นับถอยหลังการกลับมาเก็บ 30 บาท ตามนโยบายรัฐบาล ที่ให้โรงพยาบาลระดับอำเภอขึ้นไป สามารถเก็บค่าบริการจากผู้ป่วย 30 บาททุกครั้งที่ไปรับบริการและรับยา และได้กำหนดยกเว้นบุคคลที่ไม่ต้องจ่าย จำนวน 21 กลุ่มบุคคล ซึ่งจะเริ่มในวันที่ 1 กันยายน 2555 นี้ แต่ไม่ได้กำหนดรายละเอียดในทางปฏิบัติ

เมื่อวานนี้ (27 ส.ค.55) มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค และกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ กรุงเทพมหานคร จึงได้ร่วมกันจัดประชุมกับโรงพยาบาล เพื่อหาความร่วมมือให้การดำเนินการเป็นไปด้วยความราบรื่น และคงไว้ซึ่งความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างโรงพยาบาลและผู้ป่วย

นางสาวกชนุช แสงแถลง ตัวแทนกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ กล่าวยืนยันว่า ไม่เห็นด้วยกับนโยบายกลับมาเก็บ 30 บาทมาตั้งแต่ต้น ที่ผ่านมาได้ร่วมกับนักวิชาการทำการศึกษาถึงความจำเป็นในการเก็บ 30 บาท และสำรวจข้อมูลค่าใช้จ่ายของผู้ป่วยเมื่อไปรับโรงพยาบาลแต่ละครั้งพบว่า มีค่าใช้จ่ายสูง โดยเฉพาะค่าเดินทางที่จำเป็นต้องเหมารถ อีกทั้งสูญเสียรายได้จากการประกอบอาชีพรายวัน ซึ่งหากไม่จำเป็น จะไม่มีใครยอมขาดรายได้ เสียค่าใช้จ่ายเพื่อไปโรงพยาบาล และได้ใช้ข้อมูลเหล่านี้นำเสนอต่อรัฐบาลและผู้ที่เกี่ยวข้องเพื่อให้ยกเลิกนโยบายนี้มาโดยตลอด แต่สุดท้ายก็ได้แค่การยกเว้นตาม (21) คือจ่ายตามความสมัครใจ  “เรากำลังรณรงค์ให้ประชาชนใช้สิทธิตาม (21) คือแสดงความประสงค์ไม่ร่วมจ่าย ซึ่งขณะนี้ ได้จัดทำบัตรแจกให้ประชานเพื่อแสดงต่อเจ้าหน้าที่เมื่อไปโรงพยาบาล แต่ถ้าจะให้ดีที่สุดคือ ขอให้โรงพยาบาลไม่ต้องเก็บ 30 บาทจากทุกคน”

ด้านผู้แทนจากโรงพยาบาล 7 แห่งในกรุงเทพฯ ที่อยู่ในเงื่อนไขสามารถเก็บเงิน 30 บาทได้ ทั้งของภาครัฐและเอกชนที่เข้าร่วมประชุม ต่างยอมรับว่า รู้สึกหนักใจ ลำบากใจกับนโยบายการกลับมาเก็บ 30 บาท “เป็นการโยนลูกระเบิดมาให้โรงพยาบาล” เพราะจะสร้างความสับสนวุ่นวายให้กับเจ้าหน้าที่และผู้ป่วยเอง จนอาจเกิดปัญหาและความขัดแย้งกันจากการเสียเวลาในการตรวจสอบว่าเป็นบุคคลที่ได้รับการยกเว้นหรือไม่ อีกทั้งเป็นการเพิ่มภาระงานให้กับบุคคลากรที่มีอยู่อย่างจำกัด และเป็นภาระด้านการลงทุนที่จะต้องปรับเปลี่ยนระบบ ซึ่งจากการประเมินจำนวนผู้ป่วยที่มารับบริการในแต่ละวัน เมื่อยกเว้นไม่เก็บจากคน 20 กลุ่ม จะเหลือจำนวนผู้ป่วยประมาณ 15%-20% และในจำนวนนี้ หากมีการใช้สิทธิตาม (21) แสดงความประสงค์ไม่ร่วมจ่าย จะทำให้เหลือจำนวนผู้ป่วยที่โรงพยาบาลสามารถเก็บเงินได้เพียงเล็กน้อยเท่านั้น ไม่คุ้มค่ากับต้นทุนที่เพิ่มขึ้น “จริงๆ แล้ว เราไม่อยากเก็บเลย” เป็นเจตนาของโรงพยาบาลที่สอดคล้องในทิศทางเดียวกัน

ข้อเสนอของกลุ่มคนรักหลักประกัน แม้จะสอดคล้องกับเจตนาของโรงพยาบาลที่ไม่อยากเก็บ 30 บาท แต่ก็มีคำถามและข้อกังวลว่า จะทำได้หรือไม่? จะเป็นการดำเนินการที่ “ไม่ตอบสนองนโยบาย” หรือไม่?

รศ.ดร. จิราพร ลิ้มปานานนท์ ประธานมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค และ ประธานคณะกรรมการองค์การอิสระเพื่อการคุ้มครองผู้บริโภค มีมุมมองต่อเรื่องนี้อย่างน่าสนใจว่า “จากประกาศ ตีความได้ว่าเป็นการจ่ายตามความสมัครใจ ดังนั้นจึงสามารถใช้วิธีอื่นได้ เช่น การตั้งกล่องรับบริจาค ซึ่งสามารถทำได้โดยไม่ผิดประกาศ และไม่เกิดความขัดแย้งในโรงพยาบาล”

อย่างไรก็ตาม หลังการประชุมครั้งนี้ จะมีความร่วมมือระหว่างภาคประชาชนและหน่วยบริการ โดยจะร่วมกันติดตามการดำเนินงาน แล้วมาประชุมร่วมกันอย่างต่อเนื่อง เพื่อคำตอบสุดท้ายคือ “ยกเลิกนโยบายการเก็บ 30 บาท”