‘เดินมิตรภาพ’ หลักประกันสุขภาพและปชต.คือเรื่องเดียวกัน ก่อนถูกตร.สกัด อ้างขัดคำสั่ง คสช.

เสวนาเปิดตัวรณรงค์ ‘เดินมิตรภาพ’ จอนระบุการต่อสู้เพื่อหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ากับการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยคือเรื่องเดียว เพราะหลักประกันฯ สร้างการส่วนร่วมและทำลายความสัมพันธ์แบบรัฐเป็นผู้ให้ เริ่มออกเดินเช้าวันที่ 20 ก่อนถูกตำรวจสกัด อ้างขัดคำสั่ง คสช. อังคณาตั้งคำถามทำไมตูน บอดี้สแลมวิ่งและมีคนวิ่งตามจำนวนมากสามารถทำได้

ภาพจากเพจ People Go network

เมื่อวานนี้ (19 มกราคม 2561) ณ วิทยาลัยพัฒนศาสตร์ป๋วย อึ๊งภากรณ์ มหาวิทยาลัยธรรศาสตร์ (มธ.) รังสิต เครือข่าย People Go Network Forum ได้จัดงานเสวนาเพื่อเป็นการเปิดตัวการรณรงค์ We Walk เดินมิตรภาพ ในหัวข้อ ความมั่นคงด้านสุขภาพ การเรียนรู้จากหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

จอน อึ๊งภากรณ์ จากโครงการอินเทอร์เนตเพื่อกฎหมายประชาชน หรือ iLaw กล่าวถึงระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าว่า แม้จะมีกฎหมายหลักประกันสุขภาพแห่งชาติมา 15 ปีแล้ว แต่ก็ยังถือว่าอยู่ในระหว่างการต่อสู้ อีกทั้งระบบหลักประกันฯ ยังให้บทเรียนที่สำคัญ 2 ประการ

ประการแรก ที่ผ่านมาความสัมพันธ์ระหว่างผู้มีอำนาจ ไม่ว่าจะเป็นรัฐบาล กระทรวงต่างๆ หรือเจ้าหน้าที่รัฐกับประชาชนนั้น เป็นความสัมพันธ์ที่ขัดหลักการประชาธิปไตย โดยฝ่ายแรกเป็นผู้กำหนดว่าจะให้อะไรแก่ประชาชน ประชาชนมีหน้าที่เป็นผู้รับโดยไม่มีสิทธิเข้าไปกำหนดและมีส่วนร่วมใดๆ ในการพัฒนาประเทศ แต่สำหรับระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติไม่ใช่ความสัมพันธ์เช่นที่ว่า เพราะประชาชนไม่ได้เป็นเพียงผู้รับ แต่เป็นผู้มีส่วนร่วมในการพัฒนาระบบ เหตุนี้เองจึงทำให้หลายฝ่ายไม่พอใจระบบหลักประกันฯ เพราะมันกำลังทำลายความสัมพันธ์แบบผู้ให้และผู้รับนี้

ประการที่ 2 ระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติเกิดขึ้นเพื่อต่อสู้กับระบบสงเคราะห์ผู้อนาถา ระบบหลักประกันฯ คือสวัสดิการที่ให้แก่ทุกคนตามความจำเป็นและเท่าเทียมกัน และประชาชนทุกคนก็ร่วมจ่ายอยู่แล้วผ่านภาษี แต่ผู้มีอำนาจไม่เข้าใจ ทั้งมองว่าระบบหลักประกันฯ ใช้งบประมาณสูงขึ้นเรื่อยๆ แต่กลับมีเงินซื้ออาวุธ ขณะที่สามารถเพิ่มรายได้แผ่นดินด้วยการปฏิรูประบบอัตราภาษีก้าวหน้าซึ่งก็ยังไม่เกิดขึ้น

“รัฐบาลจะให้เฉพาะคนจน ไม่ให้คนรวย ซึ่งมันจะเป็นบริการที่แย่ที่สุด ทั้งที่เราพยายามสร้างระบบที่มนุษย์เท่ากัน แต่เขากลับพยายามไปสู่ระบบที่มนุษย์ไม่เท่ากัน” จอนกล่าว

ด้านสุภัทรา นาคะผิว ตัวแทนจากกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ กล่าวว่า สิ่งหนึ่งที่ยังไม่เกิดขึ้น แม้จะมีระบุไว้ใน พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2545 คือการหลอมรวมกองทุนสุขภาพทั้งสามกองทุนเข้าด้วยกัน ได้แก่ สวัสดิการข้าราชการ ประกันสังคม และหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า เพื่อสร้างความเป็นธรรมและลดความเหลื่อมล้ำในระบบลง

“เราอยากเห็นคนไปโรงพยาบาลแล้วแค่ยื่นบัตรประชาชนก็ได้รับการรักษา ไม่ต้องถูกถามว่าใช้สิทธิอะไร”

ปีที่ผ่านมา ข้าราชการ 5 ล้านคน มีค่าใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาล 7.6 หมื่นล้านบาท เมื่อเป็นเงินรายหัวสูงกว่าผู้ใช้ระบบหลักประกันฯ 4 เท่า นอกจากเป็นความไม่เป็นธรรมแล้ว สุภัทรายังตั้งข้อสังเกตว่า การที่ข้าราชการคิดว่าใช้เงินมากกว่าในการรักษาอาจเป็นแค่ภาพลวงตาและอาจตกเป็นเหยื่อการทดลองยาใหม่ๆ ของบริษัทยา ในขณะที่ระบบหลักประกันฯ ซึ่งใช้เงินน้อยกว่ากลับมีคุณภาพที่ดีกว่าในหลายเรื่อง

ส่วนประเด็นที่ว่าเงินงบประมาณไม่พอจนเป็นต้นเหตุความขัดแย้งระหว่างสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติกับกระทรวงสาธารณสุข สุภัทราเห็นว่าควรต่อว่ารัฐบาลที่ไม่จัดสรรงบให้อย่างเพียงพอ

ด้านเลิศศักดิ์ คำคงศักดิ์ ตัวแทนเครือข่าย People Go Network Forum เล่าถึงเวลาที่เขาลงพื้นที่อธิบายสถานการณ์ให้พี่น้องชาวบ้านฟัง พบว่าชาวบ้านเข้าใจเรื่องหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ามากกว่าประเด็นเหมืองแร่ เพราะมันเป็นสิ่งที่เข้าใจง่าย ความยากจนในชีวิตประจำวันและความทุกข์ที่สุดของชาวบ้านคือความทุกข์จากการเจ็บไข้ได้ป่วย ต้องวิ่งยืมเงิน อย่างน้อยให้มีในกระเป๋าสามสี่พันบาทไว้ก่อน เหตุนี้ชาวบ้านจึงเข้าใจและเห็นความสำคัญของระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า เขายังตั้งข้อสังเกตด้วยว่า

“ที่พูดถึงชนชั้นกลางใหม่หรือชนชั้นกลางระดับล่าง ผมคิดว่าที่คนกลุ่มนี้เกิดขึ้นมาได้เพราะมีระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ถ้าไม่มี คนกลุ่มนี้ไม่มีวันเกิด เพราะจะติดกับภาระค่ารักษาพยาบาล”

เลิศศักดิ์สรุปว่าทางเครือข่าย People Go Network Forum จึงพร้อมสนับสนุนและขับเคลื่อนประเด็นนี้ร่วมกัน

ในช่วงท้ายสุดของการเสวนา จอนกล่าวสรุปว่า

“การต่อสู้เพื่อระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ากับการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยเป็นเรื่องเดียวกัน”

ในส่วนของการรณรงค์ We Walk เดินมิตรภาพ เป็นการร่วมมือกันระหว่างเครือข่ายประชาชน 4 กลุ่มคือ เครือข่ายประชาชนเพื่อรัฐสวัสดิการและกลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ, เครือข่ายเกษตรทางเลือก, เครือข่ายทรัพยากร และเครือข่ายนักวิชาการและนักกฎหมายที่ติดตามรัฐธรรมนูญ การเลือกตั้ง และการละเมิดสิทธิเสรีภาพ โดยจะเริ่มออกเท้าจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รังสิต ในวันที่ 20 นี้ จนไปสิ้นสุดที่จังหวัดขอนแก่น

เจ้าหน้าที่ตำรวจสกัดไม่ให้จัดกิจกรรมเดินมิตรภาพและขอให้ยุติกิจกรรม (ภาพจากเพจ People Go network)

โดยในช่วงเช้ามีการอ่านแถลงการณ์ของเครือข่ายต่างๆ ก่อนออกเดิน ปรากฏว่าเมื่อเดินไปถึงบริเวณประตู 2 มธ. มีเจ้าหน้าที่ตำรวจจำนวนมากเข้าสกัดกลุ่ม We Walk ไม่ให้เดินออกจากมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รังสิต ทางเจ้าหน้าที่อ้างว่ากิจกรรมครั้งนี้เป็นการฝ่าฝืนกฎหมายและขัดคำสั่งของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) และขอให้ยุติกิจกรรม

อย่างไรก็ตาม ทางเครือข่าย People Go Network Forum พยายามต่อรองกับเจ้าหน้าที่ตำรวจเพื่อขอเดินรณรงค์ แต่ทางเจ้าหน้าที่ตำรวจไม่อนุญาต กระทั่งช่วงเที่ยง People Go Network Forum เสนอจะขอเดินแค่ 10 คน ส่วนที่เหลือจะแยกย้ายกลับ เจ้าหน้าที่ตำรวจก็ยังไม่อนุญาตให้เดิน

“ตอนนี้เจ้าหน้าที่ตำรวจก็ยังไม่ยอมให้เราเดิน ชาวบ้านนั่งตากแดดหน้าประตู 2 มธ. โดยทางเรายื่นข้อเสนออีกรอบว่าจะขอเดินแค่ 4 คน ซึ่งไม่ผิดกฎหมายใดๆ ทั้งสิ้น แต่ยังไม่ได้รับคำตอบ ทางเรายืนยันว่าจะเจรจาต่อไปและจะรอจนกว่าจะได้ออกเดิน” แสงศิริ ตรีมรรคา ผู้ประสานงานเครือข่าย People Go Network Forum

ด้านอังคณา นีละไพจิตร กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ กล่าวถึงสถานการณ์นี้ว่า

“ความคิดเห็นส่วนตัวเห็นว่า การทำกิจกรรมนี้อยู่ภายในขอบเขตรัฐธรรมนูญที่คุ้มครองเสรีภาพของประชาชน เจ้าหน้าที่ไม่ควรหวาดระแวงจนเกินไป ส่วนตัวเชื่อว่าการเดินครั้งนี้อยู่ภายใต้การคุ้มครองของรัฐธรรมนูญและไม่ได้ตั้งใจสร้างความวุ่นวาย ถ้าสิบคนก็ไม่ให้เดิน สี่คนก็ไม่ให้เดิน มันจะมีคำถามย้อนกลับว่า แล้วทำไมเวลาคุณตูน (อาทิวราห์ คงมาลัย) วิ่ง มีคนวิ่งตามกันเต็มถึงสามารถทำได้ ดังนั้น เจ้าหน้าที่จะต้องไม่ให้เกิดการเลือกปฏิบัติ

“ที่ผ่านมา กสม. เคยออกรายงานและมีข้อเสนอแนะต่อรัฐบาลให้ปรับปรุงและทบทวนการใช้คำสั่ง 3/2558 การใช้คำสั่งนี้ของ คสช. ต้องไม่ขัดต่อหลักประชาธิปไตยและการใช้เสรีภาพของประชาชนตามรัฐธรรมนูญ”

สามารถติดตามความเคลื่อนไหวของ 'เดินมิตรภาพ' ได้ที่เพจ People Go network

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท