มูฮัมหมัด ราชิด อัล-อาจามี กวีชาวกาตาร์ผู้เขียนบทกวีกล่าวถึงการลุกฮือที่ตูนีเซีย ถูกกล่าวหาว่ายุยงล้มล้างระบอบการปกครองได้รับลดโทษเป็นจำคุก 15 ปี จากเดิมที่ถูกสั่งจำคุกตลอดชีวิต โดยมีกลุ่มด้านสิทธิและกลุ่มวรรณกรรมหลายกลุ่มเรียกร้องให้ปล่อยตัวกวีผู้นี้
เมื่อวันที่ 25 ก.พ. 2013 ในกรุงโดฮา ประเทศกาตาร์ กวีชาวกาตาร์ที่เคยถูกศาลตัดสินจำคุกตลอดชีวิตเนื่องจากเขียนบทกวีต่อต้านรัฐบาล ได้รับการลดโทษจากศาลอุทธรณ์เหลือโทษจำคุก 15 ปี
เมื่อปีที่แล้ว กวีชาวกาตาร์มูฮัมหมัด ราชิด อัล-อาจามี ผู้ใช้นามปากกา อิบนฺ อัล-ดีบ ได้ถูกตัดสินลงโทษจำคุกตลอดชีวิต ด้วยข้อหา "ยุยงให้มีการล้มล้างระบอบการปกครองของประเทศ" จากประมวลกฏหมายมาตรา 136 ซึ่งนักกิจกรรมคาดว่าเป็นเพราะเขาได้เขียนบทกวีเกี่ยวกับการลุกฮือที่ตูนีเซียช่วงปี 2010-2011
บทกวีดังกล่าวมีชื่อว่า 'ดอกมะลิตูนีเซียน' (Tunisian Jasmine) โดยเนื้อความในบทกวีเขียนว่า "พวกเราทุกคนล้วนเป็นชาวตูนีเซียเมื่ออยู่ต่อหน้าชนชั้นนำผู้กดขี่" และ "รัฐบาลอาหรับรวมถึงผู้ปกครอง ไม่ว่าใครผู้ใด ล้วนเป็นขโมย ขโมย!"
โดยในเดือน ส.ค. 2010 มีผู้รายงานว่าอาจามีได้อ่านบทกวีชิ้นนี้ต่อหน้าเพื่อนหลายคนในกรุงไคโร ประเทศอียิปต์ ซึ่งเขากำลังเรียนวรรณกรรมอาหรับอยู่ในขณะนั้น และในเวลาต่อมาก็มีผู้บันทึกภาพการท่องบทกวีดังกล่าวอัพโหลดเป็นวีดิโอขึ้นเว็บยูทูบ อาจามีถูกจับกุมในเดือน พ.ย. 2011 และในปีถัดมาก็ถูกศาลชั้นต้นตัดสินจำคุกตลอดชีวิต
ดร.นาจีบ อัล-นุอายมี ทนายความของอาจามีเปิดเผยว่าผู้พิพากษาทั้ง 5 คน มีมติเป็นเอกฉันท์ให้ลดโทษอาจามีเหลือจำคุก 15 ปี โดยจะมีการยื่นเรื่องต่อศาลฏีกาของกาตาร์เพื่อเปิดการพิจารณาอีกครั้งภายในสามสัปดาห์ถัดจากนี้ โดยที่นุอายมีกล่าวอย่างมีความหวังว่าลูกความของเขาอาจจะได้รับการอภัยโทษ "ทุกคนรู้ พวกเขาบอกเราว่า แม้เขาจะถูกสั่งจำคุกตลอดชีวิต หรือ 15 ปี หรือเท่าใดก็ตาม ก็มีโอกาสที่เขาจะถูกปล่อยตัวภายในอีกสองเดือนถัดมา"
นิโคลาส แมคกีฮัน จากองค์กรฮิวแมนไรท์วอทช์ แสดงความเห็นโดยอ้างจากข้อมูลของคดีว่าบทกวีของอาจามีน่าจะเกิดขึ้นจากการประชันบทกวีกับกวีอีกคนหนึ่ง และในช่วงที่มีการประชันบทกวีดูเหมือนว่าอาจามีได้กล่าวหมิ่นเจ้าผู้ครองรัฐ (emir) ของกาตาร์ในระดับหนึ่ง
สตีฟ คาตอน ศาตราจารย์ด้านวัฒนธรรมอาหรับร่วมสมัยจากมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดกล่าวว่าในโลกอาหรับบทกวีการเมืองจะมีความจริงจังกว่าในโลกตะวันตก แต่ก็มีอยู่น้อยกรณีมากที่กวีจะถูกต้องโทษจำคุกจากข้อความในบทกวี
กลุ่มด้านสิทธิและกลุ่มวรรณกรรมเรียกร้องปล่อยตัวอาจามี
ดร. อาลี บิน ฟาตาอีส อัล-มาร์รี อธิบดีกรมอัยการของกาตาร์กล่าวว่าเขาไม่พอใจคำตัดสินของศาลอุทธรณ์เพราะในฐานะของอธิบดีกรมอัยการแล้วเขาต้องการให้จำเลยรับโทษจำคุกตลอดชีวิตเช่นเดิม มาร์รีกล่าวอีกว่าคดีนี้เป็นคดีที่มีหลักฐานแน่นหนา การกล่าวล่วงเกินเป็นสิ่งที่น่าตำหนิภายใต้กฏหมาย และตัวผู้กระทำผิดก็ยอมรับสารภาพ
อย่างไรก็ตาม นุอายมี โต้ว่าบทกวีของอาจามีที่เคยถูกอ่านในอียิปต์ไม่ได้ถูกนำมาอ่านซ้ำต่อหน้าสาธารณชนเขาจึงไม่ควรถูกตั้งข้อหายุยงให้ล้มล้างรัฐบาล เขาบอกอีกว่าอาจามีไม่ได้รับอนุญาตให้เข้าร่วมฟังการพิจารณาคดีในศาลชั้นต้นด้วย
นุอายมี เป็นอดีตรมต. กระทรวงยุติธรรม ที่เคยทำงานเป็นหนึ่งในทีมทนายให้กับซัดดัม ฮุสเซน หลังจากที่ซัดดัมถูกโค่นล้มและตัดสินโทษประหารชีวิตในข้อหาอาชญากรรมต่อมนุษยชาติ
การตัดสินโทษจำคุกตลอดชีวิตกวีชาวกาตาร์ทำให้มีกลุ่มองค์กรด้านสิทธิและกลุ่มด้านวรรณกรรมออกมาเรียกร้องให้ทางการกาตาร์ทบทวนการพิจารณาคดีและปล่อยตัวอาจามี
กลุ่มองค์กรนิรโทษกรรมสากลก็เป็นหนึ่งในกลุ่มที่วิพากษ์วิจารณ์คำตัดสินในครั้งนี้ โดยบอกว่ากาตาร์ดูเหมือนเป็นประเทศที่แสดงตนว่าสนับสนุนเสรีภาพในการแสดงความเห็น แต่กลับเป็นผู้ละเมิดสิทธิในการแสดงความเห็นเสียเอง นอกจากนี้ยังได้เรียกร้องให้ปล่อยตัวอาจามีโดยไม่มีเงื่อนไขและยกเลิกคำตัดสินในฐานะที่อาจามีเป็นนักโทษทางความคิด (prisoner of conscience)
ขณะที่องค์กรฮิวแมนไรท์วอทช์ได้วิจารณ์คำตัดสินโดยอ้างว่าไม่มีหลักฐานใดๆ ที่แสดงให้เห็นว่าอาจามีกระทำเกินกว่าสิทธิในการแสดงความเห็นอย่างเสรี และการดำเนินคดีในครั้งนี้เป็นตัวอย่างของความสองมาตรฐานเรื่องเสรีภาพในการแสดงออกของกาตาร์
เรียบเรียงจาก
Qatari poet's sentence reduced to 15 years, Aljazeera, 25-02-2013
Qatari Human Rights Official Defends Life Sentence for Poet Who Praised Arab Spring Uprisings, Democracy Now, 07-12-2012
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)