การกระจายอำนาจไปสู่ท้องถิ่น ชุมชน เพราะหากกระจุกอยู่ส่วนกลางจะทำอะไรไม่ได้ คอรัปชั่นจะเกิดขึ้นมาก บ้านเมืองแก้ปัญหาอะไรไม่ได้ ทหารก็ทำรัฐประหารได้ง่ายเพราะอำนาจกระจุก ถ้ากระจายไปสู่ชุมชน รัฐประหารทำไม่ได้ คอรัปชั่นยาก
ประเวศ วะสี
รัฐประหารคราวที่แล้วสำเร็จเพราะไม่กระจายอำนาจ หรือสำเร็จเพราะคณะรัฐประหารเขาเชิญเอ็นจีโอไปนั่งสภาครับ? ที่กระชับพื้นที่แล้วมีคนตายแล้วลากไปได้จนจบสมัยได้หน่ะ ส่วนหนึ่งก็เพราะไปตั้งคณะกรรมการปฏิรูปหรือปล่าวครับ ?
พิชญ์ พงษ์สวัสดิ์
1 กระแสการเคลื่อนไหวเรียกร้องให้มีการออก พรบ.เชียงใหม่มหานคร ภายใต้แนวคิด “จังหวัดจัดการตนเอง” (น่าจะความหมายเดียวกันกับการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น แต่เปลี่ยนให้ดูเป็นอัตลักษณ์ของตนเอง) ของเหล่า ขุนนางเอ็นจีโอ (ในที่นี่หมายถึงเอ็นจีโอสายอนุรักษ์นิยม)
ที่มี ประเวศ วะสี เป็นหัวขบวน ที่มีความเชื่อหรืออ้างว่า จะเป็นการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งทางโครงสร้างอำนาจ เป็นการปฎิรูปโครงสร้าง แก้ไขปัญหาความขัดแย้งระหว่างเหลือง-แดง ระหว่างอำมาตย์-ไพร่ ได้อย่างแท้จริง ทั้งยังเป็นประชาธิปไตยรากหญ้าหรือประชาธิปไตยชุมชนท้องถิ่น
ประหนึ่งว่า แนวคิด” จังหวัดจัดการตนเอง” เป็นยาแก้ได้สารพัดโรค
เหมือนดั่งเช่นที่ผ่านมาด้วยการท่องคาถา “สภาองค์กรชุมชน” “สิทธิชุมชน” “จังหวัดบูรณาการ” “เศรษฐกิจพอเพียง” “ความเหลื่อมล้ำ” “ การปฏิรูปประเทศไทย” ฯลฯ แล้วก็ละเมอเพ้อพกว่า แก้ได้สารพัดโรค
นับเป็นความเพ้อฝันเพ้อเจอยิ่งนัก หากไม่มี”เจตนา”บิดเบี้ยวการเคลื่อนไหวของฝ่ายประชาธิปไตย?
เนื่องจาก หากเหล่า “ขุนนางเอ็นจีโอ” ให้ความสำคัญกับกติกาประชาธิปไตยระดับท้องถิ่นดังที่แอบอ้าง ก็ถือเป็นตลกร้ายสิ้นดี เพราะขัดแย้งในตัวมันเอง ถ้าเสนอหรือยอมรับให้มีการเลือกตั้งผู้บริหารผู้ปกครองท้องถิ่นที่มีอิสระจากอำนาจส่วนกลาง แต่กลับปฏิเสธไม่ยอมรับการเลือกตั้งผู้บริหารระดับประเทศตามวิถีรัฐสภา หรือกติกาการเมืองประชาธิปไตยระดับประเทศ เหมือนที่ผ่านมาและเป็นอยู่
ขุนนางเอ็นจีโอ ควรยอมรับกติกา ประชาธิปไตย ยอมรับสิทธิคนส่วนใหญ่ และต่อสู้กันตามกติกา หนึ่งเสียงหนึ่งสิทธิ์ในการเลือกผู้บริหารปกครองประเทศ จึงจะทำให้ความขัดแย้งมีจุดลงตัวได้อย่างที่ควรจะเป็นเหมือนเช่นอารยประเทศ มิใช่ไม่ยอมรับมติคนส่วนใหญ่อย่างที่ฝ่ายอำมาตยาธิปไตยก่อวิกฤตการเมืองปัจจุบันอยู่
2. นอกจากนี้พวก”ขุนนางเอ็นจีโอ” ยังได้มีการกล่าวอ้างว่า แดงเหลืองยุติความขัดแย้ง และได้ร่วมมือกันเคลื่อนไหวในเรื่องดังกล่าว
แต่บทบาทที่ผ่านมาที่ต้องบันทึกจดจำไว้ในประวัติศาสตร์ของประชาชนว่า เหล่าขุนนางเอ็นจีโอกลุ่มนี้ได้สนับสนุนฝ่ายอำมาตยาธิปไตยทั้งที่เผยตัวชัดเจน และทั้งแบบอีแอบเหนียมอาย ทั้งก่อนและรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 รวมทั้งออกมาคัดค้านการแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2550 อันเป็นผลพวงของคณะรัฐประหาร
บางคนดำรงตำแหน่งเป็นสภานิติบัญญัติแห่งชาติ บางคนดำรงตำแหน่งเป็นสภาร่างรัฐธรรมนูญ 2550 ที่แต่งตั้งขึ้นโดย คณะรัฐประหารคมช.
บางคนดำรงตำแหน่งเป็นคณะกรรมการปฏิรูปที่จัดตั้งขึ้น โดยรัฐบาลอภิสิทธิ์ชน ภายหลังการล้อมปราบสังหารประชาชน 93ศพได้เพียงไม่กี่วัน
คงไม่มีใครที่ต้องการประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ ปฏิเสธการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น เพียงแต่การกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นนั้น เป็นส่วนหนึ่ง ต้องเคลื่อนไหวควบคู่ไปกับของกระบวนการการสร้างประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ระดับประเทศ
ไม่มีการเคลื่อนไหวฝ่ายประชาธิปไตยประเทศไหนในโลกที่ต้องการให้มีการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นได้อย่างแท้จริง แต่กลับหลีกเลี่ยงเมินเฉยต่อ “อำนาจนอกระบอบประชาธิปไตย” ที่ยังดำรงอยู่และยังครอบงำกดทับอำนาจของประชาชนอยู่อย่างล้นฟ้า เช่น อำนาจกองทัพ อำนาจศาล เป็นต้น
การเคลื่อนไหวให้มีการกระจายอำนาจที่แท้จริง จึงต้องเคลื่อนไหวคัดค้านต่อต้านอำนาจนอกระบบประชาธิปไตยอย่างปฏิเสธไม่ได้ ยิ่งสังคมการเมืองไทยปัจจุบัน ดังนั้นเป้าหลักยุทธศาสตร์ใหญ่จึงอยู่ที่อำนาจนอกระบบ เป็นประเด็นใหญ่มิใช่ “จังหวัดจัดการตนเอง” ที่อ้างว่าจะเป็นวิธีการแก้ปัญหารัฐประหารได้ อย่างที่ ประเวศ วะสี เทศนาไว้
ตราบใดที่ต้องการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น แต่ยอมรับหรือสนับสนุนอำนาจนอกระบอบ การกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นก็เป็นเพียง”กลลวง” หรือ”วาทกรรมจอมปลอม” ของเหล่าขุนนางเอ็นจีโอที่ต้องการบิดเบือนการเคลื่อนไหวของฝ่ายประชาธิปไตยเท่านั้นเองหาก
“ขุนนางเอ็นจีโอ” เป็นนักประชาธิปไตยเพียงพอ มีจิตใจไม่คับแคบ แม้จะมีความคิดอนุรักษ์นิยมก็ตาม พวกเขาควรเปลี่ยนความคิดคนที่พวกเขาทำงานด้วยที่เป็นเหลือง ให้รักประชาธิปไตยมากกว่า หรืออย่างน้อยเคารพกติกาประชาธิปไตย แม้ยังเป็นเหลืองอยู่ก็ตาม เพื่อให้การแก้ไขปัญหาความขัดแย้งซึ่งเป็นเรื่องปกติในสังคมประชาธิปไตย แต่เคารพศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์กัน เพื่อไม่เกิดความเกลียดชังและความรุนแรงอย่างที่มิควรจะเป็นไม่ว่าจะเป็นเหลืองหรือแดงก็ตาม
3. ภายหลังการปฏิวัติ 24 มิถุนายน 2475 ( “วันชาติ” ปีนี้ครบรอบ 80 ปี) คณะราษฎร มีข้อเสนอเรื่องการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นและผลักดันรูปธรรมจัดให้มีการเลือกตั้งเทศบาล ขึ้น
“คณะราษฎร” เป็นฝ่ายประชาธิปไตย มีอุดมการณ์ประชาธิปไตย ต้องการผลักดันให้สังคมไทยเป็นประชาธิปไตย ต้องการให้ประชาชนมีสิทธิเสรีภาพ เสมอภาค ภราดรภาพ ตามคำแถลงของคณะราษฎร
ภารกิจทางประวัติศาสตร์ของคณะราษฎร ต้องการยกเลิกระบอบสมบูรณาญาสิทธิ์ราชย์ สร้างประชาธิปไตย มีรัฐธรรมนูญ มีหลักนิติธรรม นิติรัฐ มีการเลือกตั้งแบบรัฐสภา ไม่ต้องการให้อำนาจนอกระบอบประชาธิปไตยอยู่เหนืออำนาจประชาชนในแผ่นดิน
แต่หัวขบวนการของจังหวัดจัดการตนเอง กลับอยู่ฝั่งตรงข้ามฝ่ายประชาธิปไตยมาตลอดสม่ำเสมอ และมิเคยสำนึกผิด หรือกล้ายอมรับว่าตนเองเป็นฝ่ายอำมาตยาธิปไตย จนถึงทุกวันนี้
ขณะที่ ร่างพรบ.เชียงใหม่มหานคร ที่เป็นเป็นรูปธรรมจากแนวคิดจังหวัดจัดการตนเอง นั้น ในเนื้อหา ยังมีคำถามถึงข้อเสนอ เช่นว่า สภาประชาชนท้องถิ่นมาจากไหน? ใครเลือก? เลือกกันเองหรือ? คนเสื้อแดงกลุ่มต่างๆ ถือเป็นภาคประชาชนได้หรือไม่ ?ยอมรับได้หรือไม่? หรือมีเฉพาะเครือข่ายภาคประชาชนของขุนนางเอ็นจีโอ ของหมอประเวศเท่านั้นหรือไม่ ?
การจัดสรรงบประมาณของท้องถิ่นที่เป็นธรรม จะ เป็นไปได้อย่างไร ? เมื่องบประมาณแผ่นดินยังต้องจัดสรรให้อำนาจนอกระบบ จำนวนไม่น้อย เช่น งบประมาณกองทัพ งบประมาณองค์กรอิสระ และอื่นๆและโครงสร้างภาษีที่เป็นธรรมจะเป็นไปได้อย่างไร ?
เนื่องเพราะ ความสัมพันธ์ทางอำนาจในสังคมไทยที่ยังไม่เป็นประชาธิปไตยที่สมบูรณ์เฉกเช่น ประเทศญี่ปุ่น ประเทศ เกาหลีใต้ จึงมิมีเพียงความสัมพันทางอำนาจระหว่างรัฐส่วนกลาง กับท้องถิ่นเท่านั้น แต่มีความทับซ้อนภายใต้ภาวะ “รัฐซ้อนรัฐ “ดำรงอยู่จริง และหน่วยงานราชการ หน่วยงานพิเศษ บางหน่วยงานที่มีอำนาจไม่ได้เชื่อมโยงกับประชาชน แต่กลับมีพลังต่อรอง กับรัฐบาลอย่างที่เป็นอยู่ได้สูง หรือกลับมีอิทธิพลอำนาจเหนือรัฐและรัฐบาลด้วยซ้ำไป
นอกจากนี้แล้ว กฎหมายเชียงใหม่มหานคร จะผ่านกระบวนการรัฐสภาได้อย่างไร ? เมื่ออำนาจพิจารณากฎหมาย ส่วนหนึ่งอยู่ในมือของวุฒิสภา และจำนวนมากมาจากการลากตั้งของอำนาจคณะรัฐประหาร 19 กันยายน 2549 ซึ่งล้วนเป็นข้าราชการเก่าที่เคยชินมีแนวคิดรวมศูนย์อำนาจแบบฝ่ายอำมายาธิปไตย กฎหมายเชียงใหม่มหานคร จะถูกบิดเบือนบิดเบี้ยวไปเหมือนกฎหมายหลายฉบับที่ผ่านมาหรือไม่ ?
4. ที่กล่าวมาทั้งหมด ผู้เขียนมิใช่ต้องการขัดขวางเส้นทางประชาธิปไตยท้องถิ่น มิใช่ประเภท มือไม่พาย เอาเท้าราน้ำ มิใช่ไม่เห็นด้วยกับการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นเพียงแต่ต้องการตั้งคำถาม ถกเถียง ตรวจสอบและตั้งข้อสงสัยต่อบทบาทขุนนางเอ็นจีโอ (ที่แอบอ้างประชาธิปไตยท้องถิ่น แต่ชิงชังประชาธิปไตยระดับชาติพร้อมๆกับสนับสนุนอำนาจนอกระบอบประชาธิปไตย)
สำหรับผู้ร่วมขบวนที่ใฝ่ฝันถึงประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ ถึงยุทธศาสตร์ประชาธิปไตยที่ควรจะเป็น ตราบที่สังคมไทย ยังมีคนโหยหารัฐประหาร และหลักการเสรีภาพ ความเสมอภาค อำนาจสูงสุดเป็นของประชาชน หลักการนิติรัฐ/นิติธรรม ยังคงถูกละเมิดย่ำยีอย่างชัดแจ้งทั้งโดยกองทัพ และกระบวนการตุลาการรัฐประหาร
ผู้รักประชาธิปไตยทั้งหลาย จึงต้องต่อสู้กับอำนาจนอกระบบ ต้องแก้ไขรัฐธรรมนูญ 2550 เพื่อสร้างประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ ไม่อาจเคลื่อนไหวการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นประเด็นเเดียว ต้องโยงใยประชาธิปไตยโดยรวมทั้งหมดอย่างมิอาจปฎิเสธได้
และหากตราบใด “ขุนนางเอ็นจีโอ” ปฏิเสธกติกาประชาธิปไตยโดยรวมทั้งหมด พวกเขาก็หาได้เป็นนักประชาธิปไตยที่แท้จริงซึ่งใฝ่ฝันถึงประชาธิปไตยที่สมบูรณ์ ดั่งที่คณะราษฎร ได้แผ้วถางเส้นทางไว้ไม่เพราะ ไม่มีประเทศไหนในโลกที่มีการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นได้อย่างแท้จริง ในขณะที่ยัง มีอำนาจนอกระบอบประชาธิปไตย ยังดำรงอยู่และมีอำนาจอย่างล้นฟ้า
