เอฟทีเอ ว็อทช์ จวก ปลัดกระทรวงพาณิชย์เอาใจภาคธุรกิจ เดินหน้าเจรจา เอฟทีเอ ไทย-อียู เมษายนนี้ แม้การเมืองยังสุญญกาศ อ้างทำความเข้าใจระดับเทคนิคไม่ผูกมัดระดับนโยบาย

13 มี.ค. 2557 ตามที่กระทรวงพาณิชย์จะเดินทางไปเจรจาการค้าเสรีระหว่างไทยกับสหภาพยุโรปรอบที่ 4 ณ กรุงบรัสเซลล์ ประเทศเบลเยี่ยมระหว่างวันที่ 7-11 เมษายนนี้ กรรณิการ์ กิจติเวชกุล ผู้ประสานงานกลุ่มศึกษาเขตการค้าเสรีภาคประชาชน (เอฟทีเอ ว็อทช์) กล่าวว่า ปลัดกระทรวงพาณิชย์มุ่งมั่นที่จะเดินหน้ากระบวนการเจรจาอย่างเร่งด่วน โดยคำนึงถึงเพียงความต้องการเร่งด่วนของภาคธุรกิจ โดยละเลยความเสี่ยงต่อผลกระทบอื่นๆ ที่จะเกิดขึ้นกับประชาชนวงกว้างที่อาจรุนแรงกว่าการได้สิทธิ GSP ทั้งที่ฝ่ายการเมืองในฐานะรัฐบาลรักษาการเองก็ยังไม่ได้เข้ามาผลักดันให้เกิดการเจรจาเดินหน้า เพราะมีความสุ่มเสี่ยงในความถูกต้องตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 190 และมารยาทของการเจรจาการค้าระหว่างประเทศ

“การเดินหน้าเจรจาอย่างเร่งด่วนนี้ เป็นประเด็นเครือข่ายภาคประชาสังคมตั้งข้อสังเกต และกังขาต่อท่าทีของกระทรวงพาณิชย์เป็นอย่างยิ่งว่าเบื้องหลัง สาเหตุของการเร่งรีบเดินหน้าเจรจาคืออะไร ซึ่งการไปเจรจาในภาวะที่ประเทศมีเพียงรัฐบาลรักษาการมีความสุ่มเสี่ยงที่จะผิดรัฐธรรมนูญ มาตรา 190 และผิดมารยาทของการเจรจาการค้าระหว่างประเทศอย่างยิ่ง ในขณะที่หัวหน้าคณะเจรจาและรัฐบาลไม่แสดงท่าทีจะเดินหน้าการเจรจาในภาวะการเมืองสุญญากาศเช่นนี้ กระทรวงพาณิชย์ในฐานะกองเลขาฯ การเจรจามีอำนาจในการไปเจรจาหรือไม่” กรรณิการ์ กล่าว

นอกจากนี้ ภาคประชาสังคมยังห่วงกังวลว่าปลัดกระทรวงพาณิชย์จะยึดแนวทางการ ตามที่หัวหน้าคณะเจรจา (โอฬาร ไชยประวัติ) เคยรับปากไว้ว่าจะยึดข้อห่วงใยของประชาชนเป็นท่าทีในการเจรจาหรือไม่ ได้แก่

(1) ไม่รับข้อตกลงที่เกินไปกว่าความตกลงด้านทรัพย์สินทางปัญญา (TRIPs) ขององค์การการค้าโลกที่เกี่ยวกับยาเพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบต่อระบบสาธารณสุขและสุขภาพของคนในสังคม

(2) ไม่รับข้อตกลงที่เกินไปกว่าความตกลงด้านทรัพย์สินทางปัญญา (TRIPs) ขององค์การการค้าโลกที่เกี่ยวกับทรัพยากรชีวภาพ เพื่อป้องกันผลกระทบที่จะเกิดกับเกษตรกร และความมั่นคงทางอาหารของประเทศไทย
               
(3) ประเด็นสินค้าที่มีอันตรายต่อสุขภาพนั้น ทางหัวหน้าคณะเจรจาฝ่ายไทย ยืนยันว่า การทำความตกลงค้าเสรีครั้งนี้ จะไม่นำไปสู่การบริโภคสุราที่เพิ่มขึ้น และจะไม่เพิ่มปัจจัยที่จะกระตุ้นนักดื่มหน้าใหม่ให้มีอายุน้อยลง

(4) เรื่องการคุ้มครองการลงทุนที่เปิดโอกาสให้นักลงทุนฟ้องร้องผ่านอนุญาโตตุลาการระหว่างประเทศนั้น หัวหน้าคณะผู้เจรจาฯกับภาคประชาชนเห็นตรงกันว่า มาตรการที่จำเป็น และเหมาะสมเพื่อรักษาประโยชน์สาธารณะ เช่น สิ่งแวดล้อม สุขภาพสาธารณะ มาตรการเพื่อปกป้องดุลการชำระเงิน นโยบายเศรษฐกิจมหภาค ต้องถูกละไว้ ไม่ให้เป็นประเด็นที่นำไปสู่การฟ้องร้อง, ไม่คุ้มครองการลงทุนที่ไม่มีกิจกรรมทางเศรษฐกิจจริง (real economic activities) และจะคุ้มครองการลงทุนที่มีการลงทุนแล้ว (post-establishment) เท่านั้น เป็นไปตามกรอบเจรจาการค้าการลงทุนที่ผ่านรัฐสภา เมื่อวันที่ 8 ก.ย.2553

ผู้ประสานงานเอฟทีเอ ว็อทช์ กล่าวต่อว่า ที่ผ่านมาทางหน่วยงานรับผิดชอบไม่ได้แสดงท่าทีส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนประชาสังคม ไม่มีการจัดหารือ และรับฟังความเห็นประชาชนหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย แม้แต่คณะทำงานร่วม 3 ฝ่ายระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ที่ตั้งมาก่อนหน้านี้ โดยมีปลัดกระทรวงพาณิชย์เป็นประธาน ก็ไม่เคยมีการเรียกประชุมเป็นเวลาหลายเดือนแล้ว ทั้งที่ระหว่างเวลาพักการเจรจาเช่นนี้ เป็นเวลาที่เหมาะสมยิ่งในการสร้างความรู้ความเข้าใจให้เพิ่มขึ้น รวมถึงการพัฒนาองค์ความรู้เพื่อให้คณะเจรจามีความพร้อมและมีความเข้มแข็งในการเจรจา

“ด้วยท่าทีของกระทรวงพาณิชย์ ที่แสดงการตอบสนองภาคธุรกิจอย่างร้อนรน ไม่ให้ความสำคัญกับการรับฟังความเห็นของทุกฝ่าย ทั้งหน่วยราชการต่างๆ ด้วยกันเอง และเครือข่ายประชาสังคม ทำให้กลุ่มศึกษาเขตการค้าเสรีภาคประชาชน และเครือข่ายประชาสังคม ไม่อาจไว้วางใจและขอเรียกร้องให้ปลัดกระทรวงพาณิชย์ต้องมาชี้แจงต่อสาธารณชนอย่างเร่งด่วน ถึงกระบวนการและเนื้อหาที่ทางคณะเจรจาฯ จะไปดำเนินการในการเจรจารอบที่ 4 โดยไม่มีอำนาจเช่นนี้” ผู้ประสานงานเอฟทีเอ ว็อทช์ กล่าว