'ไอลอว์' เผยสถิติการใช้อำน
ภาพจากเพจ iLaw
21 พ.ค.2561 เนื่องในวาระครบรอบ 4 ปีการยึดอำนาจของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน หรือ ไอลอว์ รายงาน ตัวเลข
ไอลอว์ ระบุว่า นับตั้งแต่เข้ายึดอำนาจในวันที่ 22 พ.ค. 2557 คสช. ออกประกาศและคำสั่ง คสช. รวมอย่างน้อย 335 ฉบับ และในเวลาต่อมาเมื่อรัฐธรรมนูญชั่วคราวฉบับปี 2557 ถูกประกาศใช้ในวันที่ 22 ก.ค. 2557 หรือสองเดือนเต็มหลังการยึดอำนาจ หัวหน้า คสช. ก็อาศัยอำนาจตามมาตรา 44 ออกคำสั่งหัวหน้าคสช. อีกอย่างน้อย 188 ฉบับ (นับถึง 21 พ.ค. 2561) รวมแล้ว คสช. และหัวหน้า คสช. ให้อำนาจออกประกาศคำสั่งรวมอย่างน้อย 525 ฉบับ
ประกาศและคำสั่งจำนวนมากถูกนำมาใช้จำกัดสิทธิทางการเมืองของประชาชน เช่น ประกาศ คสช. ฉบับที่ 7/2557 และคำสั่งหัวหน้า คสช. ฉบับที่ 3/2558 ข้อ 12 ซึ่งห้ามและกำหนดโทษสำหรับที่ที่ชุมนุมทางการเมืองตั้งแต่ห้าคนขึ้นไป ประกาศ คสช. ฉบับที่ 41/2557 ซึ่งให้อำนาจเจ้าหน้าที่ทหารเรียกบุคคลมากักตัวเพื่อ "พูดคุย" และกำหนดโทษผู้ไม่ยอมมาตามคำสั่งเรียก คำสั่งนี้มักถูกหยิบใช้กับผู้แสดงความเห็นต่างจากคสช. คำสั่งหัวหน้า คสช. ฉบับที่ 1/2557 ซึ่งงดเว้นการเลือกตั้งระดับท้องถิ่นทุกระดับ เป็นต้น ขณะที่ประกาศคสั่งบางส่วน เช่น คำสั่ง คสช. ฉบับที่ 64 และ 66/2557 ซึ่งเป็นเรื่องนโยบายทวงคืนผืนป่าก็ส่งผลกระทบต่อสิทธิในที่ดินและทรัพยากรของประชาชน
จำนวนของประกาศ-คำสั่งคสช.และคำสั่งหัวหน้าคสช.ที่ถูกออกมามากกว่า 500 ฉบับหรือเฉลี่ย 125 ต่อปีตลอดระยะเวลาที่ คสช. ยึดอำนาจและบริหารประเทศ ทางหนึ่งอาจจะมองได้ว่าเป็นความพยายามของ คสช. พยายามจัดการกับปัญหาต่างๆ ที่ประเทศนี้เผชิญอยู่ แต่ในขณะเดียวกันก็สะท้อนภาพแนวคิดการแก้ปัญหาแบบอำนาจนิยมที่เลือกใช้ "อำนาจพิเศษ" ในการแก้ไขปัญหาแทนที่จะใช้กลไกปกติอื่นๆหรือสร้างการมีส่วนร่วมจากทุกฝ่าย
จำนวนของประกาศ-คำสั่งคสช.และคำ
ขณะที่ สภานิติบัญญัติแห่งชาติ (สนช.) นั้น ไอลอว์ รายงานว่า เริ่มประชุมนัดแรกในวันที่ 7 ส.ค.2557 ในแง่ขององค์ประกอบอาจกล่าวได้ว่า สนช. คือ แหล่งรวมของข้าราชการสูงอายุ ในจำนวนสมาชิก สนช. 248 คนที่ดำรงตำแหน่งอยู่ในปัจจุบัน (21 พค 2561) มีข้าราชการทหาร 73 คน ตำรวจ 11 คน และข้าราชการอื่นๆอีก 66 คน รวม 150 คนจากสมาชิกสภาทั้งหมด 248 คน ขณะที่อายุเฉลี่ยของสนช.ชุดปัจจุบันก็อยู่ที่ 65 ปี โดยสมาชิกที่อาวุโสที่สุดมีอายุ 93 ปี
ตลอดระยะเวลาประมาณสามปีเก้าเดือนที่ สนช. ปฏิบัติหน้าที่มีการผ่านกฎหมายออกมาอย่างน้อย 292 ฉบับหรือเฉลี่ยปีละ 73 ฉบับ ในจำนวนนี้มี 17 ฉบับ ที่ใช้เวลาพิจารณาผ่านเป็นกฎหมายสามวาระรวดโดยใช้เวลาเพียงวันเดียว เช่น พ.ร.บ.คณะสงฆ์ พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2560 พ.ร.บ.จัดระเบียบราชการกระทรวงกลาโหม พ.ร.บ.จัดระเบียบทรัพย์สินฝ่ายพระมหากษัตริย์ พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลรัษฎากร (แก้ไขเพิ่มเติมมาตรา 63) พ.ร.บ.กองอาสารักษาดินแดน เป็นต้น โดยในกรณีของการแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.สงฆ์ที่เกิดขึ้นในวันที่ 29 ธันวาคม 2559 สนช.ใช้เวลาแก้ไขกฎหมายดังกล่าวสามวาระรวดโดยใช้เวลา 1 ชั่วโมง 10 นาที http://www.nationtv.tv/main/content/378529075/
ไอลอว์ ยังมีข้อน่าสังเกตด้วยว่า สนช. เคยให้ความเห็นชอบร่างกฎหมายที่เกี่ยวกับงบประมาณมหาศาลอย่างน้อยสามฉบับโดยใช้เวลาพิจารณาเพียงวันเดียว ได้แก่ พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณฯ รวมสามฉบับ โดยพิจารณาแบบสามวาระรวดในวันเดียว ครั้งแรกคือการผ่าน"ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2559" อนุมัติงบประมาณเพิ่มเติม 59,000,000,000 บาท ครั้งที่สองอนุมัติ "ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2560" วงเงิน 190,000,000,000 บาทและครั้งที่สามผ่าน"ร่าง พ.ร.บ. งบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2561" อนุมัติงบประมาณเพิ่มเติมวงเงิน 150,000,000,000 บาท
ขณะที่ร่างกฎหมายสองฉบับคือร่างพ.ร.บ.วิชาชีพเภสัชกรรมและร่างพ.ร.บ.สถานประกอบการเพื่อสุขภาพซึ่งเป็นร่างกฎหมายที่ผ่านโดยมีเสียงไม่เห็นชอบมากที่สุดก็มีเสียงคัดค้านเพียง 6 เสียงเท่านั้น จึงไม่น่าเป็นที่แปลกใจที่สนช.สามารถออกกฎหมายได้ในปริมาณมากนับตั้งแต่เริ่มปฏิบัติหน้าที่ในเดือนสิงหาคม ปี 2557
ตามที่ คสช. ออกประกาศและคำสั่งให้การชุมนุมทางการเมืองตั้งแต่ห้าคนขึ้นไปเป็นความผิด ส่งผลให้มีประชาชนที่ออกมาทำกิจกรรมเชิงสัญลักษณ์หรือประท้วงคสช.ถูกดำเนินคดีด้วยคำสั่งทั้งสองฉบับไปแล้วอย่างน้อย 390 คน โดยปีที่มีการตั้งข้อกล่าวหาคนด้วยประกาศคำสั่งทั้งสองฉบับดังกล่าวมากที่สุดคือปี 2559 ซึ่งมีผู้ถูกตั้งข้อกล่าวหาคดีนี้อย่างน้อย 184 คน ซึ่งสาเหตุที่ทำให้มีผู้ถูกดำเนินคดีมากน่าจะเป็นเพราะมีประชาชนออกมารณรงค์ไม่รับร่างรัฐธรรมนูญ และมีการเปิดศูนย์ปราบโกง รองลงมาคือปี 2561 ซึ่งในขณะที่เวลายังผ่านไปไม่ถึงครึ่งปีมีผู้ถูกตั้งข้อกล่าวหาไปแล้วอย่างน้อย 115 คน ซึ่งสาเหตุเกิดจากการเปลี่ยนยุทธวิธีดำเนินคดีประชาชนของเจ้าหน้าที่ไม่ได้ดำเนินคดีกับผู้ที่น่าจะเป็นผู้จัดการชุมนุมเพียงอย่างเดียว แต่มีการขยายไปดำเนินคดีผู้มาร่วมการชุมนุมด้วย
ข้อหายุยงปลุกปั่นตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 116 ถูกนำมาใช้ดำเนิคดีกับผู้ที่แสดงความคิดเห็นวิพากษ์วิจารณ์ คสช. ทั้งการแสดงออกบนโลกออนไลน์และการแสดงออกด้วยวิธีการอื่นๆโดยเฉพาะการปราศรัยในกิจกรรมทางการเมือง โดยตลอดระยะเวลาที่คสช.อยู่ในอำนาจจนถึงปัจจุบัน (21 พค 2561) มีคดีตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 116 เกิดขึ้นอย่างน้อย 31 คดี มีผู้ถูกตั้งข้อหา 78 คน ซึ่งจนถึงบัดนี้มีเพียงสี่คดีเท่านั้นที่ศาลมีคำพิพากษาแล้ว
สำหรับคดีตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 ที่เกิดขึ้นในยุค คสช. นั้น ไอลอว์ ระบุว่า เท่าที่มีข้อมูลจนถึงขณะนี้มีผู้ถูกตั้งข้อกล่าวหานี้จากการแสดงความคิดเห็นไปแล้วอย่างน้อย 94 คน คนที่ถูกศาลพิพากษาลงโทษสูงสุดคือวิชัยที่ถูกกล่าวหาว่าทำความผิดรวมสิบกรรม ศาลทหารกรุงเทพพิพากษาจำคุกในความผิดกรรมละเจ็ดปีรวมโทษจำคุก 70 แต่เนื่องจากวิชัยให้การรับสารภาพโทษจำคุกจึงลดเหลือ 30 ปี 60 เดือน อย่างไรก็ตามในปี 2561 สถานการณ์คดีมาตรา 112 ก็ดูจะคลายตัวลงเนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงในทางนโยบายให้อัยการสูงสุดเป็นผู้มีอำนาจออกคำสั่งว่าจะฟ้องคดีหรือไม่แต่เพียงผู้เดียวเพื่อให้เกิดความรัดกุมซึ่งปรากฎว่าในปี 2561 ยังไม่มีการฟ้องคดีกับบุคคลใดเพิ่มเติม
รายละเอียดข้อมูลของไอลอว์ :
ดูสถิติการตั้งข้อกล่าวหาคดีการ
ดูสถิติการออกกฎหมายโดยสนช. >>>https://www.facebook.com/pg/iLawClub/photos/?tab=album&album_id=10160513494135551
ดูสถิติสัดส่วนสมาชิกสนช.ตามอาชีพ >>>https://www.ilaw.or.th/node/4407
ดูสถิติสัดส่วนสมาชิกสนช.ตามอาชี
ดูสัดส่วนสมาชิกสนช.ตามอายุ >>> https://www.ilaw.or.th/node/4408
ดูข้อมูลการบังคับใช้มาตรา 44 >>> https://www.ilaw.or.th/node/3679
ดูข้อมูลการบังคับใช้มาตรา 44 >>> https://www.ilaw.or.th/nod
ดูความคืบหน้าของคดีจากการแสดงออกที่เกิดขึ้นในยุคคสช. >>> https://www.facebook.com/pg/iLawClub/photos/?tab=album&album_id=10160509966450551
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)