จดหมายเปิดผนึกถึงนายกรัฐมนตรี

11 กุมภาพันธ์ 2558

เรื่อง ขอให้ชะลอการเปิดสัมปทานปิโตรเลียมรอบที่ 21

เรียน ฯพณฯ นายกรัฐมนตรี พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา

ด้วย คณะบุคลต่อไปนี้ซึ่งประกอบด้วยนักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิ อดีตข้าราชการ บุคคลผู้เคยทำคุณงามความดีแก่ประเทศ และประชาชนทั่วไปต่างมีความห่วงใยต่อสถานการณ์บ้านเมือง ซึ่งมีความขัดแย้งสืบเนื่องมาจากนโยบายของรัฐบาลที่จะเปิดสัมปทานปิโตรเลียม รอบที่ 21 จึงใคร่ขอนำเสนอข้อคิดเห็นแก่ท่านประกอบการพิจารณาอย่างรอบคอบและรอบด้านใน การตัดสินใจเปิดสัมปทานฯ ครั้งนี้

การทำงานของรัฐบาลจะเรียบบร้อยและ นำประชาชนไปสู่ความสงบสุขได้นั้น ทั้ง้ป้าหมายและวิธีการทำงานจะต้องเป็นที่ยอมรับของประชาชนผู้เป็นเจ้าของ ประเทศและเป็นเจ้าของทรัพยากร ทั้งคนรุ่นนี้และรุ่นต่อๆ ไป การบริหารจัดการเรื่องปิโตรเลียม รัฐบาลจำเป็นต้องสร้างความเชื่อมั่นและศรัทธาให้แก่ประชาชนได้อย่างปราศจาก ข้อสงสัย จึงควรมีการเปิดเผยข้อมูลและตอบข้อสงสัยของประชาชนอย่างเต็มที่ อีกทั้งควรมีการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายในการจัดการทรัพยากรปิโตรเลียมเพื่อ ประโยชน์สูงสุดของชาติและประชาชน ก่อนที่จะมีการให้สัมปทานรอบที่ 21 ในประเด็นดังต่อไปนี้

1.รัฐบาลได้คำนึงถึงสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไปเพียงพอแล้วหรือไม่

คณะฯ ขอเรียนว่า เนื่องจากประเทศไทยได้มีการค้นพบปิโตรเลียมมากว่า 97 ปี มีการสำรวจและผลิตปิโตรเลียมภายใต้ระบบสัมปทานมาแล้วเป็นเวลานานกว่า 44 ปี ปริมาณก๊าซธรรมชาติอยู่ในอันดับที่ 24 และปริมาณน้ำมันดิบและดอนเดนเสตอยู่ในอันดับที่ 31 ของโลก อำนาจในการต่อรองขณะนี้จึงมีมากกว่าในช่วงเริ่มต้นเป็นอย่างมาก อีกทั้งข้อกฎหมายและกติกาที่ใช้มาเป็นเวลานานน่าจะไม่เหมาะสมกับสถานการณ์ ปัจจุบันแล้ว ไม่ว่าวิธีคัดเลือกผู้รับสัมปทาน เงื่อนไขผลประโยชน์ของรัฐ เงื่อนไขอำนาจในการควบคุมผลผลิต เงื่อนไขด้านภาษีและการคลัง เงื่อนไขการบังคับช้กฎหมายและการยุติข้อพิพาท ฯลฯ โดยมีผู้เชี่ยวชาญในระดับโลกและระดับประเทศอื่นๆ ชี้ว่ามีจุดอ่อนหลายประเด็นที่สมควรแก้ไข ประชาชนจึงประสงค์จะให้รัฐบาลแสดงข้อมูลทางวิชาการว่า ได้มีการคำนึงถึงสถานการณ์ที่เปลี่ยนไปพอเพียงแล้วหรือยัง

2.รัฐบาลได้เปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใสหรือไม่

คณะฯ เห็นว่าเนื่องจากมีข้อศึกษาทางวิชาการโดยผู้ทรงคุณวุฒิแสดงให้เห็นถึงผล ประโยชน์ที่รัฐบาลไทยได้รับนั้น เป็นสัดส่วนที่ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของโลกและต่ำกว่าประเทศอาเซียนอื่นๆ มาก ประชาชนจึงมีข้อสงสัยว่าเกิดจากเหตุใด แต่มีประเด็นว่า จะหาหน่วยงานในประเทศไทยที่จัดทำข้อมูลที่เป็นกลางอย่างแท้จริงได้ยาก เพราะบริษัทพลังงานมีการให้ทุนอุดหนุนหลายองค์กร รวมทั้งหน่วยงานของทางราชการเองก็ขาดความน่าเชื่อถือ เนื่องจากมีข้าราชการระดับสูงเป็นกรรมการในบริษัทพลังงานอยู่ด้วย ประชานจึงประสงค์จะให้รัฐบาลแสดงข้อมูลการผลิตและต้นทุนของทุกสัมปทาน สัดส่วนรายได้ที่รัฐได้รับเป็นรายแปลงสัมปทาน เปรียบเทียบข้อมูลกับประเทศอื่นโดยเฉพาะในกลุ่มอาเซียน รวมทั้งเปิดเผยข้อผูกพันของแต่ละสัมปทาน โดยมีองค์กรระหว่าประเทศที่น่าเชื่อถือสนับสนุนการจัดทำข้อมูล เปิดโอกาสให้ภาคประชาชนตรวจสอบความถูกต้อง

3.รัฐบาลบริหารจัดการความมั่นคงทางพลังงานอย่างถึงต้องและเป็นธรรมแก่ประชาชนหรือไม่

คณะฯ เห็นด้วยกับหลักการความมั่นคงทางพลังงาน ดังนั้น รัฐจึงควรมีทางเลือกในระบบจัดการทรัพยากรที่รัญได้ผลตอบแทนเป็นปิโตรเลียม แทนการให้สัมปทานปิโตรเลียมที่ผลผลิตปิโตรเลียมทั้งหมดตกเป็นของเอกชน ส่วนในด้านการใช้ทรัพยากรนั้นปรากฎข้อมูลว่า ปริมาณก็ซที่ผลิตในประเทศนั้นใช้ผลิตไฟฟ้าเพียงร้อยละ 67 ก๊าซที่ยังเหลือส่วนใหญ่เปิดโอกาสให้บริษัทอุตสาหกรรมปิโตรเคมีมีสิทธิใช้ ก่อน แต่เนื่อจากบริษัทเหล่านี้ป็นกิจการขนาดยักษ์ใหญ่ยอดขายกว่า 5 แสนล้านบาทต่อปี  รัฐบาลจึงควรพิจารณาให้บริษัทเหล่านี้ต้องช่วยตัวเองในการจัดหาแหล่งนำเข้า ปิโตรเลียม โดยเก็บก๊าซในประเทศไว้เพื่อประโยชน์แก่ประชาชน รวมทั้งจัดแหล่งนำเข้าจากประเทศเพื่อนบ้านผ่านระบบท่อให้มากขึ้น เพื่อสงวณก๊าวในประเทศไว้ใช้ยามจำเป็นให้มากที่สุด สอดคล้องกับนโยบายการบริหารยุทธปัจจัยที่ดี ประชาชนจึงประสงค์ให้รัฐบาลนำข้อมูลรายละเอียดทั้งหมดมาเปิดเผยให้สาธารณะ ได้รับทราบ

4.รัฐบาลจัดการทรัพยากรด้วยความรอบคอบและเป็นธรรมต่อเอกชนทุกรายหรือไม่

ระบบ สัมปทานที่ใช้อยู่ในปัจจุบันตั้งอยู่บนการคาดการณ์ว่า บ่อก๊าซบ่อน้ำมันที่มีอยู่ในประเทศเป็นแหล่งเล็กทั้งหมด  โดยรัฐไม่เคยทำการจ้างสำรวจแหล่งปิโตรเลียมเพื่อให้ได้ข้อมูลศักยภาพที่แท้ จริงก่อนให้การสัมปทานแก่เอกชน ระบบนี้จึงมีลักษณะที่เก็งกำไรความเสี่ยงสูง จึงมีการแข่งขันน้อย ผู้รับสัมปทานรายเก่าในแปลงข้างเคียงได้เปรียบผู้รับสัมปทานรายใหม่เนื่อง จากมีข้อมูลมากกว่า ดังนั้น เพื่อให้ประเทศเดินหน้าต่อไปด้วยความรอบคอบ จึงขอให้รัฐบาลดำเนินการจ้างสำรวจปิโตรเลียมในแต่ละแหล่งที่อยู่ในรอบที่ 21 เพื่อนำข้อมูลมาวางนโยบายพลังงานที่เหมาะสม เพื่อประโยชน์สูงสุดของชาติ ประชาชน และเป็นธรรมต่อเอกชนทุกรายอย่างเท่าเทียมกัน

คณะฯ จึงขอเสนอแนะให้รัฐบาลชะลอการเปิดสัมปทานปิโตรเลียมรอบที่ 21 ไว้ก่อนเป็นเวลาไม่เกิน 2 ปี โดยให้รัฐเร่งดำเนินการควบคู่กันในห้วงเวลาดังกล่าวเพื่อทำการจ้างสำรวจ ศักยภาพปิโตรเลียมในแหล่งเหล่านี้ พร้อมทั้งแก้ไขกฎหมายและระเบียบต่างๆ อันเป็นอุปสรรคต่อการบริหารจัดการในรูปแบบอื่นที่รัฐได้รับผลตอบแทนเป็น ปิโตรเลียม เช่น ระบบแบ่งปันผลผลิต และการจ้างผลิต เป็นต้น เพื่อเปิดโอกาสให้ประเทศสามารถบริหารจัดการทรัพยากรปิโตรเลียมได้อย่างเหมาะ สมกับศักยภาพยิ่งขึ้น ส่วนปิโตรเลียมใหม่ที่มีศักยภาพเชิงพาณิชย์ควรพิจารณาใช้ระบบแบ่งปันผลผลิต และแหล่งปิโตรเลียมที่หมดอายุสัมปทานแล้วแต่ยังมีปิโตรเลียมอยู่ควรพิจารณา ใช้ระบบจ้างผลิตเพราะมีอุปกรณ์พร้อม และมีความเสี่ยงต่ำ เช่น แหล่งเอราวัณ และแหล่งบงกช เป็นต้น

อีกทั้ง ขอให้รัฐปรับปรุงข้อด้อยของระบบการจัดการที่ใช้อยู่ในปัจจุบัน ได้แก่ ระบบภาษีเงินได้ปิโตรเลียม ระบบคัดเลือกผู้สัมปทานเอกชน กระบวนกรระฟังความคิดเห็นของประชาชน มาตราฐานการกำกับดูแลและป้องกันผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม การดูแลผลกระทบต่อการประกอบอาชีพและสุขภาพของประชาชนที่อยู่ในพื้นที่ สัมปทาน เป็นต้น โดยการบริหารจัดการในอนาคตจะต่อยึดหลัก การเปิดเผยข้อมูล มีความโปร่งใส่ ส่งเสริมการมีส่วนร่วมและตรวจสอบของประชาชน และสอดคล้องกับหลักการเศรษฐกิจพอเพียง เพราะทรัพยากรเป็นของคนไทยทุกคน รัฐในฐานะตัวแทนประชาชนจึงควรจัดการด้วยความโปร่งใสปราศจากการมีผลประโยชน์ ทับซ้อน เพื่อประโยช์สูงสุดของชาติและประชาชนทั้งในปัจจุบันและอนาคต หากดำเนินการดังนี้ได้ ก็จะเป็นที่ยอมรับของประชาชนและนำประเทศไปสู่ความมั่นคงทางพลังงานที่แท้ จริง

จึงเรียนมาเพื่อโปรดพิจารณา

ขอแสดงความนับถือ