บันทึกหลังการชุมนุมของคนเสื้อแดง(2)

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

ฝ่ายที่ต่อต้านคนเสื้อแดงมีหลายพวก พวกหนึ่งคือพวกนิยมพันธมิตร พวกหนึ่งคือพวกรักประชาธิปัตย์ พวกหนึ่งคือเกลียดทักษิณ พวกหนึ่งคือได้ประโยชน์จากการล้มทักษิณ พวกหนึ่งคืออยากได้โอกาสแสดงความรักชาติและความเป็นไทยสักครั้งในชีวิต แต่พวกที่น่าพิจารณาที่สุดคือพวกที่วิจารณ์เสื้อแดงโดยอ้างเรื่องประชาธิปไตย คิคด้นเหตุผลพิสดารนานาๆ โจมตีเสื้อแดงว่าทำลายประชาธิปไตย พูดรวมๆ คืออ้างประชาธิปไตยเพื่อทำลายประชาธิปไตย ในทางรูปธรรมคือนิยมการรัฐประหารและอำนาจเหนือระบบช่วงที่ผ่านมา

คนพวกนี้แสดงท่าทีประชาธิปไตยโดยอ้างว่าประชาธิปไตยต้องดูที่เนื้อหาสาระ อ้างว่าประชาธิปไตยไม่ใช่แค่รูปแบบ ไม่ใช่แค่มีรัฐบาลจากการเลือกตั้ง แต่ประชาธิปไตยหมายถึงการมีประชาธิปไตยในระดับเนื้อหา เรื่องแบบนี้ฟังเผินๆ ก็ดูดี เพราะเนื้อหาย่อมดีกว่ารูปแบบแน่ ใครจะอยากเป็นพวกยึดติดรูปแบบแต่ไม่มีเนื้อหา อย่างน้อยนั่นก้คือความกลวง

เป็นความเข้าใจผิดที่จะแยกประชาธิปไตยออกเป็นสาระและรูปแบบ ผิดเพราะมันมีนัยชี้นำว่าสาระต้องดีกว่ารูปแบบ รวมทั้งมีนัยว่าการทำให้ถูกต้องตามรูปแบบไม่ใช่เรื่องสำคัญ ทั้งที่ในเชิงปฏิบัติแล้ว ไม่มีความเห็นพ้องต้องกันจริงๆ ว่าประชาธิปไตยระดับเนื้อหาคืออะไร ซ้ำในประวัติศาสตร์ของไทย การอ้างแบบนี้ในอดีตมักนำไปสู่ข้อถกเถียงทางการเมืองแบบไร้ตรรกะ เช่นถึงรูปแบบไม่ประชาธิปไตย ถึงผู้นำไม่ได้มาจากการเลือกตั้ง แต่ก็แสนดี ใจซื่อ และมีเนื้อหาสาระประชาธิปไตย

หลังรัฐประหาร 19 กันยา เราจะได้ยินคนจำนวนหนึ่งพูดแบบนี้ โชคดีที่เขายายเที่ยงทำให้คนหลายคนอายจนพูดเสื่อมๆ แบบนี้น้อยลง

ตรงกันข้ามกับเมืองไทยที่ชอบพูดว่าประชาธิปไตยสำคัญที่เนื้อหา ความคิดประชาธิปไตยสมัยใหม่หลายสำนักเห็นว่ารูปแบบสำคัญมากกับการสร้างประชาธิปไตยในฐานะ form ทางการเมือง เพราะรูปแบบหมายถึงการมีกฎเกณฑ์และกติกาที่ชัดเจนว่าทุกฝ่ายต้องปฏิบัติร่วมกัน กฏกติกาแบบนี้สำคัญเพื่อให้สังคมทั้งสังคมเขียนประชาธิปไตยที่เกิดจากความต้องการของสังคมได้จริงและอย่างต่อเนื่อง

สำหรับการเถียงเรื่องเนื้อหาสาระแบบที่พูดกันหนักหนาในบ้านเรา ถือเป็นการคิดแบบฟุ้งๆ ลอยๆ เป็นแบบฝึกหัดทางวิชาการก็คงได้ แต่ไม่สำคัญมากในทางการเมือง เพราะในที่สุดแล้ว เรืองนี้เป็น perception เป็นมุมมองที่เป็นอัตวิสัย คือต่างคนต่างใจอยู่มาก นั่นก็คือแต่ละคนยึดถือคุณค่าต่างกัน และเถียงให้ยุติยากว่าควรเป็นอย่างไร

การสร้างประชาธิปไตยโดยเน้นรูปแบบและกระบวนการที่เป็นประชาธิปไตย มีแบบแผน มีความชัดเจน ฯลฯ มีความหมายมากในเงื่อนไขแบบนี้ เงื่อนไขที่ไม่ต้องการให้คนกลุ่มใดกลุ่มหนึ่งผูกขาดสถาปนา "ประชาธิปไตยระดับเนื้อหาสาระ" ซึ่งไม่แน่ใจว่าหมายถึงอะไร

ปัญญาชนบางกลุ่มวิจารณ์ว่าเสื้อแดงผิดเพราะอยู่ใต้ทักษิณและพรรคเพื่อไทย ที่ฉลาดหน่อยวิจารณ์ว่านี่เป็นประชาธปิไตยแค่รูปแบบ ที่ตื้นเขินหน่อยวิจารณ์ว่ารับเงินฝายแรก สองฝ่ายนี้เหมือนกันคือไม่เข้าใจว่าเสื้อแดงและผู้ชุมนุมมีเหตุผลอีกชุดของเขาในการรักและเลือกฝ่ายนี้ เขาไม่ได้เซ่อจนถูกหลอกและถูกปลุกระดม เว้นเสียแต่เราจะกลับไปสู่สมมติฐานว่าคนฝั่งนี้โง่และไม่มีสมอง ซึ่งไม่จริง และถ้าเรารพเขา คิดว่าเขาคิดได้เหมือนเรา ก็ต้องลงไปศึกษาไปเรียนรู้ว่าทำไมเขาถึงอยู่กับฝ่ายนี้เป็นเวลาหลายปี ทั้งที่มีรัฐประหาร ทั้งที่ถูกรัฐบาลและทหารปิดกั้นทุกวิธี

ทรรศนะของปัญญาชนต่อทักษิณและเพื่อไทยก็คือ perception ชนิดหนึ่ง แต่ในที่สุดก็ต้องให้เจ้าของประเทศทุกคนชี้ขาดว่าเขาต้องการแบบไหน ทรรศนะปัญญาชนก้คือทรรศนะของคนกลุ่มหนึ่งที่สำคัญเท่ากับคนกลุ่มอื่น ทรรศนะของคนทุกกลุ่มควรถูก weight และให้น้ำหนักเท่ากันผ่านการเลือกตั้ง หาไม่แล้ว ปัญญาชนก็จะอึดอัดกับประชาธิปไตย หมกมุ่นอยู่แค่การวิ่งหาคอนเนคชันกับชนชั้นนำโดยอ้างว่าเพื่อให้ความคิดดีๆ ถูกนำไปปฏิบัติ

การยุบสภาจำเป็นในเงื่อนไขที่เกิดความขัดแย้งการเมืองรุนแรงแบบนี้เอง

ถ้าจะประเมินว่าทำไมคนจนและคนกรุงเทพส่วนหนึ่งเป็นแดง ต้องเริ่มต้นจากข้อเท็จจริงง่ายๆ ว่าคนกรุงเทพไม่น้อยไม่ได้มองแดงอย่างพีนธมิตรและคนรักประชาธิปัตย์คิด อย่าลืมว่าไทยรักไทยและพลังประชาชนมีฐานคะแนนในกรุงเทพไม่น้อย เคยกวาดเสียง ส.ส.กรุงเทพไปเกือบทั้งหมดเมื่อไม่กี่ปีนี้ อยู่ดีๆ จะบอกว่าคนเหล่านี้เกลียดเสื้อแดง คงเป็นการประเมินที่ปิดตาตัวเองข้างเดียวเกินไป

อีกข้อคือคนชนบทที่อยู่ในกรุงเทพมีไม่น้อย พี่น้องเขามาชุมนุมเยอะไปหมด เสียงและท่าทีของคนเหล่านี้ก็ต้องเอามาประเมิน ไม่ใช่ประเมินตามสายตาของรัฐ ผานสายตาสื่อ หรือผ่านการคุยทางตรงและทางอ้อมเฉพาะคนวรรณะเดียวกัน

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท