หลังจากศาลอุทธรณ์พิพากษายกฟ้อง เมื่อวันที่ 15 มี.ค.ที่ผ่านมา โดยกลับคำพิพากษาของศาลชั้นต้นที่ให้ประหารชีวิต ‘ธนู หินแก้ว’ จำเลยที่ 3 ในคดี ในฐานะผู้จ้างวานด้วยเหตุความโกรธแค้นที่ ‘เจริญ วัดอักษร’ เป็นผู้นำชาวบ้านคัดค้านการก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหินของ บ.กัลฟ์พาวเวอร์ เจนเนอเรชั่น จำกัด ในพื้นที่ ต.บ่อนอก และเปิดโปงการบุกรุกที่ดินสาธารณะของกลุ่มอิทธิพล ตั้งแต่เมื่อปี 2547

 

เหตุผลในคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ที่ให้ยกฟ้องระบุว่า “พยานโจทก์ไม่มีเหตุผลหนักแน่นพอที่จะทำให้เชื่อได้ว่านายธนูเป็นผู้จ้างวานจริง” จึงก่อให้เกิดคำถามต่อกระบวนการยุติธรรมในวงกว้าง

 

เพื่อไขข้อสงสัยดังกล่าว กรณ์อุมา พงษ์น้อย ประธานกลุ่มรักท้องถิ่นบ่อนอก พร้อมกลุ่มชาวบ้านเสื้อเขียวกว่า 200 คนเดินทางจากจังหวัดประจวบคีรีขันธ์มายังศาลอุทธรณ์ ถ.รัชดา เมื่อวันที่ 23 เม.ย.ที่ผ่านมา ด้วยเป้าหมายในการชี้แจงข้อมูลต่อสาธารณะในเรื่องที่เกี่ยวข้องกับคดี รวมทั้งคำวินิจฉัยคดีของศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ซึ่งต่างกันราวขาวกับดำ

 

 

กรณ์อุมา กล่าวว่า ในขณะที่มีคำพิพากษาตอนนั้น สังคมรับรู้แค่เพียงผลของคดี แต่ไม่ได้รู้ข้อเท็จจริงในสำนวน ไม่ได้รู้ว่ามีพยานหลักฐานต่างๆ อย่างไร มีกระบวนการนำสืบที่มีการหักล้างกันได้จริงหรือไม่ ชาวบ้านจึงต้องการนำข้อเท็จจริงตรงนี้ออกสู่สังคมให้มากที่สุด

 

ขณะนี้ชาวบ้านจัดทำเอกสารข้อมูลกว่า 3,000 ชุดเพื่อเผยแพร่ และจะมีการเผยแพร่ข้อมูลต่อไปเรื่อยๆ

 

 

จากคำพิพากษาศาลอุทธรณ์จำนวน 25 หน้า ศาลได้วินิจฉัยในส่วนที่เกี่ยวกับ ‘ธนู หินแก้ว’ จำเลยที่ 3 ไว้ในหน้า 23 ถึงหน้าที่ 25 โดยเห็นว่า

 

1.มีข้อเท็จจริงเพียงว่า ก่อนเกิดเหตุนายธนูขับรถยนต์ไปส่งประจวบ หินแก้ว (มือปืน) ที่ปั๊มน้ำมันของนายเจือ หินแก้ว ซึ่งเสน่ห์ เหล็กล้วน (มือปืน) พักอาศัยอยู่ หลังจากนั้นเสน่ห์จึงขับรถจักรยานยนต์ที่มีประจวบซ้อนท้ายไปยังที่เกิดเหตุ

 

2.แม้ในชั้นสอบสวนมือปืนทั้งสองรับว่าธนูเป็นผู้สั่งให้ไปยิงนายเจริญผู้ตาย แต่เมื่อมือปืนทั้งสองถึงแก่ความตายในระหว่างการพิจารณาคดีของศาล คำให้การต่างๆ ของมือปืนทั้งสองไม่ว่าในชั้นจับกุม ชั้นสอบสวน หรือการนำชี้ที่เกิดเหตุประกอบคำรับสารภาพ จึงถือเป็นพยานบอกเล่าทั้งสิ้น

 

3.คำรับสารภาพของมือปืนทั้งสองที่ไม่ได้มาเบิกความต่อศาลด้วยตนเอง ถือเป็นคำพยานซัดทอดจำเลยอื่น (หมายถึงธนู) ที่อ้างว่าร่วมกระทำความผิดด้วยกัน จึงเป็นพยานหลักฐานที่มีน้ำหนักน้อย

 

4. โจทก์ไม่มีพยานหลักฐานอื่นที่สำคัญอันมีเหตุผลแน่นอนหรือมีพฤติการณ์พิเศษแห่งคดีมาสนับสนุน พยานหลักฐานโจทก์ไม่อาจฟังลงโทษนายธนูได้ จึงพิพากษายกฟ้องปล่อยตัวนายธนูพ้นความผิดไป

 

ทั้งนี้ คดีดังกล่าวเป็นที่รับรู้ต่อสาธารณะชนว่า มือปืนทั้งสองเสียชีวิตด้วยอาการป่วยอย่างมีเงื่อนงำขณะถูกควบคุมตัวอยู่ในเรือนจำ โดยทั้ง 2 เสียชีวิตก่อนขึ้นเบิกความต่อศาลเพียงไม่นาน

 

อย่างไรก็ตาม ศาลชั้นต้นยังลงความเห็นว่าคำให้การต่างๆ ของมือปืนทั้งสองก่อนตายล้วนเป็นการให้การไปตามความเป็นจริงตามลำดับขั้นตอน และสอดคล้องตามพยานหลักฐานแวดล้อมทุกอย่าง อีกทั้งจากพยานหลักฐานต่างๆ ศาลจึงตัดสินให้ลงโทษประหารชีวิตธนู หินแก้ว

 

สำหรับชาวบ้าน คำวินิจฉัยดังกล่าวที่มีความแตกต่างกันอย่างชัดเจนนั้นแสดงถึงเงื่อนงำบางอย่าง

 

 

 

 

และอีกหนึ่งเป้าประสงค์ของการเดินทางของชาวบ้านกลุ่มรักท้องถิ่นบ่อนอก นั่นคือ การเรียนเชิญอัยการในฐานะที่เป็นโจทก์ในคดี และประธานศาลอุทธรณ์ ให้เข้าร่วมเสวนาวิชาการ 'ย้อนรอยคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ คดีเจริญ วัดอักษร' ซึ่งชาวบ้านร่วมกับเครือข่ายนักวิชาการจะจัดขึ้นในวันอาทิตย์ที่ 28 เม.ย.นี้

 

 

 

เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องได้ชี้แจงข้อมูล และร่วมสร้างบรรทัดฐานในการตรวจสอบคำพิพากษาของศาลในเชิงวิชาการให้เกิดขึ้นในสังคมไทย

 

 

ทั้งนี้ ต้องถือว่าเป็นกรณีศึกษา ดีกว่าไปพูดวิพากษ์วิจารณ์กันโดยที่อีกฝ่ายหนึ่งไม่มีโอกาสได้ชี้แจง

 

 

อย่างไรก็ตาม ในวันนั้นการเรียนเชิญดังกล่าวเป็นเพียงด้วยวาจาต่อหน้าชาวบ้านที่มาร่วมชุมนุม เจ้าหน้าที่ตำรวจ และสื่อมวลชน ชาวบ้านกลุ่มรักท้องถิ่นบ่อนอกไม่ได้เข้าไปในรั้วอาคารศาลอุทธรณ์ซึ่งมีตำรวจกว่า 100 นายทำหน้าที่รักษาความปลอดภัยอยู่อย่างแน่นหนา

 

ส่วนเอกสารที่เป็นลายลักษณ์อักษรนั้น กรณ์อุมาระบุว่าจะมีการจัดส่งให้ต่อไป

 

สำหรับการติดตามความคืบหน้าในคดี ประธานกลุ่มรักท้องถิ่นบ่อนอก กล่าวว่า การที่ชาวบ้านไม่ได้เป็นโจทก์ร่วมในคดีที่ผ่านมาจึงไม่ได้รับทราบว่าคำพิพากษาจะมีในวันไหนอย่างไร แต่ในฐานะผู้สูญเสียผู้นำในการต่อสู้เพื่อรักษาบ้านเกิด จึงได้ยื่นข้อเรียกร้องต่ออัยการสูงสุด ขอเข้าร่วมเป็นสักขีพยานในการอ่านคำพิพากษาของศาลฎีกา โดยขอให้อัยการเจ้าของคดีแจ้งกำหนดการอ่านคำพิพากษาศาลฎีกาให้ชาวบ้านได้รับทราบล่วงหน้าอย่างเป็นทางการ

 

เพราะคำพิพากษาศาลฎีกาถือเป็นกระบวนการสุดท้ายที่จะสร้างบรรทัดฐานว่า สังคมไทยจะอยู่กันต่อไปอย่างไร

 

 

กรณ์อุมา กล่าวด้วยว่า ถึงวันนี้มีหลายคดีที่มืดมนและจบลงอย่างน่าสังเวชใจต่อกระบวนการยุติธรรม อีกทั้งการตายของคนธรรมดาๆ เช่นเจริญ นั้นไม่ใช่การตายรายแรกของประเทศ และยิ่งไม่ใช่รายแรกของประเทศที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม แต่กรณีเช่นนี้เกิดขึ้นมากมายแต่ไม่ถูกหยิบยกขึ้นมาพูดถึง

 

ทำให้เกิดคำถามว่าสังคมไทยจะอยู่กันอย่างสันติสุขได้อย่างไร

 

 

เจริญ อาจไม่ได้รับความเป็นธรรมแม้จนคดีสิ้นสุด แต่การต่อสู้ครั้งนี้พวกเราชาวบ้านต้องการให้การตายของเจริญเกิดคุณูปการด้วยการสร้างการเรียนรู้ต่อกระบวนยุติธรรมและร่วมกันปฏิรูปกระบวนการยุติธรรมของไทยเพื่อยังความสงบสุขของสังคมสืบไป… กรณ์อุมากล่าวทิ้งท้าย

 

 

 

 

 

หมายเหตุ: งานเสวนาวิชาการ 'ย้อยรอยคำพิพากษาศาลอุทธรณ์ คดีเจริญ วัดอักษร' จะจัดในวันที่ 28 เม.ย.56 ที่ห้อง LT1 คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (ท่าพระจันทร์) เวลา 13.00-16.00 น.