เมื่อวันที่ 24 พ.ค.ที่ผ่านมา บีบีซีไทย - BBC Thai รายงานเรื่องราวของ เอกชัย หงส์กังวาน ผู้ถูกตัดสินว่ามีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 จากการจำหน่ายวีซีดีสารคดีเชิงวิเคราะห์เกี่ยวกับสถาบันกษัตริย์ของไทย ซึ่งจัดทำเผยแพร่โดยสถานีโทรทัศน์แห่งชาติออสเตรเลีย (ABC) และเอกสารวิกิลีกส์

เอกชัย ต้องโทษจำคุกตามคำพิพากษาศาลฎีกาเป็นเวลา 2 ปี 8 เดือน เขาเดินเข้าสู่เรือนจำก่อนที่ประเทศไทยจะมีการรัฐประหาร และกลับออกมาเมื่อมีการรัฐประหารเกิดขึ้นแล้ว โดยพ้นโทษเมื่อวันที่ 15 พ.ย. 2558

สภาพชีวิตในที่คุมขังทำให้เขาตั้งใจว่าเมื่อได้รับอิสระจะช่วยเหลือนักโทษคดีความมั่นคงต่อไป โดยให้เหตุผลว่าในสายตาของเขา บุคคลเหล่านี้จำนวนไม่น้อยถูกจองจำเพราะใช้เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ไม่ต่างกับตัวของเขาเองที่ยังยืนยันว่าสิ่งที่ทำไม่น่าจะเป็นความผิด 

หลังจากมีการปรึกษาหารือกับเครือข่ายนักกิจกรรมซึ่งเขาเพิ่งได้รู้จักสนิทสนมมากขึ้นหลังต้องโทษจำคุก สมาคมเพื่อเพื่อน หรือ For Friends Association ก็ถูกจัดตั้งขึ้นมาโดยจดทะเบียนตามกฎหมาย และกำหนดวัตถุประสงค์ว่า จะดำเนินการช่วยเหลือผู้ต้องขังด้วยการระดมทุนสาธารณะ (crowd funding) เพื่อดูแลเรื่องพื้นฐาน เช่น เครื่องอุปโภคบริโภคและการดูแลด้านสุขภาพ 

ข้อสังเกตของเอกชัยขณะที่ถูกจองจำคือ นักโทษคดีความมั่นคงหลั่งไหลเข้าสู่เรือนจำเยอะขึ้นมาก ซึ่งเป็นข้อสังเกตที่สอดคล้องกับสถิติจากโครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน ที่เก็บข้อมูลเท่าที่สามารถเข้าถึงได้พบว่า นับจากการรัฐประหารในวันที่ 22 พ.ค. 2557 ถึงวันที่ 21 พ.ค. 2559 มีคนถูกเรียกไปรายงานตัวหรือเยี่ยมบ้าน อย่างน้อย 992 คน, มีคนถูกจับกุมในยุคคสช.อย่างน้อย 527 คน, มีคนถูกตั้งข้อหามาตรา112 อย่างน้อย 67 คน, มีคนถูกตั้งข้อหามาตรา 116 อย่างน้อย 47 คน และพลเรือนขึ้นศาลทหารอย่างน้อย 167 คน