ไม่ว่าจะที่ไหนในโลก ‘คนงานก่อสร้าง’ ก็เหมือนจะเป็นแรงงานที่ทำงานหนักและเสี่ยงที่สุด พบในจีนคนงานไม่มีสัญญาการจ้างงาน หรือการประกันสุขภาพ-อุบัติเหตุ สถิติยังชี้ให้เห็นภาคการก่อสร้างมีอุบัติเหตุร้ายแรงมากกว่าภาคอุตสาหกรรมใด ๆ และพอคนงานประสบอุบัติเหตุนายจ้างมักล่องหน

ที่มาภาพประกอบ: Saad Akhtar (CC BY 2.0)

31 ต.ค. 2560 เว็บไซต์ China Labour Bulletin รายงานเมื่อต้นเดือน ต.ค. 2560 ที่ผ่านมาว่าในประเทศจีนที่มีคนทำงานในภาคการก่อสร้างถึง 50 ล้านคน ส่วนใหญ่มีการจ้างงานแบบไม่มั่นคง ไม่มีสัญญาการจ้างงานหรือการประกันสุขภาพ และประกันอุบัติเหตุใด ๆ โดยปกติจะได้รับค่าจ้างเฉพาะเมื่อเสร็จสิ้นโครงการก่อสร้าง ซึ่งพบว่ามีปัญหาการค้างจ่ายค่าจ้างบ่อยครั้ง อันเป็นค่าแรงเป็นต้นเหตุการณ์ประท้วงของคนทำงานในภาคการก่อสร้าง จนกระทรวงทรัพยากรมนุษย์และความมั่นคงทางสังคม (Ministry of Human Resources and Social Security) ต้องออกกฎระเบียบ ‘แบล๊คลิสต์’ ผู้ประกอบการที่ชอบค้างจ่ายค่าแรงให้คนงาน นอกจากนี้ยังพบว่าหากเกิดอุบัติเหตุในการทำงาน คนงานก็มักจะไม่ได้รับการคุ้มครองเท่าที่ควร

ตัวอย่างกรณีของ 'จาง เปียว' คนทำงานก่อสร้างวัย 20 ปี ผู้สูญเสียนิ้วเท้าไปจากอุบัติเหตุในการทำงาน เขาทำงานเป็นคนงานทั่วไปในไซต์ก่อสร้างที่เมืองทางตะวันตกของหลานโจว (Lanzhou) โดยได้รับการว่าจ้างจากผู้รับเหมาในท้องถิ่นและไม่ได้รับการฝึกอบรมใด ๆ รวมทั้งไม่มีสัญญาจ้างงานหรือการประกันสุขภาพใด ๆ อีกด้วย ในวันที่เกิดอุบัติเหตุ เพื่อนร่วมงานของจางพาเขาไปที่โรงพยาบาลในท้องถิ่น ส่วนผู้รับเหมาท้องถิ่นก็ให้เงินเขาเพียง 5,000 หยวน (ประมาณ 25,000 บาท) สำหรับค่ารักษาพยาบาลและก็ได้หายตัวไปทันที

"เราพยายามติดต่อเขา (ผู้รับเหมา) ทางโทรศัพท์มือถือของหลายครั้ง แต่กลับกลายเป็นว่าหมายเลขที่โทรไปไม่ได้ลงทะเบียน" พี่ชายของจางระบุ

และเมื่อทั้งสองพี่น้องไปเรียกร้องต่อบริษัทเจ้าของโครงการก่อสร้างที่จ้างผู้รับเหมาท้องถิ่นอีกที บริษัทเจ้าของโครงการกลับปฏิเสธที่จะรับผิดชอบใด ๆ โดยอ้างว่าจาง เปียวไม่ได้ลงนามในสัญญาจ้างกับบริษัทฯ รวมทั้งไม่ได้เป็นพนักงานของบริษัทฯ ต่อมาสองพี่น้องได้เข้าไปขอความช่วยเหลือจากสหภาพแรงงานท้องถิ่นเขตหลานโจวและสหพันธ์แรงงาน บริษัทเจ้าของโครงการจึงยอมจ่ายค่าชดเชยให้กับจาง

ข้อมูลจาก แผนที่อุบัติเหตุ (Work Accident Map) ของ China Labour Bulletin ยังระบุว่าจากอุบัติเหตุร้ายแรง 520 รายการ ที่ได้รับการบันทึกไว้ในปี 2559 พบอุบัติเหตุร้ายแรงกว่าในภาคการก่อสร้างกว่า 193 ไซต์งาน (คิดเป็นร้อยละ 37) ซึ่งสูงมากเมื่อเทียบกับอุตสาหกรรมอื่น ๆ เช่น อุตสาหกรรมถ่านหินมีเพียง 45 ครั้ง และอุตสาหกรรมการผลิตมีเพียง 59 ครั้ง