นอกจากผลงานวิชาการทางรัฐศาสตร์ของชัยอนันต์ สมุทวณิช ผู้ล่วงลับจะเป็นที่จดจำและกล่าวขานแล้ว อีกบทบาทหนึ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ก็คือสถาปนิกผู้ออกแบบรัฐธรรมนูญ 2540 ที่เอื้อให้เกิดระบบนายกรัฐมนตรีเข้มแข็ง จนได้ 'ทักษิณ ชินวัตร' มาเป็นนายกรัฐมนตรี อย่างไรก็ตามชัยอนันต์ สมุทวณิชก็เลือกที่จะหันหลังให้กับสถาปัตยกรรมทางการเมืองที่เขาออกแบบ โดยมีบทบาทในการต่อต้าน "ระบอบทักษิณ" การให้คำอธิบายเรื่อง "ปฏิญญาฟินแลนด์" รวมทั้งบทบาทในช่วงท้ายๆ ของเขาในการเข้าร่วมกลุ่ม "รัฐบุคคล" ก่อนรัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2557

ทั้งนี้บทบาทและจุดยืนของชัยอนันต์อาจจะไม่เคยเปลี่ยนแปลงเลย ตัวเขาอาจจะเป็นแบบนั้นมาตลอด มีแต่ตัวเราที่มองหรือเข้าใจการเมืองไทยผิด เช่น เข้าใจผิดว่ารัฐธรรมนูญ 2540 จะส่งเสริมประชาธิปไตย รวมทั้งการมองไม่เห็นผลเสียในระยะยาวของรัฐธรรมนูญ 2540 ที่ให้อำนาจองค์กรอิสระ ฯลฯ ทั้งหมดนี้ติดตามได้ในหมายเหตุประเพทไทย ตอน "ชัยอนันต์ สมุทวณิช และชีวิตที่เลือกแล้ว" พบกับ คำ ผกา และประภาภูมิ เอี่ยมสม

อ่านเพิ่มเติมที่ ธนาพล  อิ๋วสกุล, "ชีวิตที่เลือกได้ 2 ทศวรรษสุดท้าย ชัยอนันต์ สมุทวณิช.", The 101 World, 21 กันยายน 2561

ติดตามรายการหมายเหตุประเพทไทยย้อนหลังที่
เฟสบุ๊ค https://www.facebook.com/maihetpraphetthai 
หรือลงทะเบียนรับชมที่ https://youtube.com/prachatai