2 ส.ค. 2549 นายบวรศักดิ์ อุวรรณโณ อดีตเลขาธิการคณะรัฐมนตรี กล่าวถึงการปฏิรูปการเมืองรอบ 2 ว่า มีความขัดแย้งเกิดขึ้นในสังคม ทั้งความขัดแย้งทางการเมือง ความขัดแย้งในด้านต่างๆ ทั้งในระดับวัฒนธรรม เช่นใน 3จังหวัดชายแดนภาคใต้ รวมถึงการจัดการใช้ทรัพยากร เป็นเหตุให้มีการเรียกร้องให้มีการปฏิรูปการเมืองรอบ 2 กัน
ซึ่งตนคิดว่าการปฏิรูปการเมืองรอบ 2 เป็นเรื่องที่สำคัญ คือตนอยากให้สังคมไทยทำการศึกษาและหาความรู้กันว่าอะไรเป็นสาเหตุของวิกฤตทางการเมือง เป็นสาเหตุมาจากตัวรัฐธรรมนูญ หรือมีสาเหตุมาจากวัฒนธรรมการเมืองกันแน่
เมื่อรู้สาเหตุแล้วก็นำมาสู่คำถามได้ว่าเราจะปฏิรูปอะไรกัน ถ้าสาเหตุมาจากตัวโครงสร้าง หรือกระบวนการที่รัฐธรรมนูญ หรือกฎหมายวางไว้ ก็ปฏิรูปกฎหมายกันหรือรัฐธรรมนูญกัน
แต่ถ้าสาเหตุไม่ได้เกิดจากนั่น แต่หากสาเหตุเกิดจากวัฒนธรรม วิธีคิด การพฤติกรรมของคน ของผู้นำก็ต้องเปลี่ยนจะไปแก้รัฐธรรมนูญก็ไม่ถูกจุด
นายบวรศักดิ์กล่าวอีกว่า ข้อสำคัญก็คือจะปฏิรูปกันอย่างไร จะใช้รูปแบบเดิมหรือไม่คือใช้สภาร่างรัฐธรรมนูญ หรือว่าจะใช้รูปแบบที่มีคนเสนอมาว่าใช้สภาสนามม้า โดยให้คนที่มีอาชีพต่างๆมา แล้วประชาชนจะมีส่วนร่วมในการปฏิรูปการเมืองได้อย่างไร
"นี่โจทย์ที่ต้องหาคำตอบ เมื่อหาคำตอบได้แล้วการดำเนินการก็ควรต้องดำเนินการตามวิถีทางของรัฐธรรมนูญ ซึ่งหมายความว่าต้องแก้โดยรัฐสภา เมื่อแก้ไขเพิ่มเติมครบถ้วนแล้วจะได้ดำเนินการบริหารบ้านเมืองต่อไปด้วยความเรียบร้อย" นายบวรศักดิ์ กล่าว
เมื่อถามว่าถ้าปัญหาเกิดจากตัวผู้นำจะแก้ไขอย่างไร นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า ก็ต้องแก้ที่สาเหตุ
เมื่อถามย้ำว่าต้องลาออกใช่หรือไม่ นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า คุณพูดเองนะ
ผู้สื่อข่าวถามว่าเท่าที่มองคิดว่าสาเหตุมาจากตัวผู้นำหรือรัฐธรรมนูญ นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า ยังตอบไม่ได้ต้องวิจัยกันก่อน
ตนตั้งสมมติฐานว่าปัญหาวิกฤตทางการเมืองเวลานี้ส่วนหนึ่งมีอิทธิพลหรือผลมาจากวัฒนธรรมทางการเมืองของคนไทย และบางส่วนซึ่งอาจจะเป็นส่วนน้อยอาจจะมาจากบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ หรือกฎหมาย ซึ่งจะต้องพิสูจน์กันต่อไป แต่ขณะนี้ยังตอบไม่ได้ ถ้าตอบได้ก็ไม่ต้องวิจัยกันแล้ว
เมื่อถามว่าหากปัญหาไม่ได้มาจากรัฐธรรมนูญก็ไม่ต้องแก้ไขใช่หรือไม่ นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า ถ้าปัญหาไม่ได้อยู่ที่ตัวโครงสร้าง และกฎหมายไปแก้ที่ตัวกฎหมาย มันก็ไม่ใช่การแก้ที่สาเหตุ ถ้าถ้ามันอยู่ที่ตัวกฎหมายก็ต้องแก้กฎหมาย
คำถามคือว่าถ้ารากของวิกฤตจริงๆ อยู่ที่วัฒนธรรมการเมือง ถ้าไปแก้กฎหมายที่เป็นฮาร์ดแวร์ ปัญหาคือซอร์ฟแวร์ มันไม่ฟังก์ชั่น แต่ไปเปลี่ยนฮาร์ดแวร์ มันก็มีปัญหาไม่รู้จักจบ
ผู้สื่อข่าวถามว่าหน่วยงานไหนจะเป็นผู้ริเริ่ม หรือทำการวิจัยการปฏิรูปรอบ 2 นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า ตนจะเสนอให้สถาบันพระปกเกล้าเป็นผู้ดำเนินการ ส่วนทุนการวิจัยก็ควรใช้ทุนของสถาบันพระปกเกล้าเอง
แต่สภาสถาบันพระปกเกล้าจะอนุมัติหรือไม่ เพื่อให้เกิดความเป็นอิสระ หากไปขอทุนรัฐบาลก็จะถูกมองอีกว่าแหล่งทุนวิจัยมาจากรัฐบาล อยากให้การเคลื่อนไหวทั้งหลายจบลงด้วยเนื้อหาสาระ ไม่ใช่เอาเหตุตัวคนแล้วเกิดปัญหาขึ้น
เมื่อถามว่าการทำวิจัยใช้เวลาเท่าไหร่จะให้เสร็จก่อนเลือกตั้งหรือหลังเลือกตั้ง นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า จะไปกำหนดก่อนเลือกตั้งไม่ได้ เพราะเวลาสั้น ถ้าศึกษาวัฒนธรรมทางการเมืองต้องลงภาคสนาม สำรวจทัศนคติ และพฤติกรรมของคนทั่วประเทศ ไม่ใช่จะทำได้วันหรือสองวัน แต่ต้องใช้เวลา 5-8 เดือน
เมื่อถามว่าวัฒนธรรมทางการเมืองประเภทที่ต้องการพัฒนา นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า วัฒนธรรมการเมืองแบบประชาธิปไตยอุปถัมภ์ ที่ทำให้เกิดปัญหาเวลานี้
ผู้สื่อข่าวถามว่าพรรคการเมืองทุกพรรคควรจะแสดงจุดยืนหรือสัตยาบรรณไว้หรือไม่ว่าจะมีการปฏิรูปการเมืองรอบ 2 นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า เป็นสิ่งที่ต้องคิดกันตั้งแต่ตอนนี้ คำว่าปฏิรูปการเมืองนั้นเอาอะไรใส่ไปก็ได้
เพราะฉะนั้นจะต้องมานั่งศึกษากันว่าอะไรคือสาเหตุแห่งวิกฤต แล้วจะปฏิรูปอะไร และจะปฏิรูปอย่างไร หากไม่พูดตั้งแต่ตอนนี้ เดี๋ยวนี้ให้ดี ผลสุดท้ายทุกคนบอกว่าปฏิรูปแล้ว ในที่สุดก็จะมาทะเลาะกันอีก และมีปัญหาได้
อย่างไรก็ตามถ้าจะไปสู่การเลือกตั้งโดยไม่พูดการปฏิรูปการเมืองรอบ 2 ให้ชัดก็คงจะขอความเห็นชอบจากประชาชนไม่ได้ ดังนั้นพรรคการเมืองจะต้องพูดว่าจะปฏิรูปอะไรและอย่างไร เพราะอะไรจึงเลือกปฏิรูปอย่างนั้น
เมื่อถามว่าเมื่อการวิจัยยังไม่เสร็จแล้วมีการเลือกตั้งจะมีปัญหาหรือไม่ นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า ไม่มีปัญหาอะไร เมื่อเลือกตั้งแล้วกว่าจะประกาศผลเลือกตั้งได้ มีสภาไม่ได้ทำเรื่องนี้เรื่องเดียว และวันเลือกตั้งก็ยังไม่รู้ว่าจะเป็นวันไหนแน่ วันที่ 15 ต.ค.เป็นการกำหนดเบื้องต้น แต่อยู่ที่การสรรหากกต.ใหม่
ผู้สื่อข่าวถามว่าได้รับการทาบทามให้ไปสมัครเป็นกกต.กับที่ประชุมใหญ่ศาลฎีกาหรือไม่ นายบวรศักดิ์ กล่าวว่า ไม่มีใครติดต่อมา ทำไมต้องติดต่อมา ถ้าติดต่อมาตนก็ไม่เป็นเพราะพ้นพงหนามมาแล้ว จะให้กลับไปอีกหรือ
ที่มา: เว็บไซต์สำนักข่าวเนชั่น