น่าเสียดายที่การคำนึงถึงราก และจุดขายของเชียงใหม่ไม่มีใครสนใจในแก่นแกนของคำว่า "วัฒนธรรม 
และประวัติศาสตร์" ซึ่งมีค วามอุดมสมบูรณ์ด้วยวัตถุดิบที่หลากหลายทั้งที่เป็นกายภาพ - และเรื่องราว 
(Story) ที่จะสามารถเล่าขานได้ไม่รู้จบ หรือจุดอ่อนด้อยของเราคือการเป็นนักเล่าประวัติศาสตร์ที่ไม่เก่ง 
แต่กลับเก่งในเรื่องการทำลายทรัพย์สินที่มีค่าของตนเองลงไปทุกวัน

 "เวียงเจ็ดลิน" คือกรณีศึกษาของการลดคุณค่าของเชียงใหม่ (De-Value Creation) อีกกรณีหนึ่ง 
เพราะสภาพปัจจุบันไม่ได้กำหนดเป็นเขตอนุรักษ์ กลับมีภาพของคอนกรีตปูทับ และมีแนวคิดสร้างเมกกะ
โปรเจ็กต์ "เชียงใหม่เวิลด์" คล่อมเวียงแห่งนี้ไปอีก

ความมหัศจรรย์ของเวียงเจ็ดลินมิใช่เพียงความเก่าแก่ที่มีมากถึง 1,000 ปี ก่อนเมืองเชียงใหม่จะเกิดขึ้น
 แต่ยังมีมิติของภูมิปัญญาของบรรพบุรุษ ที่ได้คิดถึงเรื่องภูมิรัฐศาสตร์มาก่อน การวางผังเมืองที่ล้ำยุกต์ 
ที่มีลักษณะวงกลม เพื่อป้องกันน้ำหลากในฤดูฝน ที่อาจสร้างความเสียหายต่อพืชผลการเกษตร บ้านเรือน
 รวมทั้งเพื่อเป็นแหล่งกักเก็บน้ำไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง      

นอกจากนั้นยังมีทั้งเรื่องราวที่สามารถให้ผู้รับรู้ได้สัมผัสถึงความงดงามของสถานที่แห่งนี้ ทั้งความเป็น
อยู่ของชนเผ่าพื้นเมืองที่อยู่มาก่อนสร้างเวียงเชียงใหม่ มีเรื่องราวของขุนวิลังคะ ผู้พยายามพุ่งหอก
ไปตกที่หริภุญไชย ฯลฯ 
มิติทางประวัติศาสตร์ - โบราณสถานเหล่านี้ถูกฝังลืมไปในอดีตของคนเชียงใหม่ และไม่มีใครเห็น
ความสำคัญที่จะหยิบยกเอามาเป็นความสำคัญของเมือง กลับถูกมองข้ามแบบฉาบฉวยไม่มีแม้แต่
สายตาที่เหลือบแล  แล้วอนาคตเชียงใหม่จะมีอะไรเหลือไว้เล่าให้ลูกหลานฟังอีก

เวียงเจ็ดลิน : รากประวัติศาสตร์เชียงใหม่

งบประมาณร่วม 1 หมื่นล้านบาท กำลังถูกเทลงมาโถมทับเมืองเชียงใหม่ เพื่อพัฒนาให้เป็นแหล่งท่อง
เที่ยวแนวใหม่ในระยะไม่กี่ปีนับจากนี้ ด้วยเหตุผลที่ว่าเชียงใหม่ไม่มีจุดขายทางการท่องเที่ยวรูปแบบใหม่ ๆ
 แหล่งท่องเที่ยวซ้ำเดิม ใครมาเที่ยวครั้งเดียวก็ไม่อยากกลับมาซ้ำอีก นี่อาจเป็นเหตุผลที่คิดกันง่าย ๆ
 มองกันง่าย ๆ โดยหลงลืมไปว่าบ้านนี้เมืองนี้มีของดีมากมาย เป็นสมบัติอันล้ำค่า เป็นสินค้าการท่องเที่ยว
ที่ปราศจากการปรุงแต่ง หลงลืมไปว่าแผ่นดินนี้มีรากเหง้าทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม โบราณสถาน 
โบราณวัตถุ ที่บ้านเมืองอื่นทั่วโลกไม่มี แต่น่าเสียดายยิ่งที่สิ่งเหล่านี้กำลังถูกลืมไปตามกาลเวลา 

ทั้งยังมีบางสิ่งที่อาจเรียกได้ว่าเป็นสิ่งมหัศจรรย์ทางประวัติศาสตร์ของเชียงใหม่ มีเรื่องราว (Story) 
ที่ร้อยเรียงไว้นานนับพันปี แต่กลับไม่มีใครที่คิดจะหยิบขึ้นมาเป็นจุดขายทางการท่องเที่ยว ทั้ง ๆ 
ที่สิ่งนี้เป็นรากเหง้าแห่งประวัติศาสตร์ล้านนาอย่างแท้จริง 

"เวียงเจ็ดลิน" อาณาบริเวณพื้นที่เชิงดอยสุเทพ ที่มีลักษณะเป็นเขตคันดินและคูน้ำก่อขึ้นเป็นวงกลม 
มีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 900 เมตร คือสิ่งมหัศจรรย์ที่ว่านั้น จากหลักฐานข้อมูลทางประวัติศาสตร์
เกี่ยวกับเวียงเจ็ดลิน ที่รวบรวมโดยไกรสิน อุ่นใจจินต์ สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่ง
ชาติที่ 6 เชียงใหม่ กรมศิลปากร ระบุว่า เวียงเจ็ดลิน ที่ปรากฏหลักฐานขอบเขตคันดินรูปกลม 2 ชั้น 
ระหว่างคูน้ำบริเวณเชิงดอยสุเทพ (ด้านทิศตะวันออก) นั้น แม้ในระยะประวัติศาสตร์ล้านนา
 หลักฐานด้านเอกสารได้กล่าวถึงชื่อเวียงเจ็ดลิน ในรัชกาลพญาสามฝั่งแกน (พ.ศ. 1945 - 1985)
 คราวศึกจากเมืองสุโขทัย (พระเจ้าไสลือไท) ยกทัพมาประชิดเมืองเชียงใหม่ จากการที่เจ้ายี่กุมกาม
ผู้เป็นพี่พญาสามฝั่งแกน ได้ขอกำลังพลมาช่วยตีเมืองเชียงใหม่หวังได้ขึ้นครองราชย์ ที่ต่อมาเกิดการ
ประลองฝีมือทหารแทนการต่อสู้ทำสงครามกัน ปรากฏฝ่ายเชียงใหม่สามารถประลองได้รับชัยชนะ 

ทำให้ฝ่ายสุโขทัยถอยกำลังออกไปตั้งค่ายพักกำลังพลอยู่ที่ดอยเจ็ดลิน พร้อมได้ขึ้นสรงดำเศียร 
(อาบน้ำ-สระผม) ที่ดอยผาลาดก่อนการยกทัพกลับสุโขทัย เมื่อสุโขทัยยกกำลังพลกลับไปแล้ว 
พญาสามฝั่งแกนได้ถือเอานิมิตที่พระเจ้าไสลือไทขึ้นไปสรงน้ำ ณ ดอยผาลาดแล้วเกิดมีใจครั่นคร้าม
จนเลิกทัพกลับไปนั้น เป็นสาเหตุทำให้สถาปนาเวียงเจ็ดลินขึ้นที่บริเวณดอยเจ็ดลิน 
ฅซึ่งจากเรื่องราวและเหตุการณ์ดังกล่าว พิจารณาว่าคือตำแหน่งที่ตั้งเวียงเจ็ดลินในปัจจุบัน 
ที่อยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ไปทางทิศตะวันตกระยะทางเฉลี่ย 5 กิโลเมตร 

ดังนั้น ความเป็นเวียงหรือชุมชนที่มีความเจริญในสมัยประวัติศาสตร์ของล้านนา ก็ได้เริ่มต้นขึ้นที่เวียงเจ็ด
ลินอีกครั้งตั้งแต่รัชกาลพญาสามฝั่งแกน หรือราวครึ่งหลังพุทธศตวรรษที่ 20 เป็นต้นมา หากพิจารณา
เพิ่มเติมในระยะเวลาย้อนก่อนหน้าขึ้นไปอีก ก็พบหลักฐานด้านเอกสารอีกกลุ่มหนึ่ง 
ที่เป็นตำนาน/พงศาวดาร เล่าถึงชุมชนบ้านเมืองในเขตดอยสุเทพ-ดอยคำ และเขตพื้นที่ราบลุ่มแม่น้ำปิง 
คือเรื่องราวเหตุการณ์ของแคว้นหริภุญไชยและสภาพชุมชนสมัยก่อนวัฒนธรรมหริภุญไชย 
ในระยะก่อนพุทธศตวรรษที่ 13 ขึ้นไป จากเรื่อง ฤาษี ผู้นำชุมชนเขตนี้ได้สร้างเมืองให้กลุ่มคนพื้นเมือง
ในเขตนี้ปกครองกันเอง และมีความสัมพันธ์กับวัฒนธรรมหริภุญไชยในระยะหลังมา 

กรณีที่พบหลักฐานด้านโบราณวัตถุสถานที่มีรูปแบบอิทธิพลหริภุญไชยจากการขุดแต่งโบราณสถาน 
- วัดสันกู่ บนดอยสุเทพ และเขตวัดต่าง ๆ ของเวียงกุมกามความน่าสนใจและเด่นชัดของเวียงเจ็ดลินคือ 
การสร้างขอบเขตคู-คันดินที่มีลักษณะกลมนั้น จัดเป็นรูปแบบผังเมืองที่แปลกหรือพิเศษกว่าชุมชนโบราณ
แห่งอื่น ๆ ที่สามารถพิจารณากำหนดอายุสมัยได้ทั้งในรุ่นเก่าก่อนพุทธศตวรรษที่ 19 หรือรุ่นพุทธศตวรรษ
ที่ 19 เป็นต้นมา หรืออาจเป็นรูปแบบที่ทำสืบเนื่องกันมา การสร้างขอบเขตคู - คันดินในระยะแรก ๆ นั้น 
เป็นไปได้ว่าเป็นการสร้างแนวป้องกันน้ำจากกรณีน้ำหลากท่วมขังในฤดูฝน อันจะเป็นอันตรายหรือก่อเกิด
ความเสียหายต่อพืชผลทางการเกษตรและบ้านเรือนอยู่อาศัย รวมถึงการได้ใช้เป็นแหล่งเก็บกักน้ำเพื่อ
การอุปโภคบริโภคในฤดูแล้ง ที่โดยมากลักษณะเขตคันดินจะวางตามแนวภูมิประเทศ เช่นยาวขนานไป
ตามลำแม่น้ำ หรือเป็นรูปวงรีตามขอบชายเนิน หรือรูปแบบคดโค้งตามลักษณะภูมิประเทศแบบอื่น ๆ 

โดยไม่จัดอยู่ในแบบรูปทรงเราขาคณิตใด ๆ อันเป็นรูปแบบคู-คันดินชุมชนโบราณในเขตล้านนาโดยทั่วไป 
ที่พิจารณาว่าได้มีพัฒนาการมาตั้งแต่สมัยก่อนล้านนา ซึ่งแตกต่างกับรูปแบบเวียงพระธาตุ 
ในระยะที่ล้านนารับเอาอิทธิพลพุทธศาสนาแล้ว ที่มีผังการก่อสร้างตามคติจักรวา (Cosmology) 
หรือมณฑล (Mandala) ที่สร้างสิ่งก่อสร้างสำคัญไว้ตรงจุดศูนย์กลางเวียงเจ็ดลิน  แม้จะมีขอบเขตคู-
คันดินรูปวงกลม แต่กลับไม่พบศาสนสถานหรือร่องรอยสิ่งก่อสร้าง   อื่น ๆ ของวัดที่ศูนย์กลางเมือง 
แต่มีวัดอย่างน้อย 2 วัดในเขตสถานีโคนมเชียงใหม่เดิม 

 หรือศูนย์ราชการสำนักงานปศุสัตว์เชียงใหม่ในปัจจุบัน และจากการขุดค้นในพื้นที่สวนรุกขชาติห้วยแก้ว
บริเวณใกล้กำแพงเมืองภายในด้านทิศใต้ พบหลักฐานการกระจายของอิฐก้อนขนาดใหญ่ 
(25 x 55 x 15 ซม.) อันเป็นวัสดุก่อสร้างอาคารศาสนสถานหรือวัด เช่นเดียวกับอิฐของวัดล้าง
ในเขตสวนสัตว์เชียงใหม่ ที่ตั้งอยู่ภายนอกติดกับกำแพงเวียงเจ็ดลินด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้
 ก็ได้พบหลักฐานวัดร้างที่สำรวจพบแล้วจำนวน 6 แห่ง 

อันเป็นวัดที่ตั้งอยู่นอกเขตกำแพงเมืองด้านนี้ ดังนั้น จึงพิจารณาว่าไม่น่าเกี่ยวข้องกับคติจักรวาล 
แต่น่าจะเป็นรูปแบบการก่อสร้างที่มาจากพื้นฐานภูมิปัญญาของคนพื้นเมืองในท้องถิ่นเอง 
ซึ่งมีพัฒนาการก่อสร้างมาตั้งแต่รุ่นก่อนพุทธศตวรรษที่ 19 ตามหลักฐานตำนาน-พงศาวดาร
ได้กล่าวพาดพิงถึงกรณีเวียงมิคสังคร

การสถาปนาเขตชุมชนแห่งนี้ขึ้นเป็นเวียงในรัชกาลพญาสามฝั่งแกนของล้านนา จึงหมายความถึงการ
กระจายความเจริญเข้ามาสู่เขตพื้นที่เชิงดอยสุเทพ โดยการให้ขุนนางหรือบุคคลในราชวงศ์มาปกครอง
ดูแลขึ้นตรงต่อเมืองเชียงใหม่ ภายหลังจากที่เป็นเขตชุมชนที่อาศัยของกลุ่มคนพื้นเมืองตั้งแต่ระยะ
ก่อนสมัยล้านนา ที่น่าจะมีขอบเขตคู - คันดินขึ้นก่อนแล้วในฐานะที่เป็นเมืองชุมชนที่ตั้งยู่ชายขอบ 
(Peripheral) ของแคว้นหริภุญไชย หรือในระยะก่อนหน้าขึ้นไปในสมัยฤาษีวาสุเทพ

ล้อมกรอบ

ไขปริศนาวงกลมพันปีนายไกรสิน อุ่นใจจินต์ นักโบราณคดี 7 ว. สำนักงานศิลปากรที่ 8 เชียงใหม่
 เปิดเผย "พลเมืองเหนือ" ว่า จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่ปรากฏชี้ให้เห็นว่า เวียงเจ็ดลิน 
น่าจะมีอายุมากกว่า 1,000 ปี ซึ่งหมายความว่าเกิดขึ้นบนแผ่นดินนี้ก่อนที่จะมีเชียงใหม่ 

จุดเด่นของเวียงเจ็ดลินอยู่ที่การมีภูมิรัฐศาสตร์ที่ดี เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของคนพื้นเมืองดั้งเดิมของ
เชียงใหม่คือ ชนเผ่าลั๊วะ ที่มีพัฒนาการทางด้านอาชีพการเกษตรในที่ราบ เก็บของป่า ทำข้าวไร่ 
และจากหลักฐานที่พบในสมัยนั้นยังไม่รู้จักการทำเหมืองฝาย จะเห็นว่าการวางผังเมืองของเวียงเจ็ดลิน
ที่มีลักษณะวงกลม หลักฐานทางประวัติศาสตร์อ้างอิงว่าเพื่อป้องกันน้ำหลากในฤดูฝน ที่อาจสร้างความ
เสียหายต่อพืชผลการเกษตร บ้านเรือน รวมทั้งเพื่อเป็นแหล่งกักเก็บน้ำไว้ใช้ในช่วงฤดูแล้ง

และต้องยอมรับว่าแนวคิดการออกแบบนั้นค่อนข้างแตกต่างและพิเศษกว่าชุมชนโบราณทั่ว ๆ ไป 
การสร้างขอบเขตคูและแนวคันดินที่เป็นวงกลม อาจกล่าวได้ว่าเป็นความเจริญด้าน Primitive 
Technology ซึ่งตามตำนานที่บันทึกไว้การออกแบบก่อสร้างเวียงในลักษณะวงกลม อาจไม่ใช่ฝีมือของ
คนพื้นเมืองในสมัยนั้น ซึ่งอาจเป็นไปได้ว่าฤาษีอาจติดต่อช่างออกแบบก่อสร้างมาจากลังกาหรืออินเดีย
เพื่อการนี้โดยเฉพาะ

 "ตอนนี้ทางกรมศิลป์ฯ ได้เข้าไปปักหมุดคอนกรีตไว้แล้ว เป็นหลักหมุดขนาก 20 x 20 เมตร 
เพราะถือเป็นโบราณสถานชิ้นสำคัญของเชียงใหม่ซึ่งอนาคตถ้ามีงบประมาณมากเพียงพอก็สามารถ
ดำเนินงานสำรวจ ขุดค้นหาแหล่งอาศัยจากชั้นดินทางโบราณคดี หรืออาจขุดแต่งบูรณะโบราณสถานใน
เขตเมืองโบราณเวียงเจ็ดลินได้ครอบคลุมกว้างขึ้น แต่ที่เราขุดค้นไปแล้วภายในสวนสัตว์เชียงใหม่ 

เราพบวัดกู่ดินขาวเป็นวัดร้างที่อยู่ใกล้เวียงเจ็ดลิน หรืออย่างการขุดบริเวณสวนรุกขชาติที่อยู่ในแนว
เขตเวียงเจ็ดลินในอดีต ขุดเจอหลักฐานของลำพูนจำนวนมาก" นายไกรสิน กล่าวและว่า ควรอย่างยิ่ง
ที่ดินแดนบริเวณเวียงเจ็ดลินต้องอนุรักษ์ไว้ทั้งหมด ต้องสงวนไว้เป็นเมืองโบราณ แม้ปัจจุบันจะถูกรุก
เข้ามาตามการเจริญเติบโตของเมือง 

ปัจจุบันพบว่ากรมปศุสัตว์ได้ครอบครองพื้นที่บริเวณเวียงเจ็ดลินประมาณ 80 % ซึ่งสภาพพื้นที่และการ
ใช้ที่ดินกำแพงและคูน้ำเวียงเจ็ดลิน มีหน่วยราชการตั้งอยู่ อาทิ สวนรุกขชาติเชียงใหม่ กรมป่าไม้
 มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคล สถานีบำรุงพันธุ์สัตว์เชียงใหม่ สำนักงานปศุสัตว์เชียงใหม่

*************

เมกะโปรเจ็กต์ทะลักในระยะที่ผ่านมาพบว่ามีปัญหาที่เกิดขึ้น 3 ส่วนหลัก ๆ คือ 1.สภาพพื้นที่และ
การใช้ที่ดิน 2.สภาพการสัญจร 3.ทัศนียภาพ ทั้งนี้ แม้ปัจจุบันพื้นที่เวียงเจ็ดลินจะเป็นสถานที่ตั้ง
ของหน่วยงานราชการหลายแห่งและมีถนนห้วยแก้วตัดผ่าน แต่ก็ยังมีแนวเขตคันดินเห็นชัดใน
หลายจุดและบางจุดก็ยังคงมีสภาพคูน้ำที่สมบูรณ์ แต่อนาคตอันใกล้กำลังจะมีเมกะโปรเจ็กต์เกิด
ขึ้นในพื้นที่บริเวณเชิงดอยสุเทพ นั่นหมายถึงการขยายพื้นที่การพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเข้ามาใน
แถบเวียงเจ็ดลิน 

โดยเฉพาะพื้นที่บริเวณลานครูบาศรีวิชัย ซึ่งอยู่ใกล้เคียงกับเวียงเจ็ดลินกำลังจะถูกปรับสภาพให้
เป็นคอมเพล็กซ์และมีสถานีกระเช้าลอยฟ้าหรือเคเบิลคาร์ 

ซึ่งเป็นโครงการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวเชื่อมโยงกับโครงการเชียงใหม่ไนท์ซาฟารี ตามโครงการ
อาจมีการตัดถนนเส้นใหม่ตัดขึ้นดอยสุเทพ ซึ่งยังไม่ที่แน่ชัดว่าจะเป็นจุดใด จะตัดผ่านบริเวณส่วน
ใดส่วนหนึ่งของเวียงเจ็ดลินหรือไม่ 

ขณะเดียวกัน ในพื้นที่บริเวณเวียงเจ็ดลินดังกล่าว กรมธนารักษ์เคยมีแผนดำเนินโครงการบ้าน
จัดสรรชื่อโครงการ "บ้านธนารักษ์" เพื่อข้าราชการและลูกจ้างประจำ โดยนำที่ราชพัสดุมาสร้าง
บ้านพักอาศัยสำหรับข้าราชการและลูกจ้างประจำ อาจเป็นลักษณะบ้านเดี่ยวชั้นเดียวและบ้านเดี่ยวสองชั้น
 หรืออาคารชุดคอนโดมิเนียม ทาวน์เฮ้าส์ ซึ่งตามโครงการระบุว่าจะใช้ที่ดินราชพัสดุ 
แปลงหมายเลขทะเบียนที่ ชม 41 ตั้งยู่ถนนห้วยแก้ว ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ 
ในบริเวณที่ว่าง เนื้อที่ประมาณ 50 ไร่ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่อยู่บริเวณเวียงเจ็ดลิน

นางศิริพร บุญสุวรรณ ฝ่ายจัดประโยชน์สำนักงานธนารักษ์พื้นที่เชียงใหม่ กล่าวกับ "พลเมืองเหนือ" ว่า 
ตามแผนงานเดิมที่กรมธนารักษ์จะใช้พื้นที่บริเวณเชิงดอยสุเทพ บนถนนห้วยแก้ว เนื้อที่ประมาณ 50 ไร่ 
เพื่อดำเนินโครงการบ้านธนารักษ์ เพื่อข้าราชการและลูกจ้างประจำในสังกัดสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดเชียง
ใหม่ ปศุสัตว์เขต หรือกรมปศุสัตว์ ซึ่งทางกรมธนารักษ์ได้พิจารณาแล้วเห็นว่าพื้นที่บริเวณดังกล่าว 
เป็นพื้นที่ทางประวัติศาสตร์เวียงเจ็ดลิน ซึ่งควรได้รับการอนุรักษ์ไว้ จึงยกเลิกการใช้พื้นที่บริเวณดังกล่าว
 โดยเตรียมพื้นที่ใหม่ที่จะทำโครงการบ้านธนารักษ์ต่อไป

ทั้งนี้ อยู่ระหว่างการพิจารณาพื้นที่แปลงใหม่บริเวณห้วยตึงเฒ่า เนื้อที่ประมาณ 400 - 500 ไร่
 ขณะนี้อยู่ระหว่างการวางผังรายละเอียดทั้งหมด ซึ่งปัจจุบันพื้นที่แปลงนี้อยู่ในความดูแลของ
มณฑลทหารบกที่ 33 

ขณะนี้ทางกรมธนารักษ์และกองทัพบกอยู่ระหว่างการเจรจาในรายละเอียดว่าที่ดินแปลงดัง
กล่าวทางกองทัพบกจะคืนให้กับกรมธนารักษ์ได้หรือไม่ ในขณะนี้จึงยังไม่มีความชัดเจนว่า
โครงการบ้านธนารักษ์จะดำเนินการได้เมื่อไร 

เชียงใหม่หลงทาง

มีของดีแต่ไม่หยิบมาขาย

แหล่งข่าวซึ่งเป็นนักประวัติศาสตร์ในจังหวัดเชียงใหม่ กล่าวกับ "พลเมืองเหนือ" ว่า 
คงไม่ถูกนักที่ใครหลายคนบอกว่าเชียงใหม่ไม่มีจุดขายทางการท่องเที่ยวแล้ว จริง ๆ 
แล้วคือไม่รู้ว่าเชียงใหม่จะขายอะไร เพราะไม่ยอมมองดูในสิ่งที่มีอยู่ แต่กลับไปค้นหาสิ่งใหม่ ๆ 
ที่ไม่ใช่ตัวตนที่แท้จริง จุดขายของเชียงใหม่คือวัด โบราณสถาน วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ 
แต่สิ่งที่มีอยู่ถูกมองว่าขายไม่ได้ ก็เพราะไม่เคยมีการพัฒนาอย่างจริงจัง วัดร้างมีมากมายมีเรื่อง
ราวประวัติศาสตร์ที่จารึกไว้ ก็ยังไม่ได้รับการพัฒนามากนัก เช่นเดียวกับคลองแม่ข่า ลำคูไหว
 และกำแพงดิน ก็ถูกบุกรุกจนไม่สามารถพัฒนาได้เต็มที่

กรณีของเวียงเจ็ดลิน ถือเป็นพื้นที่โบราณสถานทางประวัติศาสตร์ ควรสงวนไว้ให้เป็นเมืองโบราณ 
สามารถพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางประวัติศาสตร์ และสามารถผูกเรื่องราวได้อย่างชัดเจน
 เพียงแค่คันดินกลม ๆ ก็ทำให้การท่องเที่ยวมีเสน่ห์ได้ สามารถพัฒนาให้เป็นการท่องเที่ยวแบบ 
Open Museum ได้ ทั้งยังเชื่อมโยงกับดอยสุเทพ ครูบาศรีวิชัย สวนรุกขชาติ สวนสัตว์ 

ซึ่งต่างก็มีหลักฐานทางประวัติศาสตร์และเรื่องราวที่ร้อยโยงกันได้ เวียงเจ็ดลิน ณ 

วันนี้ไม่มีฐานการเมืองมาหนุนให้ปลุกเป็นแหล่งท่องเที่ยวเหมือนเวียงกุมกาม 
กลับกลายเป็นเวียงที่ตายไปพร้อมกับประวัติศาสตร์ 1,000 ปี พร้อม ๆ กันนั้นภาครัฐ
 และเอกชนก็พยายามค้นหาแหล่งท่องเที่ยวใหม่ที่จะสร้างจุดขายให้กับเชียงใหม่
 เนื่องจากกำลังเดินไปสู่ทางตัน แต่กาลกลับไปมุ่งสู่การสร้างแหล่งท่องเที่ยวที่มนุษย์สร้างขึ้น
 ที่กลับกลายเป็นการลดมูลค่าตัวเองไปทีละเล็กละน้อย  พร้อมกับไปค้นหาสิ่งใหม่ ๆ
 ที่ไม่ใช่ตัวตนที่แท้จริง โบราณสถานที่มีเรื่องราวที่งดงามหลายแห่งถูกละลืม ละเลย
 ที่จะบอกเล่าให้นักท่องเที่ยวทั่วโลกได้รับทราบและเก็บไว้ในความทรงจำแห่งหนึ่ง 

พร้อมกับจะมีเรื่องราวเล่าขานให้พลเมืองของเมืองเชียงใหม่แห่งนี้อย่างไม่รู้จบต่อทอดไปอีกหลายรุ่นคน  
การก้าวไปข้างหน้าโดยกัดกร่อนฐานรากของตัวเองทุกวัน จึงสามารถทำให้อนาคตอาจล่มสลายท่ามกลาง
กระแสทุน - วัตถุนิยมได้อย่างแน่นอน ทุกฝ่ายจึงหวังว่า "วียงเจ็ดลิน" จะฟื้นกลับมาให้คุณประโยชน์
ในเชิงภูมิปัญญา - เป็นแหล่งให้ความรู้ และเป็นมรดกที่สำคัญของเชียงใหม่อีกครั้งหนึ่ง

****************