แรงงานข้ามชาติถูกบังคับให้อยู่เฉพาะพื้นที่ชายแดน

นายจ้างในจังหวัดตากสามารถกล่อมเจ้าหน้าที่ให้คุมเข้มและจำกัดการเดินทางของแรงงานข้ามชาติจดทะเบียนที่ทำงานใน 5 อำเภอชายแดน ถึงแม้ว่าแรงงานข้ามชาติที่ถือหนังสือเดินทางชั่วคราว มี VISA ซึ่งควรจะเดินทางได้ทั่วประเทศไทยแต่กลับประสบกับการถูกจำกัดการเดินทางส่งผลให้ไม่สามารถออกนอกพื้นที่แม่สอดได้

จากสำเนาบันทึกข้อความของสำนักงานจัดหางานจังหวัดตาก วันที่ 5 มิถุนายน 2555 เรื่อง “แนวทางปฏิบัติตรวจสอบเอกสารประกอบการเดินทางออกนอกเขตของแรงงานต่างด้าวหลบหนีเข้าเมือง “ซึ่งระบุว่า “สภาอุตสาหกรรมจังหวัดตากได้เสนอถึงปัญหาการขาดแคลนแรงงาน เพราะว่ามีการหลบหนีของแรงงานต่างด้าวเพื่อไปทำงานในจังหวัดชั้นในและปริมณฑลเป็นจำนวนมาก “แต่สิ่งที่บันทึกข้อความของสำนักงานจัดหางานและสภาอุตสาหกรรมไม่ได้พูดถึงนั่นคือสภาพการทำงานและค่าจ้างในพื้นที่แม่สอดที่แย่มากจนทำให้แรงงานข้ามชาติต้องดิ้นรนไปหางานที่มีสภาพที่ดีกว่าในพื้นที่ชั้นใน

แรงงานในพื้นที่แม่สอดได้ร้องเรียนเกี่ยวกับการที่พวกตนต้องถูกจัดให้เป็นคิวสุดท้ายที่จะได้รับเอกสารจากการพิสูจน์สัญชาติและบัตรอนุญาตทำงาน ในขณะที่แรงงานที่ทำงานในพื้นที่อื่นๆของประเทศไทยได้รับเอกสารเหล่านั้นก่อนแรงงานที่อยู่ในพื้นที่แม่สอด ซึ่งขณะนี้แรงงานในแม่สอดได้รับเอกสารเหล่านั้นแล้ว  แต่กลับถูกปฏิบัติแตกต่างจากแรงงานที่จดทะเบียนในพื้นที่อื่นๆของประเทศไทย พวกเขาและเธอยังคงถูกจำกัดการเดินทางซึ่งขัดกับกฎหมายและระเบียบระดับชาติที่กำหนดให้แรงงานที่ถือหนังสือเดินทางชั่วคราวสามารถเดินทางได้อย่างเสรี    ซึ่งในขณะนี้แรงงานยังได้รายงานอีกว่าพวกเขาถูกเรียกให้หยุดและต้องเดินทางกลับไปแม่สอดในขณะที่พยายามจะเดินทางผ่านด่านห้วยหินฝน ทั้งที่แรงงานเหล่านี้ถือหนังสือเดินทางชั่วคราว ซึ่งมีวีซ่าและบัตรอนุญาตทำงานที่ถูกกฎหมาย ส่วนแรงงานคนอื่นๆ บางคนถูกเรียกเก็บเงินเพื่อที่จะให้ปล่อยผ่านด่านไปได้  การจำกัดการเดินทางเช่นนี้มิได้แค่เป็นการขัดต่อนโยบายระดับชาติเท่านั้น แต่หากยังเป็นการเปิดโอกาสให้เกิดการทุจริตและการพึ่งพานายหน้า

เจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงาน ณ จุดตรวจด่านห้วยหินฝน ได้รับคำสั่งให้อนุญาตเพียงแต่ผู้ที่ถือหนังสือเดินทางชั่วคราวที่จะเดินทางได้แต่ต้องมีเอกสารที่จำเป็นในการเปลี่ยนนายจ้าง ด้วยเหตุนี้ทำให้แรงงานที่ถือบัตรหนังสือเดินทางชั่วคราวถูกลดสถานะให้เท่ากับแรงงานที่ถือบัตรอนุญาตทำงานที่หลบหนีเข้าเมืองผิดกฎหมายอีกครั้ง แรงงานที่ถือหนังสือเดินทางชั่วคราวได้ลงทุนทั้งแรง เวลา และเงินในการเข้าสู่กระบวนการหลายขั้นหลายตอนเพื่อที่จะเปลี่ยนสถานภาพให้ถูกกฎหมาย ถือหนังสือเดินทางชั่วคราว   มีวีซ่าที่ถูกต้องและบัตรอนุญาตทำงานที่ถูกกฎหมาย  แน่นอนว่าการเกิดกรณีเช่นนี้แรงงานต้องถามตัวเองว่า ทำไม จะทำการเปลี่ยนสถานะภาพให้เสียเวลาทำไม   จะต้องให้แสดงอะไรให้เห็นอีกว่าพวกเขาเห็นความสำคัญของการทำให้สถานะถูกกฎหมาย แรงงานข้ามชาติยังคงได้รับค่าจ้างต่ำกว่าค่าจ้างขั้นต่ำตามกฎหมาย พวกเขาและเธอยังคงทำงานในสภาวะที่ต่ำกว่ามาตรฐานแรงงาน ยังคงไม่ได้รับอนุญาตให้เดินทางได้โดยเสรี ยังคงถูกเรียกว่า “แรงงานต่างด้าวหลบหนีเข้าเมือง “ทั้งที่ดำเนินการปรับสถานะทางกฎหมายแล้ว ยังคงถูกกล่าวโทษว่าก่อให้เกิดปัญหาชายแดน แทนที่จะได้รับชื่อเสียงว่าเป็นผู้พัฒนาด้านเศรษฐกิจพื้นที่ชายแดนที่เคยไกลปืนเที่ยงอย่างแม่สอด จนกลายเป็นพื้นที่ที่มีการพัฒนาด้านเศรษฐกิจที่สำคัญของประเทศ

เราขอเรียกร้องให้รัฐยกเลิกการจำกัดเสรีภาพในการเดินทางดังกล่าวของแรงงานที่ถือหนังสือเดินทางโดยชั่วคราวโดยทันที

เราขอย้ำอีกครั้งว่าสาเหตุที่แท้จริงของการขาดแคลนแรงงานในแม่สอด นั้นคือสภาพการทำงานที่ย่ำแย่ซะจนน่าตกใจ  แต่การแก้ปัญหานั้นง่ายยิ่งนัก แทนที่สภาอุตสาหกรรมและสำนักงานจัดหางานจะจัดทำข้อเสนอให้เจ้าหน้าที่ตรวจคนเข้าเมืองและเจ้าหน้าที่เกี่ยวข้องหน่วยงานต่างๆกระทำการที่เกินอำนาจที่ได้รับมอบหมาย ทั้งสภาอุตสาหกรรมและสำนักงานจัดหางานควรที่จะกำกับดูแลให้นายจ้างทุกสถานประกอบการในห้าอำเภอของจังหวัดตากยุติการกระทำการที่ละเมิดกฎหมายแรงงานและปฏิบัติตามกฎหมาย จ่ายค่าจ้างอย่างน้อยขั้นต่ำตามกฎหมาย ปรับปรุงสภาพการทำงานและความปลอดภัยและอย่างน้อยควรที่จะแสดงถึงการเคารพสิทธิของแรงงานผู้ซึ่งต้องทำงานอย่างตรากตรำเพื่อทำให้ผู้ประกอบการเหล่านี้มีสุขสบายมานานหลายปี