5 ธ.ค.50       คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ร่วมกับคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่  โดยการสนับสนุนของมูลนิธิคอนราด อเดนาวร์ กรุงเทพฯ จัดอภิปรายทางการเมืองเพื่อการพัฒนาประชาธิปไตย เรื่อง "ทิศทางการเมืองไทย ก่อนและหลังการเลือกตั้ง 23 ธันวาคม 2550" เมื่อวันที่ 2 ธ.ค.50 ณ โรงแรมเนเวด้า แกรนด์ จ.อุบลราชธานี

ผู้เข้าร่วมการอภิปรายประกอบด้วย จาตุรนต์ ฉายแสง อดีตรองนายกฯ, ดร.ปรีชา เปี่ยมพงษ์ศานต์ คณะเศรษฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, รศ.ใจ อึ๊งภากรณ์ คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย มี รศ.ดร.ไชยันต์ ไชยพร คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้ดำเนินการอภิปราย การอภิปรายโดยสรุปมีดังนี้

รศ.ใจ กล่าวว่า การเมืองไทยขณะนี้กลับสู่ระบบซื้อขายเสียงเต็มที่ เพราะประชาชนไม่มีทางเลือกทางนโยบาย สาเหตุมาจากการยุบพรรคไทยรักไทยที่มีนโยบายประชานิยมเป็นประโยชน์ต่อคนจน และการที่รัฐธรรมนูญกำหนดนโยบายทางเศรษฐกิจไว้แล้ว และทหารกำลังจะสืบทอดอำนาจผ่าน พ.ร.บ.ความมั่นคง ดังนั้นจึงขอเสนอให้ทุกคนร่วมกันรณรงค์สนับสนุน "รัฐสวัสดิการ" ซึ่งเป็นสิ่งที่ดีกว่านโยบายประชานิยม ผ่านการเก็บภาษีก้าวหน้า โดยตรวจสอบพรรคการเมืองว่าพรรคไหนมีนโยบายในเรื่องดังกล่าว และนโยบายที่เป็นประโยชน์ต่อคนจน, ลดบทบาททหารไม่ให้เข้ามาแทรกแซงสังคมหรือการเมืองอีก  และภาคประชาชนอิสระควรสร้างพรรคการเมืองของตนเอง เพื่อให้มีอำนาจสร้างความเท่าเทียมในสังคม  

จาตุรนต์ ฉายแสง ชี้ให้เห็นว่า สภาพการเมืองไทยก่อนและหลังการเลือกตั้งมีการครอบงำ กำหนดจากผู้มีอำนาจที่มาจากการรัฐประหาร ทั้งโดยการวางระบบและการแทรกแซงการเมือง  ต่อไปจะเป็นการสู้กันระหว่างการครอบงำและประชาชนที่ไม่ยอมให้ครอบงำ โดยการแสดงความคิดเห็น และการลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้ง ข้อเสนอในตอนนี้คือ ทำอย่างไรให้การเลือกตั้งเป็นธรรม ช่วยกันผลักดันไม่ยอมให้ผู้มีอำนาจจากการรัฐประหารกำหนดความเป็นไปของบ้านเมือง และหลังการเลือกตั้ง ทุกฝ่ายต้องช่วยกันป้องกันไม่ให้เกิดความขัดแย้ง นองเลือด และการยึดอำนาจอีกโดยเด็ดขาด  

ดร.ปรีชา กล่าวถึงภาวะวิกฤติทางเศรษฐกิจที่จะเกิดขึ้นในปีนี้และปีหน้าจากภาวะชะงักงันจนถึงติดลบ  ความไม่เชื่อมั่น ราคาน้ำมันที่สูงโดยไม่มีแนวโน้มว่าจะลด และภาวะเงินเฟ้อในอัตรารุนแรง ส่งผลกระทบต่อคนจน จะมีพรรคการเมืองไหนบ้างที่จะเสนออย่างเป็นรูปธรรมว่า จะยุติภาวะวิกฤติได้อย่างไร และในระยะยาวพรรคการเมืองน่าจะเสนอการปลดหนี้ชาวนาชาวไร่อย่างเป็นรูปธรรม มีขั้นตอนชัดเจน

000

รศ.ใจ อึ๊งภากรณ์ :     การทำรัฐประหารคือการนำการเมืองไทยกลับสู่ระบบซื้อขายเสียง ระบบอุปถัมภ์ เพราะมีการตัดทางเลือกทางการเมือง และขยายอำนาจของทหาร สาเหตุของการทำรัฐประหารมาจากคนที่ไม่เห็นด้วยกับทักษิณไม่พร้อมจะแข่งแนวกับไทยรักไทย โดยเสนออะไรที่ดีกว่าให้คนจน คนเหล่านี้ซึ่งได้แก่ ทหาร นายทุนนอกเครือข่ายไทยรักไทย คนชั้นกลาง พรรคฝ่ายค้าน นักวิชาการ ข้าราชการอนุรักษ์นิยม เคยชินกับนโยบายที่ให้ประโยชน์กับอภิสิทธิ์ชน เมื่อรัฐบาลไทยรักไทยเอาทรัพยากรของประเทศชาติมาสร้างสวัสดิการให้คนจนระดับหนึ่ง นักการเมืองในพรรคประชาธิปัตย์และนักวิชาการบอกว่าขาดวินัยทางการเงิน นี่เป็นกฎเหล็กของเศรษฐศาสตร์เสรีนิยมที่ชื่นชมกลไกตลาด แต่ถ้าเอาไปอุ้มสถาบันการเงิน,สร้างกองทัพ ไม่เป็นไร 

เมื่อคนจนใช้ประชาธิปไตยลดความเหลื่อมล้ำ แก้ปัญหาให้ตัวเอง เลือกพรรคการเมืองที่เป็นประโยชน์ต่อเขาก็จะบอกว่าคนจนโง่ ถูกซื้อ อยู่ในระบบอุปถัมภ์ ดังนั้นจึงต้องทำรัฐประหาร และเขียนรัฐธรรมนูญที่มีเป้าหมายเพื่อกีดกันพรรคไทยรักไทยและลดอำนาจของคนจน มีการลดสิทธิ์การเลือกตั้ง โดยครึ่งหนึ่งของ ส.ว.มาจากการแต่งตั้งของพวกเขา เพิ่มอำนาจข้าราชการ เชิดชูการทำรัฐประหาร (มาตรา 309 ให้อภัยการทำรัฐประหาร) เพิ่มงบฯ ทหารทุกปีอย่างต่อเนื่อง ยิ่งกว่านั้น รัฐธรรมนูญทหารกำหนดนโยบายเศรษฐกิจของบ้านเมืองไว้แล้วว่าต้องเป็นระบบเสรีนิยมกลไกตลาด และเศรษฐกิจพอเพียงเท่านั้น  ซึ่งแสดงว่า 2 สิ่งนี้ไปด้วยกัน แต่เศรษฐกิจพอเพียงไม่ได้พูดถึงจุดยืนต่อรัฐ ต่อตลาด ฉะนั้น เวลาเราไปเลือกตั้ง เราก็ไม่สามารถเลือกพรรคการเมืองที่มีนโยบายเศรษฐกิจที่แตกต่างกัน

การซื้อขายเสียงมาจากไหน ก็มาจากการที่ประชาชนไม่ค่อยมีทางเลือกทางนโยบาย การที่ไทยรักไทยเสนอนโยบายทางการเมือง ทำให้การซื้อขายเสียงมีความสำคัญน้อยลง ประชาชนเลือกพรรคไทยรักไทย เพราะมีการคำนวณดูว่าเป็นประโยชน์ต่อเขาหรือไม่

ตอนนี้มีการทำรัฐประหาร ยุบพรรคไทยรักไทย การเมืองก็กลับสู่ระบบซื้อขายเสียงเต็มที่  แต่นโยบายประชานิยมก็ไม่ใช่การริเริ่มใหม่ของทักษิณ แต่เป็นการใช้นโยบายที่มีอยู่ในระดับสากล เป็นนโยบายคู่ขนาน คือใช้เศรษฐศาสตร์เคนส์ในการกระตุ้นเศรษฐกิจรากหญ้า ส่วนเบื้องบนใช้เศรษฐกิจเสรีนิยมกลไกตลาด อเมริกาก็ใช้นโยบายนี้หลังวิกฤติเศรษฐกิจปี 1930  สิ่งที่ดีกว่านโยบายประชานิยมคือรัฐสวัสดิการ เพราะไม่ได้ทำเพื่อนายทุน และมีการเก็บภาษีก้าวหน้า

ตอนนี้เรามีอีกปัญหาหนึ่ง คือ ทหารกำลังจะสืบทอดอำนาจผ่านกฎหมายความมั่นคงฯ ไม่ใช่ความมั่นคงของคนส่วนใหญ่ที่เกี่ยวกับความมั่นคงในชีวิต เช่น จะส่งลูกเรียนหนังสือ หรือจ่ายค่ารักษาพยาบาลได้ไหม แต่เป็นความมั่นคงของผู้มีอภิสิทธิ์/ทหาร ที่จะมีบทบาทในสังคมต่อไป

สาเหตุอีกประการหนึ่งในการทำรัฐประหาร คือ ภาคประชาชนไม่ยอมสร้างพรรคการเมืองของตนเองขึ้นมา  ซีกขวาของภาคประชาชน คือ พันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตยจึงไปชวนให้ทหารมาทำรัฐประหาร  ภาคประชาชนจำเป็นต้องมีบทเรียนจากการทำรัฐประหาร เราไม่จำเป็นต้องเป็นกบขอนายใหม่ ทางเลือกคือภาคประชาชนอิสระสร้างพรรคการเมืองของตนเองขึ้นมา เพื่อแก้วิกฤติการณ์ที่สำคัญๆ ในสังคมไทย เช่น เรื่องความเหลื่อมล้ำ ความรุนแรงในภาคใต้

ข้อเสนอในการเลือกตั้งวันที่ 23 ธ.ค.นี้ คือ ควรตรวจสอบพรรคการเมืองทุกพรรค มีพรรคไหนที่เสนอว่าจะเก็บภาษีก้าวหน้า หรือสร้างรัฐสวัสดิการแบบถ้วนหน้าและครบวงจร, ถอนทหาร ตำรวจออกจากภาคใต้ , คัดค้านกลไกตลาด การเซ็นสัญญา FTA ทุกชนิด อย่างเป็นระบบ, คัดค้านการรัฐประหาร, สนับสนุนสิทธิเสรีภาพทางเพศ, ลดเรื่องชาตินิยม เพื่อเคารพชาติพันธุ์ที่หลากหลายในสังคม

เราจะต้องปฏิรูปสังคมไทย ไม่ให้ทหารเข้ามาบทบาทแทรกแซงการเมือง สังคมอีก  และภาคประชาชนอิสระควรสนใจการสร้างพรรคการเมืองของตนเอง เพื่อจะมีอำนาจสร้างความเท่าเทียมในสังคม และเมื่อไม่มีพรรคการเมืองไหนเสนอประโยชน์ให้คนชั้นล่าง เช่น รัฐสวัสดิการ เก็บภาษีก้าวหน้า ไม่มีพรรคไหนเป็นของประชาชน ก็ขอชักชวนให้คนที่เห็นด้วยไปใช้สิทธิกาช่องไม่ประสงค์จะลงคะแนน เพราะไม่มีอะไรจะให้เลือก

จาตุรนต์ ฉายแสง :     ทิศทางการเมืองก่อนและหลังการเลือกตั้งอยู่ที่ว่าเราเชื่อในระบอบประชาธิปไตย ระบอบรัฐธรรมนูญไหม คือมีกฎหมายสูงสุด ทุกคนอยู่ภายใต้กฎหมายเท่าเทียมกันหมด มีการเลือกตั้ง มีการตรวจสอบโดยประชาชน เปลี่ยนผู้บริหารได้โดยการอภิปรายในสภา หรือกลไกตรวจสอบอื่นๆ หรือเมื่อหมดวาระ แต่ปัญหาอยู่ตรงที่ว่า ที่มีการยึดอำนาจกันมาหลายครั้งเพราะไม่ยอมรับในระบอบประชาธิปไตย ไม่เชื่อว่าประชาชนฉลาดพอที่จะเลือกผู้บริหารประเทศได้ เมื่อรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งมีปัญหาก็ยอมไม่ได้ แม้จะต้องทำรัฐประหาร ฉีกรัฐธรรมนูญก็ไม่เป็นไร เสียหายบ้างก็ไม่เป็นไร แต่เอาเข้าจริงเป็นความเสียหายใหญ่หลวงและต่อเนื่องตลอดมา

การเมืองหลังรัฐประหารจนถึงก่อนและหลังการเลือกตั้ง เป็นการสู้กันระหว่างการครอบงำของผู้ที่ยึดอำนาจที่ต้องการกำหนดความเป็นไปของบ้านเมืองต่อไป ทั้งวางระบบและแทรกแซงการเมือง กับคนที่ไม่ยอมให้ผู้มีอำนาจที่มาจากการยึดอำนาจครอบงำ แทรกแซง กำหนดความเป็นไปของบ้านเมือง ส่วนวิธีการต่อสู้ นอกจากการแสดงความคิดเห็นแล้วก็คือการลงคะแนนเสียง

การกำหนดความเป็นไปของบ้านเมืองของผู้มีอำนาจจากการรัฐประหาร เห็นได้จากรัฐธรรมนูญที่ไม่ค่อยเป็นประชาธิปไตย เขียนให้พรรคการเมือง รัฐบาลอ่อนแอ ผู้ที่มาจากการเลือกตั้งอยู่ภายใต้อำนาจถอดถอนของผู้ที่มาจากการแต่งตั้ง,  บันได 5-6 ขั้น ของอดีตประธาน คมช., การออก พ.ร.บ.ความมั่นคงฯ ซึ่งจะทำให้ฝ่ายบริหารที่ถูกชักใย หรือถูกกำหนดโดยกองทัพ มีอำนาจเหนือประชาชน ลิดรอนสิทธิของประชาชนได้อย่างมาก, การเปิดเผยเอกสารลับที่เป็นคำสั่งให้สกัดกั้นพรรคการเมืองบางพรรค ซึ่ง คมช.ออกมายอมรับว่าไม่เป็นกลางจริงๆ แต่ทำไปเพราะต้องการทำตามเจตนารมณ์ของการยึดอำนาจให้เสร็จสิ้น และได้รับการคุ้มครองตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 309, การแต่งตั้งให้ เลขาฯ กกต.เข้าไปเป็นกรรมการ ครส. ซึ่ง 2 กรณีหลังแสดงให้เห็นว่าการเลือกตั้งครั้งนี้ไม่เป็นอิสระ ปลอดจากการครอบงำ ไม่ใช่การเลือกตั้งที่จะให้ประชาชนตัดสิน

นี่คือสภาพการเมืองก่อนการเลือกตั้ง เห็นได้ชัดว่า มีการครอบงำ กำหนดกันหมด แล้วหลังเลือกตั้งก็ยังทำต่ออีก ถ้าไม่มีพรรคไหนชนะเด็ดขาด ประเทศไทยก็จะมีรัฐบาลผสมที่อ่อนแอไม่สามารถมีนโยบายอะไรได้ และอยู่ใต้การกำกับของผู้มีอำนาจจากการรัฐประหาร โดยอาศัยอำนาจตาม พ.ร.บ.ความมั่นคง แต่ถ้าอีกพรรคหนึ่งได้เสียงข้างมากก็เสี่ยงต่อการยึดอำนาจและขู่ว่านองเลือด

ดังนั้น เรื่องใหญ่ของประเทศตอนนี้คือ ทำอย่างไรให้การเลือกตั้งเป็นธรรม เรายังต้องพูดกันอีกทุกวันๆ ไป เราต้องช่วยกันผลักดันไม่ยอมให้ผู้มีอำนาจจากการรัฐประหารกำหนดความเป็นไปของบ้านเมือง หลังการเลือกตั้ง ทุกฝ่ายต้องบอกว่าไม่ว่าฝ่ายไหนชนะ จะช่วยกันป้องกันไม่ให้เกิดความขัดแย้ง นองเลือด และการยึดอำนาจอีกโดยเด็ดขาด  ประเทศไทยจึงจะกลับมาสู่ระบอบประชาธิปไตย ระบอบรัฐธรรมนูญ ทุกคนทุกพรรคเท่าเทียมกัน เมื่อประชาชนตัดสินแล้วก็ต้องยอมรับ  นโยบายของพรรคการเมืองก็จะได้พัฒนาต่อไป ประชาชนก็จะได้เรียนรู้ ถ้านโยบายปฏิบัติไม่ได้หรือไม่ดี เลือกตั้งคราวต่อไปประชาชนก็ไม่เลือก ถ้าไม่พอใจก็ผลักดันต่อไปตามวิถีทางประชาธิปไตย บ้านเมืองและประชาธิปไตยก็จะพัฒนาไปได้

ดร.ปรีชา เปี่ยมพงษ์ศานต์ : เศรษฐกิจไทยวันนี้และหลังเลือกตั้ง มีปัญหาใหญ่ 4-5 ข้อ คือ  มีแนวโน้มว่า เศรษฐกิจระดับมหภาคจะพบกับวิกฤติ ชะงักงัน ซึ่งที่จริงชะงักงันมาตั้งแต่เคลื่อนไหวต่อต้านทักษิณ แต่ผลกระทบจะมองเห็นชัดเจนในปีหน้า, ความไม่เชื่อมั่นในเศรษฐกิจและฝีมือของรัฐบาล, ราคาน้ำมัน ซึ่งปีหน้าอาจขึ้นเป็น 100-110 เหรียญ/บาร์เรล และไม่มีแนวโน้มว่าจะลดลง ผลกระทบคือต้นทุนการผลิตและการขนส่งสูงขึ้น ราคาสินค้าแพงขึ้น, ภาวะเงินเฟ้อมีความรุนแรงขึ้นในปีนี้และปีหน้า  กดดันเรื่องปัญหาการใช้จ่ายของครัวเรือน โดยเฉพาะประชาชนที่ยากจน ในระบบการผลิตทั่วไปจะลดการผลิต ลดการจ้างงาน คนตกงาน ล้มละลายมากขึ้นและจะวิกฤติหนักขึ้น ถ้าเศรษฐกิจทั่วไปตกต่ำ ติดลบ พร้อมกับค่าครองชีพสูงขึ้นอย่างไม่หยุดยั้ง เศรษฐกิจโลกก็มีปัญหาแต่ไม่มาก ในเอเชียก็พอไปได้  ดีที่สุดคือเวียดนาม เพราะเป็นสาธารณรัฐสังคมนิยม มีพรรคเดียว ไม่มีฝ่ายค้าน

ปัญหาที่รุนแรงที่สุดที่รัฐบาลใหม่ต้องหาทางแก้ไข คือ อัตราเงินเฟ้อที่จะขึ้นถึง 4% ซึ่งถือว่าเป็นอัตราที่รุนแรง ส่งผลกระทบถึงคนยากจน จะมีพรรคการเมืองไหนบ้างที่จะเสนออย่างเป็นรูปธรรมว่า จะยุติภาวะวิกฤติได้อย่างไร หรืออย่างน้อยลดผลกระทบที่รุนแรง นี่เป็นปัญหาระยะสั้น  แต่ในระยะยาว สังคม เศรษฐกิจไทยยังมีปัญหาอีกมากมาย ความยากจน ช่องว่างคนจน/คนรวย การกระจายรายได้ที่ไม่เป็นธรรม การถือครองทรัพยากรที่ไม่เท่าเทียมกัน การล้มละลาย ของชาวนา ชาวไร่ ไม่สามารถชำระหนี้ได้ พรรคการเมืองน่าจะเสนอการปลดหนี้ชาวนาชาวไร่อย่างเป็นรูปธรรม มีขั้นตอนชัดเจน

ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ได้ถูกนำมาเสนอเพื่อแก้ไขวิกฤติสังคม แต่เศรษฐกิจพอเพียงไม่ได้อยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริงในสังคมไทย คนจนไม่มีอันจะกิน รัฐสวัสดิการมีขีดจำกัดบางอย่าง การเก็บภาษีก้าวหน้า จะทำอย่างถ้วนหน้าไม่ละเว้นชนชั้นนำบางกลุ่มได้หรือเปล่า