วิศวกรรมสถาน ชี้ไทยอาจไม่ได้ประโยชน์จากการเร่งรัดรถไฟความเร็วสูงไทย-จีน

วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ แถลงข่าวต่อกรณีการเร่งรัดโครงการรถไฟความเร็วสูงไทย-จีน อาจะเป็นการใช้งบประมาณของประเทศโดยไม่ได้รับผลประโยชน์ใดจากจีน พร้อมระบุใช้กฎหมายพิเศษอาจทำให้ขาดความเชื่อมั่นเรื่องธรรมาภิบาล

16 มิ.ย. 2560 เมื่อวานนี้ ที่ห้องรามคำแหง 2 โรงแรมเอสซีปารค์ วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ นำโดย ธเนศ วีระศิริ , พิชญะ จันทรานุวัฒน์ และรองศาสตราจารย์ เอนก ศิริพานิชกร ได้จัดงานแถลงข่าวแสดงท่าทีต่อโครงการความร่วมมือรถไฟไทย-จีน ร่วมทั้งข้อเสนอต่อรัฐบาล โดยวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยฯ เห็นด้วยกับโครงการพัฒนาเพื่อเป็นศูนย์กลางการขนส่งในภูมิภาคนี้ตามแนวนโยบาย ( road map) ของรัฐบาล แต่มีความกังวล และไม่เห็นด้วยกับการเร่งรัดโครงการรถไฟความเร็วสูงไทย-จีน ที่จะใช้งบประมาณของประเทศโดยไม่ได้รับผลประโยชน์ใดจากจีน ทั้งนี้ไม่รวมถึงความวิตกกังวลต่อท่าทีของรัฐบาลที่อาจกระทบการความเชื่อมั่น ขวัญ และกำลังใจของสมาชิกวิศวกรผู้ปฎิบัติวิชาชีพตามกฎหมายที่มีวัตถุประสงค์สำคัญในการสร้างความปลอดภัยสาธารณะ

กรณีดังกล่าวสืบเนื่องจากเมื่อวันที่ 12 มิ.ย. 2560 สมคิด จาตุศรีพิทักษ์ รองนายกรัฐมนตรี เปิดเผยภายหลังประชุมติดตามความคืบหน้าการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานของกระทรวงคมนาคม โดยเฉพาะแผนการสร้างรถไฟความเร็วสูงไทย-จีน เส้นทางกรุงเทพฯ-นครราชสีมา กระทรวงคมนาคมเตรียมเสนอ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีและหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) ประกาศใช้มาตรา 44 ใน "การเสนอใช้ ม.44 นั้นเพื่อแก้ปัญหาที่มันช้าและติดขัดให้ทะลุปรุโปร่ง ส่วนจะเป็นเรื่องการสอบใบอนุญาตมาตรฐานวิศวกรจีนหรือไม่นั้นต้องรอดูต่อไป แต่ยืนยันว่าคนละเรื่องกับขั้นตอนการเสนอโครงการต่อที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) กรอบยังตามเดิมคือเสนอภายในเดือนนี้ ส่วนมูลค่าการก่อสร้างก็เหมือนเดิม แผนก่อสร้างเหมือนเดิม ก็หวังว่าจะช่วยลดปัญหาอุปสรรคทุกขั้นตอนให้เดินหน้าต่อไปได้"

ต่อมาวันที่ 14 มิ.ย. พลโทสรรเสริญ แก้วกำเนิด โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี กล่าวว่านายกรัฐมนตรี ในฐานะหัวหน้าคสช. ได้กำชับว่าการใช้อำนาจมาตรา 44 นั้นสามารถทำได้ หากมีเหตุและผลรองรับ และหากทำให้ประชาชนได้รับทราบเหตุผลนั้น เกิดการยอมรับ และเกิดความเชื่อมั่นว่าทุกอย่างที่ทำไม่ได้ทำให้ระบบงานเสียหาย แต่กลับจะช่วยแก้ไขปัญหาต่างๆ ให้สามารถขับเคลื่อนเศรษฐกิจให้เป็นไปตามโรดแมพที่วางไว้ได้

ล่าสุดวันที่ 15 มิ.ย. 2560 ราชกิจจานุเบกษาเผยแพร่ คำสั่งหัวหน้าคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ที่ ๓๐/๒๕๖๐เรื่อง มาตรการเร่งรัดและเพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินการโครงการรถไฟความเร็วสูง ช่วงกรุงเทพ – นครราชสีมา (อ่านข่าวที่นี่)

ข้อเสนอต่อรัฐบาล กรณีเร่งรัดดำเนินการโครงการรถไฟฟ้าความเร็วสูงไทย-จีน ระยะที่ 1 กรุงเทพ-นครราชสีมา

โดยวิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์

ตามกระแสข่าวเรื่องรัฐบาลจะเร่งดําเนินการโครงการรถไฟความเร็วสูงระยะที่ 1 กรุงเทพนครราชสีมาระยะทาง 250 กิโลเมตรที่รัฐบาลไทยจะมอบหมายให้รัฐบาลสาธารณรัฐประชาชนจีน ผ่านบริษัทของจีนที่ได้รับการคัดเลือกโดยใช้กฎหมายพิเศษในการเร่งดําเนินการนี้วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์มีท่าทีและข้อเสนอดังมีสาระที่ควรได้พิจารณาในด้านวิศวกรรมดังต่อไปนี้

1. วิชาชีพวิศวกรรมควบคุม

วิศวกรรมสถานแห่งประเทศไทยฯ เห็นด้วยกับสภาวิศวกรที่ได้เสนอให้นิติบุคลวิศวกรรม และวิศวกรจีนที่จะเข้ามาปฏิบัติงานในโครงการนี้ต้องผ่านการจดทะเบียนรับรองการปฏิบัติวิชาชีพวิศวกรรมของสภาวิศวกร ทั้งนี้ในการเข้าทำงานวิศวกรรมควบคุมในประเทศต่าง ๆ วิศวกรผู้นั้นจำเป็นต้องมีความรู้ทั้งในด้านกฎหมายก่อสร้าง สภาพการรับน้ำหนักบรรทุกของดินฐานราก สภาวะ และการตอบสนองของน้ำหนักบรรทุกสำคัญ เช่น น้ำหนักบรรทุกจร แรงลม และแรงสั่นสะเทือนจากแผ่นดินไหว

รวมทั้งมาตรฐานที่เกี่ยวข้อง การใช้กฎหมายมาตราพิเศษเพื่อยกเว้นให้วิศวกรจีนเช่นนี้ จะสร้างความเหลื่อมล้ำในการทำงานวิศวกรรมของวิศวกรต่างชาติโดยเฉพาะอย่างยิ่งวิศวกรในภูมิภาคอาเซียน(AEC) ที่ต้องผ่านการประเมินคุณสมบัติเป็นภาคีวิศวกรพิเศษจากสภาวิศวกรแล้วจำนวนกว่า 180 คนและหากวิศวกรต่างประเทศขาดความเข้าใจในภูมิสัณฐาน และระเบียบวิธีการปฎิบัติงานวิชาชีพ จะเสี่ยงต่อความปลอดภัยสาธารณะของประเทศไทย

2. การดำเนินการโครงการขนาดใหญ่

รัฐบาลได้ส่งข้อความสื่อสารสำคัญ (key message) เพื่อทำให้เกิดธรรมาภิบาลในการดำเนินโครงการขนาดใหญ่กับสาธารณะเมื่อเร็ว ๆ นี้ ประกอบไปด้วย

2.1 คณะกรรมการเพื่อกำกับดูแลโครงการที่มีมูลค่า 5,000 ล้านบาทขึ้นไป (super board) ที่จัดตั้งขึ้นเพื่อป้องกันการทุจริตและให้มีการตรวจสอบการจัดซื้อจัดจ้างของรัฐ

2.2 พระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 ซึ่งกำหนดให้ผู้ปฏิบัติงานทำสัญญากับรัฐที่มีการควบคุมผู้ปฏิบัติงานวิชาชีพ ต้องได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพทั้งบุคคล และนิติบุคล เช่น งานวิศวกรรม

การใช้กฎหมายพิเศษเพื่อยกเว้นแนวทางที่สร้างธรรมาภิบาลดังกล่าวข้างต้น อาจทำให้เกิดความสับสน และสร้างความไม่เชื่อมั่นในการเร่งรับดำเนินการโครงการนี้

3. การก่อสร้างโครงการที่มีเทคโนโลยีขั้นสูง

การทำสัญญาโครงการที่มีงานวิศวกรรมหรือเทคโนโลยีขั้นสูงโดยทั่วไป อาจดำเนินการผ่าน “สัญญาการจัดซื้องานวิศวกรรม” (engineering procurement contract, EPC) ซึ่งสอดคล้องกับข่าวเบื้องต้นที่จะทำ EPC ที่สถานีกลางดง นครราชสีมาในระยะทาง 3.5 กิโลเมตร โดยใช้งบประมาณ 2,000 ล้าน ซึ่งหากดำเนินการตามนี้น่าจะเป็นประโยชน์ต่อประเทศไทยดังนี้

3.1 การทำ EPC จะดำเนินการโครงการทั้งหมดในระยะทางสั้น และงบประมาณน้อย ซึ่งจีนเองก็ได้ดำเนินการในลักษณะเช่นนี้เมื่อเริ่มโครงการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูง

3.2 ในระหว่างการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงโดยทำ EPC รัฐบาลควรกำหนดให้มีการถ่ายโอนเทคโนโลยี (technology transferring) โดยสามารถดำเนินการได้ตั้งแต่ การคำนวณออกแบบ (design) การกำหนดรายการประกอบแบบ และวัสดุ (specifications) การก่อสร้าง และการติดตั้ง (construction and erection) รวมทั้งการซ่อม และบำรุงรักษา (repair andmaintenance) ซึ่งเกาหลีใต้แม้มีความสามารถดำเนินการก่อสร้างระบบรถไฟฟ้ามาแล้ว แต่ยังมีความจำเป็นต้องต้องนำเข้าชิ้นส่วน และเทคโนโลยี และเมื่อประมาณราว พ.ศ. 2525 ได้ใช้โอกาสของการทำโครงการรถไฟความเร็วสูงในการถ่ายโอนเทคโนโลยี โดยได้จัดทำเงื่อนไขสำหรับผู้เสนองาน (request for proposal, RFP)1 โดยมีเงื่อนไขว่าผู้เสนองานต้องช่วยให้เกาหลีใต้มีรถไฟความเร็ว 300 กม./ชม. และอนุญาตให้เกาหลีใต้ถ่ายทอด (ขาย) เทคโนโลยีให้ประเทศที่ 3ได้ รวมทั้งการใช้ชิ้นส่วน และวัสดุภายในประเทศ

4. ข้อเท็จจริงรถไฟความเร็วสูง และโครงสร้างสาธารณูปโภค

4.1 รถไฟความเร็วสูงเป็นคู่แข่งขันกับสายการบินภายในประเทศ ด้วยเหตุที่การขนส่งโดยระบบรางนี้สามารถรับ และส่งในเมืองโดยไม่ต้องรอคอย และต้องใช้พาหนะอื่นเมื่อเปรียบกับการโดยสารเครื่องบิน ซึ่งการพิจารณาเพื่อกำหนดเส้นทางควรพิจารณาค่าโดยสารเครื่องบินต้นทุนต่ำซึ่งปัจจุบันมีราคาค่าตั๋วถูกมาก และเมืองหรือจังหวัดสำคัญจะมีระยะทางบินไกลสุดในประเทศไม่เกิน 1 ชั่วโมง 20 นาที หากพิจารณาระยะเวลาเดินทางรวมรอการเดินทางโดยเครื่องบินจะไม่เกิน 4 ชั่วโมง ดังนั้นหากระยะเวลาเดินทางของรถไฟความเร็วสูงในระยะทางไกล จึงอาจแข่งไม่ได้กับสายการบินต้นทุนต่ำ เนื่องจากค่าตั๋วโดยสารรถไฟความเร็วสูงนี้จะมีราคาแพงสำหรับผู้ใช้บริการทั่วไป                                                                                                                        

4.2 รัฐบาลควรพิจารณาการสร้างเมืองบริวาร โดยไม่จำเป็นต้องกำหนดเส้นทางที่ไกลมาก เพื่อให้เมืองบริวารที่สามารถเดินทางได้ภายใน 2 ชั่วโมงเป็นเมืองเศรษฐกิจใหม่เป็นแหล่งที่ตั้งของธุรกิจและแรงงาน ทั้งนี้การดำ เนินการเช่นนี้จะหยุดยั้งการอพยพของธุรกิจและแรงงานเข้ากรุงเทพมหานครได้

4.3 รัฐบาลควรพิจารณาการพัฒนาเมือง และอสังหาริมทรัพย์ในเมืองบริวารที่ยังมีราคาไม่แพง เพื่อเปิดโอกาสให้ประชาชนทั่วไปเข้าถึงในราคาไม่สูงมาก เช่น หากจะทำรถไฟฟ้าความเร็วสูงเพื่อเจตนาส่งเสริมการท่องเที่ยว และธุรกิจที่อำเภอหัวหิน อาจต่อสายทางไปถึงระนองเพื่อให้มีการพัฒนาเมืองในราคาไม่แพงและสามารถเดินทางไปหัวหินได้รวดเร็วมาก แต่ไม่มีความจำเป็นที่จะสร้างสายทางไปที่ไกลมาก ๆ

4.4 การก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงไปยังเมืองบริวารจะเปลี่ยนรูปแบบการเดินทางของประชาชน(modes of transportation) จากรถโดยสารเป็นรถไฟ และกระจายผู้โดยสาร ณ เมืองบริวารด้วยรถประจำทางปกติ ซึ่งจะลด และบรรเทาปัญหาจราจรในกรุงเทพฯ และลดจำนวนผู้บาดเจ็บและเสียชีวิต ทั้งนี้หากนำประเด็นนี้ไปเพื่อหาความตอบแทนทางเศรษฐกิจ (economicalinternal rate of return, EIRR) จะทำให้โครงการเป็นไปได้มากขึ้น และหากรัฐบาลจะพิจารณาร่วมลงทุนจะทำให้โครงการมีศักยภาพที่จะเป็นไปได้ทางการเงิน (finance internal rate of return, FIRR) โดยมีราคาค่าผ่านทางที่ต่ำลง

4.5 ประเทศไทยเป็นผู้ส่งออกโครงสร้างสาธารณูปโภค ทั้งงานระบบวิศวกรรมโยธา/โครงสร้าง งานระบบวิศวกรรมอาคาร รวมทั้งงานวิศวกรรมที่ปรึกษา/ควบคุมงาน ไปยังประเทศต่าง ๆ อาทิเช่นอินเดีย บังคลาเทศ ไต้หวัน เป็นต้น

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท