เมื่อเฟสบุ๊คถูกดำเนินคดีละเมิดเสรีภาพฯ กรณีลบบัญชีผู้ใช้โพสต์รูปศิลปะ 'ต้นกำเนิดของโลก'

หรือจริงๆ แล้วการจำกัดศิลปะต่างหากที่เป็น 'อาชญากรรม' อย่างน้อยก็ในมุมมองของฝรั่งเศส เมื่อเฟสบุ๊คถูกพิจารณาคดีในฝรั่งเศสกรณีที่พวกเขาถูกฟ้องร้องข้อหาละเมิดเสรีภาพในการแสดงออก หลังจากที่พวกเขาลบบัญชีผู้ใช้ชาวฝรั่งเศสรายหนึ่งที่โพสต์รูปภาพศิลปะที่มีโยนีอยู่ในรูป ทนายความตั้งข้อสังเกตว่าทำไมเฟสบุ๊คถึงปล่อยให้ความรุนแรงคงอยู่ในโซเชียลของตัวเองได้ แต่กลับจริงจังเหลือเกินกับการเปิดเผยเรือนร่างและรูปนู้ด

4 ก.พ. 2561 เป็นคดีความที่มีอายุมากกว่า 7 ปี แล้วหลังจากที่เฟสบุ๊คทำการปิดบัญชีผู้ใช้ส่วนตัวของครูชาวฝรั่งเศสคนหนึ่งชื่อ เฟรเดริก ดูฮอง-ไบส์ซาส โดยไม่มีการแจ้งเตือนใดๆ ในปี 2554 เพียงเพราะเขาโพสต์รูปถ่ายงานศิลปะที่มีโยนีประกอบ ซึ่งเป็นผลงานของกุสตาฟ กูร์แบ ที่มีชื่อว่า "ต้นกำเนิดของโลก" (L'Origine du monde) โดยมีการทำลิงก์ต้นทางถึงวิดีโอรายงานข่าวเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ศิลปะนี้
 
เรื่องนี้ทำให้สื่อ France24 ตั้งคำถามว่าหรือเฟสบุ๊คจะสับสนว่าอะไรเป็นศิลปะ อะไรเป็นสิ่งลามก จากการเซ็นเซอร์รูปจิตรกรรมสีน้ำมันที่มีมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 และในเรื่องนี้ก็ทำให้ในวันที่ 1 ก.พ. ที่ผ่านมามีการพิจารณาคดีในชั้นศาลเกี่ยวกับเรื่องนี้ซึ่ง France24 ระบุว่ามันอาจจะทำให้เฟสบุ๊คได้รับบทเรียนความรู้เกี่ยวกับศิลปะบ้าง
 
นอกจากกรณีของดูฮอง-ไบส์ซาสแล้ว ก่อนหน้านี้เฟสบุ๊คยังเคยปิดบัญชีผู้ใช้ของประติมากรชาวเดนมาร์ก โฟรดา สไตนนิกค์ ด้วยสาเหตุคล้ายๆ กันเกี่ยวกับกฎห้ามรูปโป๊เปลือยในเฟสบุ๊ค จนกระทั่งต่อมาเขาก็เข้าสู่บัญชีผู้ใช้ได้อีกครั้งแม้ว่าจะถูกลบเนื้อหาที่ถูกกล่าวหาเรื่องโป๊เปลือยออกไปก็ตาม 
 
แต่ดูฮอง-ไบส์ซาสก็ไม่พอใจที่เขาถูกระงับบัญชีผู้ใช้จึงฟ้องร้องเฟสบุ๊คในเรื่องนี้ตั้งแต่เดือน ต.ค. 2554 บนฐานเรื่องเสรีภาพในการแสดงออก ทำให้มีการต่อสู้ทางกฎหมายมาเป็นเวลายาวนาน 5 ปี โดยอาศัยฐานการพิจารณากฎหมายจากรัฐแคลิฟอร์เนีย ประเทศสหรัฐฯ เป็นตัวตั้ง เนื่องจากบริษัทเฟสบุ๊คตั้งอยู่ในแคลิฟอร์เนีย
 
สเตฟาน คอตตินิว ทนายความของดูฮอง-ไบส์ซาส เคยให้สัมภาษณ์ในเรื่องนี้ว่าขณะที่เฟสบุ๊คอนุญาตให้มีความรุนแรงและแนวคิดรุนแรงในโซเชียลเน็ตเวิร์กของตัวเองอย่างเต็มที่ แต่กลับเข้มงวดอย่างมากกับเรื่องการเผยเรือนร่างและรูปนู้ด
 
รูปนี้มีประวัติยาวนานมาตั้งแต่ปี 2409 มีการตั้งสมมติฐานว่าผู้ที่สั่งให้วาดน่าจะเป็น คาลิล เบย์ ทูตอาณาจักรอ็อตโตมันในยุคสมัยนั้น จนกระทั่งหลังจากนั้นสภาพการเงินร่อแร่ของเบย์เนื่องจากการพนันก็ทำให้เขาขายภาพนี้ออกไป มีครั้งหนึ่งที่ผู้ซื้อภาพนี้คือนักจิตวิเคราะห์ชาร์ค ลากอง จากการประมูลในปี 2498 หลังจากที่ลากองเสียชีวิตมันก็กลายเป็นสมบัติของพิพิธภัณฑ์ออร์แซอย่างเป็นทางการในปี 2538
 
พิพิธภัณฑ์ออร์แซที่อยู่ในกรุงปารีสระบุถึงผลงานชิ้นนี้ว่าลักษณะรายละเอียดเชิงกายวิภาคของอวัยวะเพศไม่ได้ดูโจ่งแจ้งน้อยลงเลย แต่ด้วยความชำนาญเป็นพิเศษของกูร์แบและความปราณีตของการใช้สีอำพันของเขาก็ทำให้ภาพวาดนี้ต่างออกไปจากรูปอนาจารทั่วไป
 
กูร์แบเป็นหนึ่งในศิลปินผู้พยายามเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงการแสดงออกรูปเปลือยในงานศิลปะแทนที่จากเดิมที่มักจะทำให้ดูนุ่มนวลและเป็นภาพเปลือยในแบบอุดมคติ แต่กูร์แบบอกว่างานศิลปะของเขาจะนำเสนอภาพเหล่านี้ให้ดูสมจริงและโจ่งแจ้งมากยิ่งขึ้น ทำให้เกิดแรงสะเทือนจนมีการเซ็นเซอร์เกิดขึ้นในยุคสมัยปัจจุบันหลายครั้ง เช่น ในปี 2552 ก็เคยมีกรณีตำรวจโปรตุเกสยึดหนังสือที่มีรูปภาพ "ต้นกำเนิดของโลก" อยู่บนหน้าปก โดยอ้างกฎหมายห้ามสิ่งลามกอนาจาร แต่การกระทำของตำรวจก็ทำให้เกิดข้อถกเถียงตามมา
 
 
เรียบเรียงจาก
 
'Origin of the world': Facebook on trial over Courbet's vagina, France 24, 01-02-2018
 
ข้อมูลเพิ่มเติมจาก

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท