จากผู้ร่วมชุมนุมคนหนึ่ง ถูกจับปะแป้ง นั่งสมาธินิ่งๆ เติบโตสู่แการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์  "เพราะสังคมนี้ไม่สามารถบอกใครอย่างตรงไปตรงมาได้"

25 ส.ค. 55 ที่วัดลาดพร้าว งานสวดอภิธรรมศพวันสุดท้ายของนายอำพล หรือ อากง SMS 
ผู้ต้องขังข้อหาหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ และเสียชีวิตในเรือนจำ

เมื่อวันที่ 25 ส.ค.55 ในระหว่างสวดอภิธรรมและกิจกรรมไว้อาลัยศพนายอำพล หรือ ‘อากง SMS’ ผู้ต้องขังคดีหมิ่นฯ และเสียชีวิตในเรือนจำนั้น เช่นเดียวกับการเคลื่อนไหวของกลุ่มคนเสื้อแดงในรอบ 2 ปีที่ผ่านมา เรามักพบเห็นกิจกรรมการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์อย่างหนึ่งที่มักพบเห็นเป็นประจำคือ “หุ่นนิ่ง” ซึ่งเป็นที่รู้จักกันในชื่อ “มะเดี่ยว หุ่นนิ่ง” ชายวัย 47 ปี อดีตคนค้าขายและผู้รับเหมา ที่ปัจจุบันมักแต่งหน้าและมีพร็อพอุปกรณ์พร้อม ใช้ความนิ่งแสดงออกเชิงสัญลักษณ์กับคนเสื้อแดงมาโดยตลอด ประชาไทได้มีโอกาสสัมภาษณ์ โดยมะเดี่ยว ไม่สะดวกเปิดเผยชื่อ-สกุลจริง โดยมีเนื้อหาดังนี้

ประชาไท : สิ่งที่ทำอยู่นี้จะเรียกมันว่าอะไรดี
มะเดี่ยว หุ่นนิ่ง : เป็นการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์ล้อเลียนการเมือง เป็นการใช้ศิลปะในการแต่งตัว เรียกว่า “หุ่นนิ่ง” แต่ก็มีการเปลี่ยนสไตล์บ้าง หากมีดนตรี ก็ไปเต้นบ้างรีแลกซ์ตัวเองบ้าง เวลาคนเผลอเราก็หลอกเขาบ้าง โดยเฉพาะเด็กหรือคนที่เขาไม่รู้ เราก็จะจ๊ะเอ๋เขา ทำให้เขาหัวเราะมีความสุข แต่โดยรวมแล้วเราต้องการเสียดสีการเมืองโดยตรง

เริ่มต้นทำกิจกรรมนี้ได้อย่างไร
ตอนแรกก็เป็นคนที่มาร่วมเป็นหนึ่งในมวลชน (ในการเคลื่อนไหวของกลุ่มเสื้อแดง) วันหนึ่งผมโดนปะแป้งที่ตัว เสร็จแล้วผมก็ไปนั่งสมาธิ แล้วผู้ชุมนุมก็นำเงินมาให้คนละ 10 บาท 20 บาท รวมได้ประมาณ 4,800 บาท เราเกิดคิดมาก ตกใจว่า เราเป็นขอทานหรือเปล่า จะให้เราสร้างงานอะไรหรือ ชีวิตเราไม่ได้ทำอย่างนี้เราเป็นคนค้าขาย ก็เลยลองดู และเกิดความคิด ซึ่งตอนแรกออกมาเป็นหุ่นก่อน ซึ่งปรากฏว่า เขาก็เข้าใจความหมายของเรา

ระยะแรกก็เริ่มปะแป้ง จากนั้นก็ไปศึกษาเรื่องสี ก่อนจะมาเล่นสี แต่ไม่ได้จบช่างศิลป์หรือเรียนอะไรมานะ ตั้งแต่มาอยู่เสื้อแดงนี่เป็นหมดเลย อาศัยดูรายการผู้หญิงๆ ดูเวลาเขาแต่งหน้าแต่งตา ดูการเขียนของเขา และดูรูปภาพไปด้วย ดูการทาปากเพ้นท์หน้า ซึ่งก็เหมือนเป็นงานศิลปะชนิดหนึ่ง

จากเป็นมวลชนธรรมดามาแสดงออกเชิงสัญลักษณ์นี้เราก็รู้ว่าเสี่ยง ซึ่งเราก็ดูตัวอย่างคนอื่นเขา ถ้าเราด่าเขาโดยเอ่ยชื่อ เราก็เจ็บตัว เราเลยใช้การเสียดสีให้รู้ว่า คนเสื้อแดงถูกกระทำอย่างไร มาตรา 112 นั้น ไม่ต่างกับการถูกล่ามโซ่อย่างนี้ อย่างอากง SMS เราแสดงตั้งแต่เขายังมีชีวิตอยู่ จนถึงแกตาย เราก็ยังแสดงเพื่อรำลึกถึงแกอยู่ และเพื่อสื่อให้โลกรู้ว่า อากงเป็นแพะแน่นอน เขาบริสุทธิ์ SMS ก็ส่งไม่เป็น อายุมากแล้ว ขนาดผมเองยังเพิ่งหัดใช้เลย หรือการรู้เบอร์เลขาคุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะนั้น คนธรรมดาจะไปรู้นั้นก็เป็นไปไม่ได้

จากจุดเริ่มต้นดังกล่าว แล้วเคลื่อนไหวต่ออย่างไร
เราได้ทุนจากเงินบริจาคของผู้ชุมนุมเสื้อแดงคนละ 10-20 บาทที่เห็นผลงานของเราว่า เราทำจริง โดยที่เราไม่ได้เรี่ยไร สิ่งเหล่านี้ทำให้ผมคิดว่า คนเสื้อแดงเริ่มมองเชิงสัญลักษณ์เป็นแล้ว จะเห็นได้ว่า หลายๆ กลุ่มเริ่มแสดงเชิงสัญลักษณ์มากขึ้น

เสร็จภารกิจ เก็บพร็อพอุปกรณ์

ตั้งแต่แต่งตัวแสดงออกเชิงสัญลักษณ์มานี้ ชุดแสดงใดที่คิดว่าโดนใจตัวเองมากที่สุด
คงเป็นชุดที่แต่งเป็นศาล (พระภูมิ) เตี้ย แล้วผู้ชุมนุมก็มายืนด่าเรา ทำให้เราภูมิใจ เพราะเรารู้ว่า จริงๆ แล้วเขาไม่ได้ด่าเราแต่เขาด่าตัวละครที่เราแสดงต่างหาก เราจึงรู้ว่า การคิดจะแต่งเป็นอะไร จะดูกระแสข่าวว่า มีใครถูกกระทำอะไร แล้วจะใช้สัญลักษณ์อะไรให้เข้าคอนเซปต์เพื่ออธิบาย

ในสังคมไทยการแสดงออกเชิงสัญลักษณ์สำคัญไหมและอย่างไร
มีความสำคัญมาก โดยเฉพาะคนที่หูตายังไม่สว่าง ประเทศไทยไม่น่าปิดกันความรู้อะไรกัน ยุคนี้มันยุคไอทีแล้ว อินเตอร์เน็ตความไวมันสูง การที่เราแสดงมุมมองเชิงสัญลักษณ์ มันก็คือการเล่าเรื่องราวผ่านสื่อเพื่อฝ่าข้อจำกัดที่เราไม่สามารถจะบอกใครอย่างตรงไปตรงมาได้ อย่างไรก็ตามต้องยอมรับว่า คนเสื้อแดงตามที่มาชุมนุมปัญญาเขาดี เขาจะมาอ่านมาตีความออกว่า อันนี้เป็นอะไร แต่บางเรื่องผมก็อาจจะเขียนคอนเซปต์เพื่อช่วยให้คนเข้าใจง่ายขึ้นด้วย

ถ้าคนไทยมีสติ เหมือนที่พระพุทธเจ้าสอนให้เรารู้จริงเห็นแจ้ง รู้ด้วยตัวเอง อย่าไปเชื่อคำที่เขาพูด คนโน้นเป็นอย่างโน้นอย่างนี้ เมื่อเป็นอย่างนี้ เราจึงต้องมาสัมผัสเองว่า เขาผิดจริงหรือไม่จริง ไม่ใช่ว่าพวกกู กูเลยเชื่อพวกกู อย่างนี้ไม่ใช่ อย่างผม ก็ต้องดูทุกสื่อ แล้วมาเปรียบเทียบว่าของเราหรือพวกเราพูดจริงหรือพูดหลอก หรือเราเองแสดงละครหลอกอีกฝ่ายหนึ่งหรือไม่

ทำไมไม่แสดงตรงๆ เลย ทำไมต้องเลี่ยงไปแสดงออกเชิงสัญลักษณ์
ก็อย่างที่บอกคือ เราแสดงออกตรงๆ ไม่ได้ เราต้องระวังข้อกฎหมายด้วย เรามีข้อจำกัดเรื่องกฎหมาย จึงต้องมีลีลาในการนำเสนอมากขึ้น ซึ่งทุกวันนี้ผมก็ยังถูกคุกคาม แต่ผมไม่ได้บ้านะ บางสื่อก็เอาไปออกว่า ผมบ้า ผมติงต๊อง

ภาพแอ็คชั่นบางส่วนของ “มะเดี่ยว หุ่นนิ่ง” :

27 ก.ย.54 แต่งตัวเป็นเทพีเสรีภาพที่โดนล่ามโซ่ในกรงขัง 

จี้อเมริกาดูแล “โจ กอร์ดอน” ชี้โดนข้อหาหมิ่นฯ ขังกว่า 4 เดือน-ไม่ได้สิทธิประกันตัว

9 พ.ค.55 หน้าศาสอาญา รัชดา รดน้ำศพ อากง SMS

13 พ.ค.55 ที่บริเวณลานพระบรมรูป ร.6 รำลึกการเสียชีวิตของ เสธ แดง หรือ พล.ต.ขัตติยะ สวัสดิผล

22 พ.ค.55 ที่หน้าลานพลับพลามหาเจษฎาบดินทร์ ถนนราชดำเนิน ร้องรัฐบาลออก กม.นิรโทษกรรมผู้ต้องขัง ม.112

29 พ.ค.55 ร่วมกับคณะรณรงค์แก้ไขมาตรา 112 นำเอกสารและรายชื่อผู้ขอแก้ไข ม. 112 ส่งให้กับประธานรัฐสภา

19 ก.ค.55  แต่งเป็นเปา ปุ้น จิ้น รำลึก 26 เดือนสลายการชุมนุม บริเวณฟุตบาทหน้าเซ็นทรัลเวิลด์ แยกราชประสงค์