ทั้งนี้ รูปแบบการจัดงานได้แบ่งแยกเป็นประเด็นไปตามห้องต่างๆเพื่อนำไปสู่อภิปรายตามความสนใจของผู้มาร่วมงาน เมื่อเวลาประมาณ 11.30 - 13.30 น. ที่ห้อง 1002 มีการแลกเปลี่ยนความคิดในหัวข้อใหญ่เรื่อง "สันติภาพในภาคใต้" นายอับดุลอายิ ตแวซือแม กรรมการหอการค้าจังหวัดนราธิวาส นางโสรยา จามจุรี นักวิชาการจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตปัตตานีและนายตูแว นียามอริงงิง ประธานกลุ่มสื่อทางเลือกและสื่อมวลชนจากศูนย์ข่าวอิศรา เป็นผู้อภิปรายหลัก นางชลิดา ทาเจริญศักดิ์ ดำเนินรายการ

นายอับดุลอายิ กล่าวว่า รัฐเป็นผู้ผลักดันให้คนใน 3 จังหวัดแบ่งแยกดินแดน ทั้งที่คนไทยใน 3 จังหวัดก็รักแผ่นดินเกิดตามคำสอนของศาสดา เหตุที่เกิดขึ้นมาจากการที่เจ้าหน้าที่บ้านเมืองเป็นคนยัดเยียดให้ ต่อมา คณะปฎิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตย(คปค.)ก็ได้นำสถานการณ์ในภาคใต้มาประกาศไว้ว่าเป็นสาเหตุหนึ่งในการยึดอำนาจจากรัฐบาลพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร เมื่อมีรัฐบาลใหม่รัฐบาลใหม่ก็มีนโยบายที่จะทำให้เกิดความสันติใน 3 จังหวัด

โดยที่ผ่านมารัฐบาลทักษิณได้ให้ตราบาปคนในพื้นที่ 3 จังหวัดว่าเป็นโจรมาตลอด ดังนั้นก่อนที่รัฐบาลใหม่จะสร้างสันติสุขต้องไปถามความรู้สึกของคนในพื้นที่ก่อน ก่อนนี้ประชาชนใน 3 จังหวัดที่ออกมานอกพื้นที่จะไปนอนโรงแรมห้องธรรมดาก็ไม่มีให้พัก จะนอนห้องหรูก็บอกแอร์ดับ คนใน 73 จังหวัดมองคนใน 3 จังหวัดเป็นผู้ก่อความไม่สงบไปเสียทั้งหมด ดังนั้นต้องทำให้คนใน 73 จังหวัดเข้าใจว่าคนใน 3 จังหวัดก็รักแผ่นดินเหมือนกัน

นอกจากนี้ นายอับดุลอายิ ยังเล่าบรรยากาศของพื้นที่ 3 จังหวัดว่าไม่มีเสรีภาพเหมือนพื้นที่อื่นๆในประเทศไทย การไปรวมตัวกันเรียกร้องเหมือนที่นายสนธิ ลิ้มทองกุล ทำในพื้นที่ไม่สามารถทำได้ การไปรวมตัวกันที่ สภ.อ.ตากใบ เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2547 โดยไม่ได้เอาปืนไปแต่เอามือไป ผลคือพวกเขาตาย เจ้าภาพภาครัฐก็ไม่แสดงบท คนที่ไม่ตายก็เป็นคดีอีก 58 คดี

"เขากล้าที่จะเดินขบวนเหมือนพวกเราไหม เขาไม่กล้า พี่น้อง 3 จังหวัดไม่มีพื้นที่เรียกร้องสันติภาพ ไม่มีอนุสาวรีย์ประชาธิปไตย แต่มีคุก แช่งรัฐบาลก่อนวันละห้าเวลาเมื่อละหมาด ดังนั้นการนำสันติสุขกลับสู่ 3 จังหวัดภาคใต้ ต้องสร้างหัวใจก่อน ตามที่รัฐบาลไปโฆษณาว่าเป็นโจร ต้องบอกว่าเขาไม่เป็นโจร"

นายอับดุลอายิยังกล่าวอีกว่า คนในพื้นที่เข้าใจว่ามีสถานะเป็นประชาชนชั้น 2 ตอนนี้ในประเทศมาเลเซียมีแรงงานราคาถูกจาก 3 จังหวัดเกือบ 200,000 คน เป็นผู้ที่หนีภัย อยากให้ได้รับการดูแลจากกระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม

นางโสรยา กล่าวว่า ใน 32 เดือนที่ผ่านมามีการก่อเหตุรวมแล้วกว่า 5400 ครั้ง และในวันนี้อาจมีการเกิดเหตุแล้วก็ได้เพราะโดยเฉลี่ยจะเกิดเหตุวันละ 5 ครั้ง ทำให้เกิดความสูญเสียไม่เฉพาะร่างกายแต่ทางจิตใจด้วย เรื่องการเยียวยานั้นเป็นเหตุปลายทางหลังจากความรุนแรงเกิด การเยียวยาไม่ควรเกิดขึ้น เพราะประชาชนในพื้นที่ควรจะได้รับความคุ้มกันทางชีวิตทรัพย์สินเหมือนกับประชาชนทั่วไป แต่รัฐทำไม่ได้จึงจำเป็นต้องเกิดการเยียวยาช่วยเหลือ

แต่การเยียวยาก็มีปัญหา ส่วนใหญ่คือการตกหล่นและการเลือกปฏิบัติระหว่างเจ้าหน้าที่กับประชาชน รวมไปถึงการเป็นเรื่องไทยพุทธ ไทยมุสลิม ทัศนคติที่ผิดนี้มาจากทั้งภาครัฐและสังคมในภาพรวมทำให้เกิดการเลือกปฏิบัติ อีกทั้งเหยื่อจำนวนมากไม่ได้รับความช่วยเหลือจากรัฐ เนื่องจากตำรวจได้อ้างว่าตายเพราะเหตุส่วนตัวไม่ได้ตายเพราะสถานการณ์ ทั้งที่ความจริงในเรื่องการตายยังไม่มีใครสามารถที่จะเข้าถึงได้ เพราะฉะนั้นการสืบสวนที่ไม่สามารถเข้าถึงความจริงได้แต่บอกว่าตายเพราะเรื่องส่วนตัวทำให้ แม่ของเด็กหรือสามีที่เสียชีวิตถูกตัดสิทธิการช่วยเหลือและได้รับความลำบากมาก

นายตูแว กล่าวว่า ปกติมักจะได้ยินกันว่าสื่อทำให้สถานการณ์ภาคใต้น่ากลัวเพราะเสนอแต่ภาพความรุนแรงในหนังสือพิมพ์หรือโทรทัศน์ แต่นั่นคือสื่อกระแสหลัก ทั้งนี้ ยังมีมีสื่อที่ต้องการสร้างสันติภาพด้วยเพียงแต่ไม่ใช่สื่อของรัฐบาล

นายตูแวได้ชี้ให้เห็นด้วยว่า รัฐจะต้องสร้างสื่อสันติภาพด้วยโดยเฉพาะความเท่าเทียมกันในทางเชื้อชาติ อย่างในประเทศมาเลเซีย สื่อนำเสนอทั้งทั้งมลายู ภาษาอินเดีย ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน ทำให้ปัญหาความขัดแย้งทางเชื้อชาติไม่มี แต่ประเทศไทยมีสื่อที่เข้าไปถึงรากแก้ว รากหญ้าของประชาชน หรือสื่อภาษามลายูเพื่อคนมุสลิมหรือไม่ทั้งที่มุสลิมก็เป็นประชาชน

นายตูแวยังได้ยกตัวอย่างความไม่ทัดเทียมกันทางเชื้อชาติอีกว่า ประเทศไทยมีประชากรมุสลิมหลายล้านคน แต่วันสำคัญของชาวมุสลิมเช่น วันฮารีรายอ วันมุสลิมออกบวช รัฐบาลไม่เคยประกาศวันหยุดทั่วประเทศหรือกล่าวถึงในการให้ความสำคัญเลย ในขณะที่ประเทศมาเลเซียมีทั้งวันหยุดจีน มุสลิม อินเดีย ประเทศสิงคโปร์ก็ทำแบบนี้เช่นกัน สิ่งเหล่านี้คือการเลือกปฎิบัติในสังคมไทยและ สื่อก็ต้องทำบทบาทนี้ให้ชัดเจน

จากนั้นนายตูแวได้กล่าวถึงบทบาทสื่อของไทยว่า มีส่วนสร้างความรุนแรง แต่การที่สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์เปิดศูนย์ข่าวอิศรา นำองค์ความรู้มาเสนอให้ประชาชนได้รับรู้เป็นเรื่องที่ดี แต่เป็นแค่สื่อทางเลือกบนอินเตอร์เน็ท www.tja.org เท่านั้น ซึ่งยังไม่เพียงพอ จะต้องมีสื่อในส่วนกลางเชิงสันติภาพ มาทำหน้าที่ด้วย

"เราไปศาลนราธิวาสเห็นผู้หญิงคนหนึ่งต้องไปดูแลผู้ชายอีก 58 คนที่ขึ้นศาลในคดีตากใบ เป็นผู้หญิงที่ไม่มีอะไร เพียงแต่ต้องการเห็นความยุติธรรม เป็นคนเดียวที่ประสานงานกับคนทั้ง 58 คน อัยการ หรือทนาย เราไม่รู้ว่าเขาต้องรู้สึกอย่างไร ในวันนี้ยังไม่มีสื่อกระแสหลักที่จะเข้าใจกับมุสลิม 3 จังหวัด เดือนนี้เป็นเดือนถือศีลอด มีสื่อกระแสหลักไหมที่ถ่ายทอดวิถีชีวิตช่วงเดือนรอมฎอน อดีตนายกฯกล่าวสุขสันต์วันคริสมาส หรือตรุษจีน แต่ไม่เคยมีสำหรับวันฮารีรายอ ลึก ๆ คน 3จังหวัดไม่ได้รับความเป็นธรรม สื่อเองก็ไม่ให้ความเป็นธรรม ประชาชนต้องการสันติภาพอยู่แล้ว ไม่ต้องการกองกำลังในพื้นที่ เพราะฉะนั้นสื่อสันติภาพต้องถามสื่อหลักว่าเคยให้โอกาสหรือไม่"

หลังการอภิปรายมีการให้ข้อมูลและความเห็นเปลี่ยนเพิ่มเติมจากผู้มาร่วมแลกเปลี่ยนว่า ในเรื่องของกล้องวงจรปิดที่คณะกรรมการอิสระเพื่อความสมานฉันท์แห่งชาติ(กอส.) เคยเสนอให้ติดทั่วพื้นที่ 3 จังหวัดนั้น เมื่อมีการอนุมัติจากรัฐบาลก่อน ที่ผ่านมาพบว่ามีไม่เพียงพอ ในปัตตานีมีเพียง 30 ตัว เมื่อสแกนใกล้ภาพก็แตก การติดกล้องในแต่ละจังหวัดควรมีเป็น 1000 จุดในตำแหน่งที่ไม่มีใครรู้

ผู้แลกเปลี่ยนคนเดิมยังตั้งข้อสังเกตว่า ที่ผ่านมาในพื้นที่มีกลุ่มผู้แต่งชุดดะวะห์ออกมาปฎิบัติการ เมื่อเสร็จก็ใช้พื้นที่ในหมู่บ้านเป็นเกราะกำบัง การติดกล้องวงจรปิดมีประโยชน์พื่อส่องดูคนที่ปฎิบัติการว่าเป็นใครกันแน่ เพราะมีคนรู้จักทำธุรกิจเสื้อผ้าในพื้นที่ให้ข้อมูลว่ามีเจ้าหน้าที่รัฐซื้อหมวกกาปิเยาะไปเยอะ หากมีเจ้าหน้าที่ที่ไม่ดีไปกระทำการ บาปก็ลงกับคนในพื้นที่ตลอด

นอกจากนี้ ยังมีการตั้งคำถามจากผู้มาร่วมแลกเปลี่ยนที่เป็นคนกรุงเทพฯว่า การที่ในพื้นที่มีการเรียกร้องให้ถอนทหารนั้น หากมีการถอนทหารออกมาจากพื้นที่จริงคนใน 3 จังหวัดจะดูแลกันเองได้จริงหรือ นายแพทย์แวมะหะดี แวดาโอ๊ะ อดีตผู้ต้องหาคดีเจไอในประเทศไทย และผู้ได้รับเสนอชื่อเป็นสมาชิกสภานิติบัญญัติ กล่าวว่า ทหารอยู่ในพื้นที่มา 3 ปีไม่เห็นมีอะไรดีขึ้น ถ้าจะลองถอนทหารออกไปสักปีก็ไม่น่าจะเป็นอะไร

นายตูแวจึงกล่าวเสริมว่า การมีรถถังอยู่ในกรุงเทพฯที่ผ่านมาชอบหรือไม่ ก็เรียกร้องกันให้ถอนกลับให้เร็วที่สุด คนที่ 3 จังหวัดก็ไม่ชอบรถถัง ทหารเองก็บอกว่าอยากอยู่ที่บ้าน การมีทหารเยอะในพื้นที่ก็ยิ่งเป็นเป้ามากขึ้น

.............................................