ที่มาภาพ: จากการรณรงค์ของ Front Line Defenders

8 ต.ค. 2561 โมฮัมมัด ฮาบีบี (Mohammad Habibi) ผู้เป็นทั้งครูและสมาชิกของสหภาพแรงงานครูชาวอิหร่าน ถูกคุมขังและตอนนี้สุภาพของเขากำลังย่ำแย่ แต่กลับถูกปฏิเสธการตรวจเฉพาะทางที่เร่งด่วนซึ่งแพทย์ระบุว่าเขาจำเป็นต้องได้รับ เขากลายเป็นนักโทษเนื่องจากกระทำตามมโนธรรมสำนึก แต่กลับต้องโทษจำคุก 10 ปีครึ่ง และบทลงโทษด้วยการเฆี่ยนอีก 74 ครั้ง

การคุมขังฮาบีบีเป็นส่วนหนึ่งในการปิดกั้นการแสดงออกของนักปกป้องสิทธิแรงงานในอิหร่านอย่างต่อเนื่องที่เกิดขึ้นบ่อยครั้งในไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ตั้งแต่ต้นปี 2561 การชุมนุมเพื่อแสดงออกถึงปัญหาสิทธิแรงงานได้เกิดขึ้นในหลายเมืองใหญ่ของอิหร่าน บ่อยครั้งต้องยกเลิกเนื่องจากปฏิบัติการของเจ้าหน้าที่รัฐ และการชุมนุมของกลุ่มครูเกิดขึ้นซ้ำๆ ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เพื่อแสดงความไม่เห็นด้วยต่อนโยบายการศึกษาของรัฐบาล

ฮาบีบีผู้เป็นครูของกระทรวงศึกษาธิการอิหร่านมา 18 ปี ถูกจับในวันที่ 10 พ.ค. 2561 พร้อมๆ กับผู้ร่วมชุมนุมอีก 13 คน หลังจากกองกำลังรักษาความมั่นคงและเจ้าหน้าที่สายลับปฏิบัติการโจมตีและสลายการชุมนุมที่กระทำอย่างสงบของสหภาพแรงงานครูชาวอิหร่านในกรุงเตหะรานเมืองหลวงของอิหร่าน เพื่อแสดงออกถึงสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่ไม่ยุติธรรมของอาชีพครูและระบบการศึกษาของประเทศที่แปรรูปโรงเรียนของรัฐให้กลายเป็นเอกชนอย่างต่อเนื่อง

ทั้งนี้แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ได้เผยแพร่แถลงการณ์เมื่อวันที่ 1 ต.ค. ที่ผ่านมา เรียกร้องให้ปล่อยตัวนักสหภาพแรงงานครูและเขาต้องได้รับการตรวจด้วยการแพทย์เฉพาะทางทันที

โมฮัมมัด ฮาบีบี (Mohammad Habibi) สมาชิกของสหภาพแรงงานครูชาวอิหร่าน ที่มาภาพ: Education International

พยานผู้เห็นเหตุการณ์คนหนึ่งบอกกับแอมเนสตี้ว่าเจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นคงได้ทุบตีครูทั้งชายและหญิง และมีเจ้าหน้าที่ฝ่ายความมั่นคงเตะหน้าอกของฮาบีบีซ้ำๆ แล้วล็อกตัวและดึงเขาออกไปอย่างรุนแรง ลากเขาไปบนพื้นคอนกรีต ทำให้เกิดรอยถลอกตามร่างกายของเขาและสร้างความเสียหายต่อซี่โครงของเขา ฮาบีบีบอกว่าเขามีอาการเจ็บปวดมากที่อกและปอดของเขาตั้งแต่ถูกจับกุมอย่างรุนแรงในเดือน พ.ค. ที่ผ่านมา อย่างไรก็ตามคลินิกในเรือนจำได้ใช้วิธีง่ายๆ ด้วยการจัดยาสูดพ่นให้

การจับกุมฮาบีบีเกิดขึ้นเพียงไม่กี่วันหลังจากที่เขาได้รับการปล่อยตัวจากการถูกคุมขัง 44 วันหลังจากถูกจับกุมด้วยวิธีที่รุนแรงด้านนอกโรงเรียนที่เขาสอนในวันที่ 3 มี.ค. 2561 ต่อหน้านักเรียนของเขา ขณะที่คนอื่นๆ ที่ถูกจับพร้อมกันได้รับการปล่อยตัวในวันรุ่งขึ้น การจับกุมฮาบีบีครั้งแรกนั้นกระทำโดยเจ้าหน้าที่นอกเครื่องแบบ ตอนนั้นเขากลัวว่าจะถูกลักพาตัวโดยเขาได้ตะโกนขอความช่วยเหลือ เจ้าหน้าที่นอกเครื่องแบบขับรถพาเขาไปที่บ้านของฮาบีบีเอง บุคคลเหล่านั้นระบุว่าตนคือกองกำลังรักษาความมั่นคง แต่ไม่ได้ระบุอะไรเพิ่มเติม เมื่อภรรยาของฮาบีบีมาถึง เจ้าหน้าที่แสดงสิ่งที่พวกเขาบอกว่าเป็น ‘หมายจับ’ ด้วยเวลาเพียงชั่วพริบตา แต่ไม่อนุญาตให้เธออ่าน

ตอนโดนจับครั้งแรกฮาบีบีบอกว่าเจ้าหน้าที่รัฐฉีดสเปรย์พริกไทยและทุบตีเขาระหว่างการจับกุม และย้ายเขาไปยังสถานที่ที่ไม่เปิดเผยซึ่งเขาถูกขังเดี่ยวในเรือนจำที่ใหญ่ที่สุดของกรุงเตหะราน ซึ่งเขาเกิดความทุกข์ทรมาน และถูกปฏิเสธไม่ให้เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลสำหรับอาการบาดเจ็บจากการโดนทุบตีขณะถูกจับกุม การปฏิบัติที่ย่ำแย่ภายในเรือนจำอิหร่านเป็นที่รู้กันอย่างแพร่หลาย โดยมีรายงานเมื่อต้นปีนี้ว่ามีการเสียชีวิตของนักโทษซึ่งเจ้าหน้าที่อ้างว่าเป็นการฆ่าตัวตาย จำนวนผู้เสียชีวิตภายในเรือนจำเชื่อกันว่ามีมากกว่ารายงานของทางการอิหร่าน ในช่วงเวลานั้นเขาบอกว่าเขาถูกสอบปากคำซ้ำ ๆ โดยที่เขาถูกปิดตาและยังถูกทรมานและการปฏิบัติอย่างย่ำแย่อื่น ๆ รวมทั้งการถูกตบหน้า ถูกโกนผม ถูกเหยียดหยาม และยังมีการข่มขู่เขาและครอบครัวของเขา ซึ่งช่วงเวลานั้นเขาถูกปฏิเสธไม่ให้พูดคุยกับทนายความและได้รับอนุญาตให้โทรศัพท์หาครอบครัวของเขาเพียงสองครั้งเท่านั้น เขาถูกขังเดี่ยวจนถึงวันที่ 19 มี.ค. 2561

จากนั้นเขาก็ถูกย้ายไปที่เรือนจำเอวิน (Evin) และได้รับการประกันตัวในวันที่ 15 เม.ย. 2561 ด้วยเงินประมาณ 60,000 ดอลลาร์สหรัฐฯ แต่ผ่านไปเพียงไม่ถึงหนึ่งเดือนเขาก็มาถูกจับด้วยวิธีรุนแรงอีกครั้งเมื่อวันที่ 10 พ.ค. ในการชุมนุมอย่างสงบของกลุ่มครูทั้งคนที่เกษียณแล้วและยังทำงานอยู่ในกรุงเตหะรานเพื่อแสดงออกถึงสถานการณ์ทางเศรษฐกิจที่ไม่ยุติธรรมของอาชีพครูและระบบการศึกษาของประเทศที่แปรรูปโรงเรียนของรัฐให้กลายเป็นเอกชนอย่างต่อเนื่อง

เขาถูกนำตัวไปยังสถานที่กักกันซึ่งเป็นความลับ ที่เดียวกันกับที่เขาถูกคุมขังในเดือน มี.ค. เขาถูกขังเดี่ยวหลายวัน ตอนนั้นครอบครัวของเขาไม่ทราบถึงชะตากรรมของเขาและไม่รู้ว่าเขาอยู่ที่ไหน จากนั้นเขาถูกย้ายไปที่คุกทางตอนใต้ของกรุงเตหะราน

16 พ.ค. 2018 การขอประกันตัวฮาบีบีถูกปฏิเสธ ทำให้เขาต้องอยู่ในคุกจนถึงทุกวันนี้ อีกทั้งไม่สามารถเข้าถึงการรับคำปรึกษาทางกฎหมายใด ๆ ทั้ง ๆ ที่นักสหภาพแรงงานครูอีก 7 คนถูกคุมขังพร้อม ๆ กับฮาบีบีในวันที่ 10 พ.ค. ได้รับการประกันตัวภายในเวลาเพียง 3 วัน โดยเมื่อวันที่ 15 พ.ค. ฮาบีบีโทรศัพท์หาครอบครัวเพื่อบอกว่าเขาจะได้รับการประกันตัว แต่คำร้องขอประกันตัวเขาถูกปฏิเสธหลังจากครอบครัวของเขาเดินทางไปที่เรือนจำในวันรุ่งขึ้น

ขณะถูกคุมขังเขาถูกนำตัวไปที่สำนักงานในเรือนจำเอวินช่วงสั้น ๆ ซึ่งเขาได้รับแจ้งอย่างเป็นทางการเกี่ยวกับข้อกล่าวหาที่เขาโดน ทนายความของเขาได้รายงานว่าเขาปรากฏตัวแบบเท้าเปล่าต่อหน้าเจ้าหน้าที่ด้วยเสื้อผ้าที่ฉีกขาดและถูกโกนผม อีกทั้งยังมีบาดแผลและรอยฟกช้ำตามร่างกาย แต่เจ้าหน้าที่ผู้ฟ้องคดีไม่ได้ตั้งคำถามเกี่ยวกับสภาพที่น่ากังวลของเขาและไม่ได้สั่งให้มีการสอบสวนใดๆ โดยในวันที่ 23 ก.ค. ที่ผ่านมา เขาได้รับการพิจารณาคดีอย่างไม่เป็นธรรมในศาลที่กรุงเตหะรานซึ่งกินเวลาเพียง 2 ชั่วโมง และร่องรอยจากการถูกปฏิบัติอย่างรุนแรงบนร่างกายของเขาถูกเพิกเฉย

เรือนจำเอวิน (Evin) ประเทศอิหร่าน ที่มาภาพ: Javid Fakhrian

เดือน ส.ค. 2561 ฮาบีบีซึ่งถูกคุมขังอยู่ในเรือนจำเอวินในกรุงเตหะรานถูกส่งไปที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในกรุงเตหะรานด้วยเวลาสั้น ๆ โดยเขาได้พบแพทย์ซึ่งบอกว่าเขาต้องได้รับการตรวจไตโดยแพทย์เฉพาะทางอย่างเร่งด่วน ทว่าเขากลับถูกนำตัวกลับไปยังคุกโดยมิได้รับการตรวจทางการแพทย์เฉพาะทาง

เขาไม่ได้รับอนุญาตให้พบกับทนายความจนกระทั่ง 10 นาทีก่อนการพิจารณาคดีของเขา ในวันที่ 4 ส.ค. เขาถูกตัดสินลงโทษหลายข้อกล่าวหาเกี่ยวกับความมั่นคงของชาติจากกิจกรรมด้านสิทธิมนุษยชนของเขาในฐานะนักสหภาพแรงงานครู โดยเขาถูกตัดสินจำคุก 10 ปีครึ่งและบทลงโทษด้วยการเฆี่ยนอีก 74 ครั้ง ถูกห้ามเดินทางออกนอกประเทศ 2 ปี และ ห้ามเป็นสมาชิกพรรคการเมืองหรือกลุ่มทางสังคม 2 ปี ซึ่งฮาบีบีได้อุทธรณ์การลงโทษและการจองจำ

ทั้งนี้มีข้อตกลงระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม กับข้อตกลงระหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง ซึ่งทั้งสองข้อตกลงดังกล่าวประเทศอิหร่านได้ลงสัตยาบันไว้แล้ว กำหนดพันธกรณีให้เจ้าหน้าที่รัฐของอิหร่านเคารพสิทธิเสรีภาพในการแสดงออก การสมาคมและการชุมนุมอย่างสันติ รวมทั้งสิทธิที่จะจัดตั้งและเข้าร่วมสหภาพแรงงานซึ่งเป็นทางเลือกของบุคคล

โดยแอมเนสตี้อินเตอร์เนชั่นแนลชี้ว่า โมฮัมมัด ฮาบีบี ต้องได้รับการปล่อยตัวทันทีและไม่มีเงื่อนไขผูกมัด เขากำลังถูกปฏิเสธการตรวจด้วยการแพทย์เฉพาะทางที่เขาจำเป็นต้องได้รับ

ที่มาเรียบเรียงจาก

Amnesty International, URGENT ACTION Teacher Trade Unionist In Need of Medical Care  (amnesty.org, 1/10/2018)
Front Line Defenders, Human rights defender Mohammad Habibi denied bail (frontlinedefenders.org, 23/5/2018)