เดิมพัน‘ท่าเรือน้ำลึกปากบารา’ ระวัง‘ปูทหารแห่งพระราชา’จะสูญพันธุ์

ประกายแดดสุดท้ายของวัน สาดแสงส่องระหว่างชะง่อนผาปากร่องน้ำทางเข้าบ้านบ่อเจ็ดลูกกับเกาะเขาใหญ่ อาณาเขตของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะเภตรา เรือประมงจอดเกยหาดโคลน ท้องทะเลมีแต่เลนดินเลนทรายไกลสุดลูกหูลูกตา ชาวบ้านหลายคนถือกระเช้า ช้อน และอุปกรณ์เท่าที่สรรหาได้ กุลีกุจอตั้งหน้าตั้งตาขูดทรายหาหอยนานาชนิด ในช่วงเวลา 5 โมงเย็น ที่อ่าวปากบารา ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล ดร.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.) พร้อมนักศึกษาอีกหนึ่งคน มีเยาวชนจากบ้านตะโละใส, ปากบารา และท่ามาลัย ตำบลปากน้ำ 3 คน นำลงพื้นที่เพื่อดูปูทหารยักษ์ เป็นปูทหารยักษ์ ที่คณะวิจัยจากภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นำโดยนำโดย ผศ.พันธุ์ทิพย์ วิเศษพงษ์พันธ์ ผู้เชี่ยวชาญสิ่งมีชีวิตกลุ่มปู และอาจารย์ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ รองคณบดีคณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เพิ่งค้นพบ กลายเป็นปูพันธุ์ใหม่ของโลก เป็นการค้นพบ จากงานวิจัยที่ได้รับงบประมาณสนับสนุนจากสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (สผ.) กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ภายใต้โครงการพื้นที่ที่มีความหลากหลายชีวภาพ (Biodiversity Hotspots) เพื่อศึกษาด้านความหลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิตทั้งบนบกและในทะเลอันดามัน “เราเองก็ไม่เคยรู้ ไม่เคยเห็นว่าปูทหารเป็นอย่างไร ปากบารามีด้วยเหรอปูทหารยักษ์พันธุ์ใหม่ของโลก มีลักษณะพิเศษตรงไหน นี่ก็เป็นโอกาสแรกที่เราต้องการเห็นเหมือนกัน” เยาวชนในพื้นที่บอก ขณะควานหาและจับจ้องปูในหาดโคลนช่วงน้ำลง ปูตัวเล็กจำนวนมาก คลานในพื้นที่หาดเลนที่น้ำทะเลสาดถึง เดินคล้ายขบวนทหารมีปูตัวใหญ่นำหน้า เมื่อเข้าใกล้จะหมุนตัวเป็นเกรียวมุดลงทรายคล้ายสร้างบังเกอร์ “ปูนี่เราเคยเห็นมาตั้งแต่ไหนแต่ไรนี่” เด็กหนุ่มคนหนึ่งอุทาน พลางสังเกตเป็นพิเศษ ส่วนเด็กหญิงชายวิ่งไล่จับปูทหารจนเหนื่อยหอบ ความเป็นมาของการค้นพบปูทหาร ทยอยออกจากของดร.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง การค้นพบครั้งนี้ เริ่มจากดร.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง กับอาจารย์ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ร่วมศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพพื้นที่แหล่งอนุรักษ์ทะเลอันดามัน เพื่อเสนอขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกทางธรรมชาติ ขององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) จากการศึกษาคณะวิจัยก็พบกับปูทหารยักษ์ ที่ชาวบ้านพบเห็นกันทั่วไป ปูชนิดนี้จะขึ้นมาเกลื่อนชายหาดเมื่อยามน้ำลง เดินเป็นฝูงเหมือนทหารราบ พอมีอะไรเข้าใกล้จะมุดลงทราย ชาวบ้านเรียกว่า ปูกระดุม เพราะลักษณะเหมือนกระดุม จากการสำรวจเบื้องต้น ในประเทศไทยพบปูเพียง 13 ชนิด ใน 2 กลุ่ม คือกลุ่มปูทหาร และกลุ่มปูยักษ์ ที่เคยมีรายงานมีเพียง 1 ชนิดพบที่จังหวัดชลบุรี สำหรับปูทหารที่ปากบารา ไม่เหมือนกับปูทหารชนิดอื่น เมื่อส่งไปตรวจสอบกับผู้เชี่ยวชาญเรื่องปู ที่ประเทศสิงคโปร์ และออสเตรเลีย พบว่าอาจเป็นปูทหารยักษ์ชนิดใหม่ของโลก โดยระหว่างนี้กำลังอยู่ในระหว่างตรวจสอบดีเอ็นเอ อาจารย์ธรณ์ ธำรงนาสวัสดิ์ ตั้งชื่อปูชนิดนี้ว่า “ปูทหารแห่งปากบารา” และเตรียมเสนอขอพระบรมราชานุญาต พระราชทานชื่อปูชนิดใหม่ของโลกจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ในวาระเฉลิมฉลองพระชนมายุครบรอบ 84 พรรษาว่า “ปูทหารแห่งพระราชา” บริเวณชายฝั่งทะเลสตูลเป็นหาดทรายโคลน ดร.สักดิ์อนันต์ ปลาทอง บอกว่าไม่ได้เป็นหาดสกปรก หาดโคลนแสดงถึงมีธาตุอาหารสะสมเยอะ เป็นสิ่งที่บ่งบอกว่าทะเลบริเวณมีความอุดมสมบูรณ์ ปูทหารเป็นปูที่กินเศษซากพืช ตะกอนดินเป็นอาหาร เป็นการกำจัดซากพืช ซากสัตว์ไปด้วยในตัว เพราะถ้าไม่มีวงจรกำจัดอาหาร ลดน้ำเน่าเสียเป็นการปรับหน้าดินให้รับออกซิเจน เพื่อทำให้ระบบนิเวศน์มีความสมดุล ยามน้ำลงปูทหารจะเดินออกมาเป็นฝูงใหญ่เต็มพื้นที่ ระหว่างที่เดินไปจะคุ้ยดินกินสารอินทรีย์ ซากพืชซากสัตว์ที่อยู่ตามดินตะกอนกินเป็นอาหาร การคุ้ยเขี่ยดิน และการฝังตัวของปูทหาร ยังเป็นเหมือนการคุ้ยเอาดินที่อยู่ชั้นล่างขึ้นมาสัมผัสอากาศ ทำให้พื้นดินไม่ขาดออกซิเจน คุณภาพดินจึงดีขึ้น เหมาะกับการอยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตอื่นๆ ทำให้สิ่งมีชีวิตในดินเพิ่มจำนวน และความหลากหลายมากขึ้น สัตว์หน้าดินเหล่านี้ จะกลายเป็นอาหารของกุ้ง หอย ปู ปลา ขนาดใหญ่ต่อไปตามลำดับขั้นของวงจรชีวิต บริเวณชายหาดปากบารา จึงเป็นบริเวณที่มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตหน้าดินสูงมาก เช่น หอยปากเป็ด (หอยราก) หอยเสียบ อีแปะทะเล หอยมะระ ไส้เดือนทะเล ปู ฯลฯ สัตว์เหล่านี้ ต่างทำหน้าที่ภายใต้ระบบนิเวศ ขณะที่รายงานการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม หรือ EIA ท่าเรือน้ำลึกปากบารา กลับระบุว่า สัตว์หน้าดินบริเวณนี้มีน้อยมาก ซึ่งขัดแย้งกับความจริงอย่างสิ้นเชิง สิ่งที่น่ากังวลคือ ชายฝั่งจังหวัดสตูลไม่ใช่แหล่งสะสมธาตุอาหารอย่างเดียว ทว่า ขยะในทะเลจากมาเลเซีย อินโดนีเซีย ต่างถูกซัดขึ้นชายฝั่งจังหวัดสตูล ถ้าหากเกิดท่าเรือน้ำลึก น้ำเสียที่ปล่อยจากเรือ น้ำมัน สารเคมีรั่ว จะถูกซัดเข้าหาชายฝั่ง สารพิษก็จะสะสมในปูทหารแห่งปากบารา ซึ่งเก็บกินซากแนวชายฝั่งเป็นอาหาร ส่งผลให้ปูชนิดนี้สูญพันธุ์ได้ ดร.ศักดิ์อนันต์ ปลาทอง กับนักศึกษา ถือกล้องถ่ายรูปเดินออกไปไกลลิบๆ ถ้าไม่ติดกับน้ำทะเลที่ขวางกั้นเพียง 2 กิโลเมตร คณะสำรวจคงจะเดินจนถึงเกาะเขาใหญ่ ทั้งหมดกลับมาถึงชายฝั่ง พร้อมภาพถ่ายที่ชี้ชัดถึงความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตหน้าดิน บริเวณชายทะเลปากบารา ไม่ว่าจะเป็นหอยปากเป็ด (หอยราก) หอยเสียบ อีแปะทะเล หอยมะระ ไส้เดือนทะเล ปู ฯลฯ หกโมงครึ่งท้องฟ้าเหนือทะเลอันดามัน บริเวณอ่าวปากบาราค่อยๆ สลัว ภาพเกาะตะรุเตา เกาะเขาใหญ่เลือนรางลง ขณะที่ข่าวดี พบปูทหารยักษ์พันธุ์ใหม่ และความหลากของสิ่งมีชีวิต ณ ทะเลปากบารา เริ่มซาลง พลันข่าวร้าย โครงการท่าเรือน้ำลึกปากบาราถูกหยิบขึ้นมาผลักดันอีกครั้ง ก็เริ่มกระหึ่มดัง รูปร่างหน้าตาปูทหารยักษ์พันธุ์ใหม่ ที่ทะเลปากบารา ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท