่นคืออนาคตของการที่ต้องจับตา.

-----------------

สถาบันการศึกษา ที่สนใจ หนังสือข่าวเจาะชุด Environment :The Hidden Fact ที่มีเนื้อหา 3 สถานการณ์สิ่งแวดล้อม และเบื้องหลังการทำข่าวเชิงสืบสวนสอบสวนให้ได้มาซึ่งเนื้อหาที่เจาะลึก ติดต่อขอรับได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ที่ คุณกชกร จูจันทร์ ชมรมนักข่าวสิ่งแวดล้อม สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย โทรศัพท์ 0-2249-8739 โทรสาร 0-2668-7505

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท