เครือข่ายสลัม 4 ภาค

30 ตุลาคม 2549

กราบเรียน ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี พล.อ. สุรยุทธ์ จุลานนท์

ตามที่สหประชาชาติได้กำหนดให้วันจันทร์แรกของเดือนตุลาคม เป็นวันที่อยู่อาศัยโลก (World Habitat Day) เพื่อเป็นการรณรงค์ให้ประชาชาติต่างๆ ตระหนักถึงความสำคัญของผู้ไร้ที่อยู่อาศัยหรือที่มีอยู่อาศัยแต่ขาดความมั่นคงนั้น ที่ผ่านมาเครือข่ายสลัม 4 ภาค ซึ่งเป็นองค์กรที่เกิดจากการรวมตัวของชาวชุมชนแออัด ก็ได้ใช้โอกาสนี้รณรงค์เสนอนโยบายต่อสาธารณะและรัฐบาลมาอย่างต่อเนื่อง แต่ในปีนี้เนื่องจากเกิดเหตุการณ์ที่คณะปฎิรูปการปกครองในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข  (คปค.) ยึดอำนาจจากรัฐบาล พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ทางเครือข่ายสลัม 4 ภาค จึงได้เลื่อนการทำกิจกรรมมาจนบัดนี้ เนื่องจากเห็นว่าได้มีการจัดตั้งคณะรัฐมนตรีเรียบร้อยแล้ว

            ในวาระที่รัฐบาลของ ฯพณฯ เป็นรัฐบาลที่เพิ่งเข้ามารับตำแหน่งใหม่ เครือข่ายสลัม 4 ภาค จึงใคร่ขอเสนอปัญหาและแนวทางการแก้ไขต่อรัฐบาล ดังนี้

1.       ขอให้รัฐบาลสานต่อนโยบายโครงการบ้านมั่นคง ซึ่งเป็นโครงการที่ให้ชุมชนสามารถปรับปรุงที่อยู่อาศัย75ในที่ดินเดิมและมีหลักประกันความมั่นคงโดยการเช่าระยะยาว หรือผ่อนชำระในราคาถูกเพื่อไม่ให้ชาวชุมชนต้องเป็นสลัมบุกรุกเหมือนดังที่เป็นอยู่ โครงการนี้เป็นการแก้ไขปัญหาที่สอดคล้องกับความต้องการของชุมชน ดีกว่านโยบายรื้อย้ายชุมชนออกไปนอกเมืองหรือโครงการแฟลตของการเคหะแห่งชาติ

2.       ขอให้รัฐบาลแก้ไขปัญหาอุปสรรคของโครงการไม่มั่งคง เพราะที่ผ่านมาโครงการนี้ เป็นโครงการที่ดี หลักการดี แต่มีปัญหาในทางปฏิบัติ ทำให้ดำเนินการไปได้อย่างล่าช้า จึงมีข้อเสนอเพื่อขจัดอุปสรรคปัญหา ดังนี้

2.1   เร่งรัดให้หน่วยงานราชการที่มีชุมชนอาศัยอยู่ในที่ดินยินยอมให้ชุมชนได้เช่าที่อยู่อาศัย

ระยะยาว แม้รัฐบาลชุดที่แล้วจะมีมติครม.วันที่ 15 พฤศจิกายน 2548 ให้ หน่วยงานราชการที่มีชุมชนอยู่อาศัยอนุญาตให้ชุมชนเช่าเพื่อที่อยู่อาศัยระยะยาว 30 ปี แต่หน่วยราชการก็เป็นหวงที่เพราะเห็นว่าการให้คนจนเช่าจะได้ค่าเช่าถูกกว่าให้คนรวยเช่า เช่น กรณีที่ดินของการท่าเรือฯที่ต้องการขับไล่ชุมชนเพื่อสร้างคลองเตย-คอมเพล็กซ์ เป็นต้น ดังนั้น ฯพณฯ จึงควรเป็นผู้สั่งการนโยบายนี้ให้ชัดเจนด้วยตนเอง

2.2   แก้ไขพรบ.ควบคุมอาคารและเทศบัญญัติต่างๆ เนื่องจากพรบ.ควบคุมอาคารได้กำหนด

มาตราฐานไว้สูงมากจนชุมชนไม่สามารถทำตามได้ เช่น กำหนดให้การปลูกบ้านต้องห่างจากชายที่ดินข้างละ 2 เมตร ขณะที่ชุมชนมีที่ดินเพียง 10 ตารางวา กว้างเพียง 4 เมตร ไม่สามารถทำตามกฎได้ ปีที่ผ่านมายังมีกรณีที่ผู้นำชุมชนบ่อนไก่ถูกสำนักงานเขตฟ้องและศาลตัดสินปรับเป็นเงินกว่า 1 ล้านบาทแล้ว ทั้งๆที่ชุมขนทำตามนโยบายของรัฐบาลแต่กลับถูกหน่วยราชการฟ้องและรัฐบาลก็ไม่ได้สนใจ ดังนั้นจึงต้องมีการแก้ไขกฎระเบียบให้สอดคล้องกับสภาพความเป็นจริง

2.3   ขอให้รัฐบาลคงงบอุดหนุนค่าสาธารณูปโภคตามหลักเกณฑ์เดิม ที่ผ่านมารัฐเคยจัดงบ

อุดหนุนสาธารณูปโภคกับโครงการบ้านมั่นคงหน่วยละ 65,000 บาท ในกรณีชุมชนรื้อย้ายไปปลูกที่ใหม่และ 45,000 บาท ในกรณีที่ย้ายแล้วปลูกใหม่ในที่เดิม แต่ต่อมากลับตัดงบเหลือเพียง 25,000 บาทต่อหน่วย ขณะที่โครงการบ้านเอื้ออาทรรัฐอุดหนุนถึง 80,000 บาทต่อหน่วย ถือเป็นความไม่เป็นธรรมอย่างชัดเจน

3.       ขอให้รัฐบาลประกาศนโยบายหยุดการไล่รื้อชุมชนทุกแห่งทั่วประเทศ และสร้างกลไกให้เกิดการเจรจาแก้ไขปัญหาโดยสันติ ไม่ใช่ด้านหนึ่งประกาศนโยบายบ้านมั่นคง แต่การไล่รื้อก็ยังมีอยู่

3.1   กรณีชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากโครงการเครือข่ายคมนาคมของรัฐบาล ต้องมีแผนช่วยเหลือสำหรับผู้ได้รับผลกระทบจากโครงการเครือข่ายคมนาคมของรัฐบาล โดยกระบวนการที่ชุมชนมีส่วนร่วม และจัดเตรียมที่ดินรองรับชุมชนที่ต้องรื้อย้ายที่ไม่ไกลจากที่เดิ

3.2    กรณีที่ดินเอกชน รัฐบาลต้องเป็นตัวกลางในการเจรจาระหว่างเจ้าของที่ดิน กับชาวบ้าน นอกจากนี้พบว่าที่ดินหลายแปลงซึ่งอยู่ระหว่างการขายทอดตลาดโดย สำนักงานบริหารสินทรัพย์ รัฐบาลควรเป็นคนกลางในการซื้อที่ดินเหล่านั้นและจัดให้ชุมชนได้เช่าอยู่อาศัยระยะยาวในราคาถูก โดยขณะนี้มี 16 ชุมชน ที่กำลังอยู่ในสถานการณ์ไล่รื้อ (ดังรายชื่อแนบไว้)

4.       ขอให้ออกกฎหมายเก็บภาษีที่ดินให้อัตราก้าวหน้า เพื่อให้เกิดการกระจายการถือครองที่ดินอย่างเป็นธรรม ให้ทุกคนได้มีที่ดินอย่างพอเพียงและเพียงพอ จึงจะสอดคล้องกับนโยบายเศรษฐกิจพอเพียงของรัฐบาลไม่ใช่ให้ที่ดินกระจุกอยู่ในมือคนรวย แต่คนจนชนบทขาดที่ดินทำกิน ของจนเมืองขาดที่อยู่อาศัย

ทั้งนี้เครือข่ายสลัม 4 ภาค ขอเรียนทำความเข้าใจว่า เราเป็นองค์กรที่ดำเนินการอย่างอิสระไม่เกี่ยวพันกับนักการเมืองพรรคใดทั้งสิ้น และยังเป็นองค์กรที่ร่วมขับไล่รัฐบาลพ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ในปัญหาวิกฤตจริยธรรมและการคอรัปชั่นอีกด้วย ดังนั้นการนำเสนอปัญหาและแนวทางการแก้ไขต่อท่านในที่นี้ เพื่อการแก้ไขปัญหาของคนจนเป็นสำคัญ และหวังเป็นอย่างยิ่งว่า ฯพณฯ จะพิจารณาสั่งการตามที่เสนอ และเครือข่ายสลัม 4 ภาค จะติดตามสอบถามความก้าวหน้าอีก 30 วัน

จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณา

รายชื่อชุมชนในที่ดินเอกชนที่กำลังอยู่ในสถานการณ์ไล่รื้อ

1.       ชุมชนบ้านสวนสุข เขตยานนาวา

2.       ชุมชนหลังปั้มเอสโซ่  เขตยานนาวา

3.       ชุมชนคลองด่านเหนือ เขตยานนาวา

4.       ชุมชนหลังโรงปูน เขตยานนาวา

5.       ชุมชนคลองเสาหิน เขตยานนาวา

6.       ชุมชนจตุรมิตร เขตยานนาวา

7.       ชุมชนกระทุ่มเดี่ยว เขตห้วยขวาง

8.       ชุมชนยาดอง เขตวัฒนา

9.       ชุมชนริมทางรถไฟสายคลองเตย เขตคลองเตย

10.   ชุมชนบางนา เขตบางนา

11.   ชุมชนทองสุข อ.พระประแดง

12.   ชุมชนกิตติ เขตบางกะปิ

13.   ชุมชนหวายทอง เขตสวนหลวง

14.   ชุมชนวัดใต้ เขตสวนหลวง

15.   ชุมชนหมู่บ้านพิมาน เขตบางขุนเทียน

16.   ชุมชนเอกชัย 70 เขตบางบอน