ท่ามกลางกิจกรรมทางการเมืองตามความคิดเห็นและความเชื่อที่แตกต่างกันจนเกิดปรากฏการณ์ที่ล่อแหลมจนเป็นไปได้ที่จะเกิดความรุนแรงถึงขั้นร้ายแรงในช่วงนี้นั้น ผู้ร่วมประชุมรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์แห่งชาติครั้งที่ 14 ภายใต้หัวข้อ “การสร้างประชาธิปไตยและปัญหาความขัดแย้งในระดับชาติแลท้องถิ่น” ในระหว่างวันที่ 27-28 พฤศจิกายน 2556 ที่อาคารเฉลิมพระเกียรติครบรอบ 7 พรรษา มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี ได้ร่วมสนทนาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันด้วยความห่วงใยอนาคตของบ้านเมืองทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ใคร่ขอเสนอต่อทุกๆ ฝ่ายในประเด็นดังต่อไปนี้

(1) ความขัดแย้งที่สั่งสมมาเป็นเวลาหลายปีจนปะทุขึ้นเป็นสถานการณ์ที่ความขัดแย้งปะทุขึ้นและขยายวงไปในภาคส่วนต่างๆ นั้น สมควรจะต้องจัดการแก้ไขในกรอบของกฎหมายรัฐธรรมนูญและตามหลักของกฎหมายอื่นๆ ที่มีอยู่ โดยยึดทั้งหลักนิติธรรม ขันติธรรม เพื่อมิให้มีการใช้กลังอาวุธหรือวิถีทางใดๆ อันจะนำไปสู่การเสียเลือดเนื้อและชีวิตอย่างที่เกิดขึ้นมาในอดีตโดยเด็ดขาด

(2) การแก้ไขปัญหาเฉพาะหน้านี้นั้น นอกจากจะไม่เบี่ยงเบนไปจากหลักการสันติวิธีแล้ว การยุติข้อขัดแย้งต้องยึดหลักกฎหมายเป็นบรรทัดฐานตามที่ระบุข้อแรก ทั้งยังสมควรต้องมาจากความพยายามในการหามาตรการที่คู่ขัดแย้งเห็นชอบร่วมกัน อันย่อมมิใช่เป็นเรื่องสุดวิสัย สำหรับสติปัญญาของผู้คนในสังคมไทย

(3) ความขัดแย้งระหว่างฝ่ายต่างๆ และมากมิตินั้นมีสาเหตุมาจากหลายๆ ต้นตอ ตั้งแต่การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ การปกครองที่ไม่สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคม การฉ้อราษฎร์บังหลวง จนถึงวิธีการแก้ไขนานาปัญหา จนเกิดเป็นความรู้สึกร่วมกันอย่างกว้างขวางว่าความไม่เป็นธรรมในสังคมทับถมทวีขึ้น การแก้ไขความขัดแย้งที่สั่งสมมานานนับทศวรรษนี้มิอาจจะดำเนินการให้สำเร็จโดยง่ายและภายในเวลาอันสั้น

จึงขอให้เหตุการณ์ที่ชวนน่าตระหนกนี้เป็นบทเรียนและโอกาสให้สังคมไทยได้พยายามระดมความคิดเห็น ร่วมมือร่วมใจกันแก้ปัญหาหลังจากภาวการณ์อันสับสนได้สงบลง จนถือเป็นวาระแห่งชาติที่ประชาชนทุกหมู่เหล่ามีส่วนร่วมคิด ร่วมเสนอในกระบวนการแก้ไขที่เป็นรากของปัญหา

(ศาสตราจารย์ ดร.ลิขิต ธีรเวคิน)
ราชบัณฑิต และประธานคณะกรรมการสภาวิจัยแห่งชาติ สาขารัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์
สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ

(รองศาสตราจารย์ ดร.ไชยันต์ รัชชกูล)
คณบดีคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี
ประธานคณะกรรมการจัดงานประชุมรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์แห่งชาติ ครั้งที่ 14