มติคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติชี้กรณีมหาวิทยาลัยไม่อนุญาตให้นักศึกษาที่มีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกำเนิดแต่งกายตามเพศที่ตนเลือก ถือเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน

 

27 มิ.ย. 2557 ในการประชุมคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) พิจารณาคำร้องขอความเป็นธรรมของนักศึกษาที่มีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกำเนิดในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง กรณีผู้ร้องมีเพศกำเนิดเป็นชายแต่ดำเนินชีวิตหรือเพศวิถีเป็นหญิง  ซึ่งในระหว่างศึกษาได้แต่งกายเป็นหญิงตั้งแต่ปีการศึกษาที่ 2 จนกระทั่งจบการศึกษา และเตรียมเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร แต่ทั้งนี้มหาวิทยาลัยไม่อนุญาตให้แต่งกายเป็นบัณฑิตหญิงในการเข้าร่วมพิธีพระราชทานปริญญาบัตร ซึ่งผู้ร้องเห็นว่าเป็นการจำกัดสิทธิและลิดรอนสิทธิเสรีภาพ ทำให้ได้รับผลกระทบทางจิตใจ  

 

กสม. ได้พิจารณาและมีมติเห็นว่า การที่มหาวิทยาลัยไม่อนุญาตให้นักศึกษาที่มีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกำเนิดข้ามเพศ (Transgender) แต่งกายตามเพศสภาพในการเข้ารับพระราชทานปริญญาบัตร โดยอ้างเหตุผลว่าเป็นการขัดต่อระเบียบและแนวปฏิบัติของมหาวิทยาลัยที่กำหนดเครื่องแต่งกายในงานพิธีพระราชทานปริญญาบัตรสำหรับบัณฑิตชายและบัณฑิตหญิงทุกระดับโดยให้เป็นไปตามเพศชายหรือเพศหญิงตามที่กฎหมายรับรองนั้น ถือเป็นการปฏิบัติที่ไม่เคารพต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ และละเมิดสิทธิมนุษยชน  

 

กสม. ได้มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบายให้มหาวิทยาลัยพิจารณาปรับปรุงแก้ไขกฎ ระเบียบ ข้อบังคับเกี่ยวกับการแต่งกายของนักศึกษาที่มีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกำเนิด โดยให้กำหนดแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน ทั้งในเรื่องการแต่งกายเข้าเรียน การเข้าสอบ ตลอดจนการเข้าร่วมพิธีพระราชทานปริญญาบัตร เมื่อสำเร็จการศึกษา ทั้งนี้ เพื่อเป็นการส่งเสริมการเคารพต่อศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ สิทธิเสรีภาพ และความเสมอภาคของบุคคลให้เป็นไปตามหลักการสิทธิมนุษยชนต่อไป